Duitsers begrijpen beter dan het Nederlands kabinet wat het nut van voetbal is

De Nederlandse overheid zendt op de radio spotjes uit dat het begrijpelijk is dat wij in deze tijden worden overvallen door zorgen, slapeloosheid en neerslachtigheid. Het is op zich goed dat zij hier oog voor heeft. Maar het is inconsequent dat zij de ingrediënten die mensen veerkracht geven en weerbaar maken heeft verwaarloosd. De Nederlandse crisisaanpak werd gereduceerd tot een uitruil tussen gezondheid en economie. Menselijke behoeften als zin, betekenis en vermaak kregen ten onrechte geen prioriteit.

Het is opmerkelijk dat de religieuze ontmoetingsplekken bij de versoepeling van de maatregelen rond corona over eenzelfde kam worden geschoren als commerciële uitspanningen. Het kabinet zag geen reden om kerken en moskeeën daarin anders te behandelen. Onze Duitse oosterburen zagen het belang van een aparte behandeling voor godshuizen wel in; daar mochten deze eerder dan menig bedrijf onder voorwaarden de deuren openen. Een kerkdienst in Frankfurt leert: niet zingen kan zo’n belangrijke voorwaarde zijn.

Waarom was de Ikea in ons land eigenlijk eerder open dan de bibliotheken?

Veel kunstenaars hebben afgelopen maanden hun creativiteit en verbeeldingskracht ingezet om mensen van betekenisvolle kaders te voorzien. We moeten er echter voor waken dat de eruptie van digitale creativiteit een laatste stuiptrekking was van een sector die voor het goede leven vitaal is. Want de makers ontvingen er geen inkomsten voor, terwijl met het stilvallen van het culturele leven in schouwburgen, theaters en musea hun inkomsten zijn opgedroogd.

Er was een noodkreet vanuit de culturele sector voor nodig om het kabinet ervan te doordringen dat een helpende hand nodig was. Maar de toegezegde 300 miljoen euro is een schijntje in vergelijking tot de miljarden die voor het draaiende houden van de economie beschikbaar zijn gesteld. Als het belang zich niet laat uitdrukken in een objectief vast te stellen geldbedrag, blijkt het telkens weer moeilijk om de politiek te overtuigen van de waarde. Waarom was de Ikea in ons land eigenlijk eerder open dan de bibliotheken?

Het zijn spanningsvolle tijden en dan zijn sport en spel een welkome afleiding. Ook dat hebben onze oosterburen beter begrepen. Terwijl in Nederland het kabinet al in april betaald voetbal tot 1 september tot taboe verklaarde, spande de Duitse regering zich samen met de Duitse voetbalbond tot het uiterste in om onder strikte voorwaarden de herstart van de voetbalcompetitie mogelijk te maken. De psychologische waarde daarvan is moeilijk te onderschatten: het vooruitzicht dat iets wat voor zovelen plezier en afleiding geeft misschien toch kan worden voortgezet, geeft perspectief en staat voor de hoop dat na moeilijke en donkere tijden het oude leven kan worden opgepakt.

ritme

Tal van deskundigen lieten kort na het begin van de milde lockdown weten dat het verstandig is om te zorgen voor een duidelijke structuur in de dag. Structuur en ritme helpen niet alleen mensen door de dag, maar kunnen ook bijdragen aan de gezondheid van een samenleving. Kerk, kunst en sport bieden een collectief beleefde ritme in de week, de maand en het jaar met vaste ijkmomenten van feestdagen, sportwedstrijden en (culturele) festivals. Zij geven daarmee de broodnodige houvast die in tijden van crisis anderszins wegvalt.

blinde vlek

Het kabinet heeft met recht lof gekregen voor de daadkracht waarmee het tot dusverre deze coronacrisis heeft gemanaged. Maar het is ook van belang vast te stellen dat de crisisaanpak tot dusverre enkele essentiële blinde vlekken had. Dat kan alvast worden geagendeerd voor de evaluatie die te zijner tijd ongetwijfeld gaat komen en biedt bovendien de kans om de huidige aanpak bij te sturen voor een crisis die voorlopig nog niet voorbij is. <

Rien Fraanje is secretaris-directeur van de Raad voor het Openbaar Bestuur en schrijft dit artikel op persoonlijke titel.