Duitse noodwet beëindigde democratie

Op verschillende locaties in Den Haag zijn zaterdagmiddag mensen bij elkaar gekomen om hun steun te betuigen aan Oekraïne. Bij het stadhuis in Den Haag hadden honderden demonstranten zich verzameld met kartonnen borden. Ook stonden er betogers bij de Russische ambassade. De demonstraties waren niet van tevoren aangemeld bij de gemeente. Een woordvoerder liet desondanks weten dat de gemeente het recht op demonstratie zo veel mogelijk wil faciliteren, ‘zolang de demonstranten geen hinder veroorzaken voor andere mensen’. Ook in andere steden, zoals Rotterdam, Nijmegen en Eindhoven, gingen mensen de straat op om te protesteren tegen de oorlog.

Walvis en het klimaat

omwonenden zitten dag en nacht in herrie bouwput A16

De nachtzoen Singer-songwriter Jonathan Rhodes over de invloed van de nacht. npo 2, 00.15 uur

Erin Brockovich Een vrouw gaat de strijd aan met een energiebedrijf dat het water vervuilt. rtl 8, 20.25 uur

High tea challenge Welke amateurbakker maakt de beste en mooiste high tea? net 5, 20.00 uur

12.00VN-bijeenkomstKlimaatpanel IPCC komt met klimaatrapport bij aanvang van VN-vergadering over milieu.

Democratieën zijn soms minder sterk dan je zou vermoeden. Een typerend voorbeeld van hoe noodwetten, spoedwetten of een staat van beleg een democratie lam kunnen leggen, is de Duitse Weimarrepubliek in de jaren 1930. Op 28 februari 1933 kwam de Reichstagsbrandverordnung (Rijksdagbrandverordening) door het Duitse parlement, één dag na de brand in het Duitse parlementsgebouw, de Reichstag. Hiervoor werd de Nederlandse communist Marinus van der Lubbe verantwoordelijk gehouden. Volledig heette deze wet de ‘Verordnung des Reichspräsidenten zum Schutz von Volk und Staat’. De met spoed aangenomen wet zette allerlei burgerrechten uit de Weimargrondwet buitenspel, onder het mom van een noodtoestand. De wet trad op 24 maart 1933 in werking. Om die reden bestempelen historici die datum als de sterfdatum van de Weimarrepubliek. De Machtigingswet die deze dag operationeel werd, schakelde feitelijk de democratie uit. Hitler en zijn medewerkers kregen via deze wet de legitimatie om vier jaar lang zonder tussenkomst van een controlerend parlement te regeren en besluiten te nemen. De enige politieke partij die de nieuwe wet verwierp, was de sociaaldemocratische SPD. Bij monde van hun partijleider Otto Wels stelde deze politieke groepering: ‘Vrijheid en leven kunnen van ons worden weggenomen. Maar onze eer niet.’