Luister naar

Reiskosten betalen voor een bezoek aan familie of de lekkage in de babyslaapkamer repareren?

Opinie
845.000 huishoudens in Nederland hebben een inkomen dat te laag is om in basisbehoeften te voorzien. Ze maken elke dag onmogelijke keuzes in wat die dag financiële prioriteit heeft. Dit is deel 1 van een serie over werken en leven met geldzorgen.
dinsdag 3 maart 2020 om 13:52
Afbeelding
beeld anp / Robin Utrecht

Wat zou jij doen? Voor altijd je schoenen aanhouden, of vanaf nu alleen nog maar oneven pagina’s lezen? De internetrubriek Dilemma op dinsdag stelt mensen elke week voor een absurde keus. Nog één dan: reiskosten betalen voor een bezoek aan familie of de lekkage in de babyslaapkamer repareren. Of wacht. Dat dilemma is echt gebeurd.

De eerste twee jaar van ons huwelijk waren dit voor ons dagelijkse vraagstukken. We waren – krap twintig – op één salaris een soort bouwval-gezocht-project gestart in een voor ons onbekende stad aan de andere kant van het land. Ik was lange dagen alleen thuis met onze baby, woekerend met de stilte en geldzorgen. Dan liep ik rondjes door de binnenstad en zocht ik naar het goede antwoord op de vraag: ga ik naar het vrijgezellenfeestje van mijn beste vriendin, of betalen we de hypotheek op tijd? Ik denk daar nog vaak aan terug, als ik met volle boodschappentassen de keuken instap.

Toen ik opgroeide vertelde mijn moeder ook weleens over de jaren van schaarste waarmee háár huwelijk begon, toen ze de vloer bedekten met tapijtstalen en maanden spaarden voor één kastje. Bijna romantische herinneringen zijn het geworden, al laten ze een leven lang sporen na in de vorm van zorgvuldig geordende kasboeken (mijn moeder) of juist impulsaankopen (ikzelf).

Door geldzorgen verlies je zicht op de lange termijn.

Maar voor een hele grote groep Nederlanders zijn geldzorgen geen romantische herinnering. 845.000 huishoudens in Nederland hebben een inkomen dat te laag is om in basisbehoeften te voorzien. Zij maken elke dag onmogelijke keuzes in wat die dag financiële prioriteit heeft. ‘Als ik wakker word, loopt mijn hoofd meteen al over van alle keuzes’, vertelde een jonge vrouw me laatst. In zijn boek Schaarste beschrijft de Amerikaanse gedragswetenschapper Eldar Shafir hoe langdurige geldzorgen het oplossingsvermogen van mensen aantast. Als gevolg van armoede raken mensen steeds meer gericht op de korte termijn en verliezen ze de grip op de lange termijn. Oftewel: het vermogen om je situatie te veranderen, neemt steeds verder af. Armoede wordt steeds structureler en de kans dat het ooit een ‘romantische herinnering’ wordt neemt snel af.

Er is nog een groep die groeit: mensen die geen enkele herinnering hebben aan enige vorm van schaarste. Waarbij het salaris altijd zeker is, op tijd binnenkomt, en waar het pinapparaat nooit nee zegt. Ik voel zelf ook hoe makkelijk het is mee te gaan in de stroom van grotere huizen, nieuwere auto’s en betere functies. En erger nog: hoe daarbij onbewust de overtuiging groeit dat deze welvaart het positieve gevolg is van hard werk en slimme keuzes. Wie arm is stuit daardoor vaker op ergernis dan op begrip.

Maar niet iedereen die zo hard werkt kan ook zo oogsten. Het ongemak en het ongenoegen daarover neemt toe, en wordt opgestookt door het gebrek aan begrip. Al die ontevreden zielen gaan volgend jaar naar de stembus. Dat maakt armoede nu tot een politiek vraagstuk. Net als vijftien jaar geleden, toen vlak vóór de crisis zelfs provincies armoedebeleid gingen voeren. Ook nu hangen haastige hervormingen weer in de lucht, extra opgejaagd door onrust rond toeslagen en het hoog oplopen van schulden door administratiekosten van de overheid. Ik ben bang dat die hervormingen niet verder komen dan symptoombestrijding, en dat de echte oorzaken niet worden aangepakt. 

Martine van Ommeren is sociaal ondernemer

Dit is een opiniebijdrage. De mening van de auteur is niet per se het standpunt van de redactie. Wilt u reageren? Stuur dan een brief (maximaal 200 woorden) naar opinie@nd.nl
Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Afbeelding

Integreer en stimuleer vrijwilligerswerk via de school. 'Jongeren hebben het te druk met studie'

Om jongeren te stimuleren en ruimte te bieden tot het doen van vrijwilligerswerk, is het verstandig dat scholen dit integreren in hun lessen maatschappijleer, betoogt student Shady Morsi.

Afbeelding

Nederland is dringend toe aan een wedergeboren CDA. 'Zeg het coalitieakkoord op'

Er zijn drastische keuzes nodig om het CDA weer tot een aantrekkelijke, brede en op het christelijke geloof georiënteerde partij te maken, vindt de Aramese voorman Johny Messo.

Afbeelding

Onderzoek de relatie tussen neergang christelijke politiek en sommige van de huidige problemen eens

Elke historicus erkent het recht en het positieve resultaat van de christelijke politiek, betoogt Gerrit Schutte, zelf emeritus hoogleraar van de geschiedenis van het Nederlandse protestantisme.

Afbeelding

Een probleem níet oplossen, ook dat kan beleid zijn. Zo gaat Amerika met de torenhoge staatsschuld om

Niet over alles in de VS bestaan grote politieke tegenstellingen. Zo wordt de enorme staatsschuld al jaren niet aangepakt, evenmin als de hoge kosten van de ‘verzorgingsstaat’, ziet amerikanist Matthijs Tieleman.

Afbeelding

Kerkfusie biedt een unieke kans om recht te doen aan eenheid van de Geest

Vergeleken met de centrale positie van de Heer Jezus hebben kerkelijke structuren, geloofstradities en geschriften relatieve betekenis, betoogt Ton Verleg. Dat besef kan verontrusten verder helpen bij een kerkfusie.

Afbeelding

Bram van de Beek: 'In de wereld die ons wacht, zal het een zegen zijn dat er een kerk is'

Theoloog Bram van de Beek is pessimistisch over waar het heen gaat met de wereld. Tegelijk denkt hij dat de kerk daardoor alleen maar belangrijker wordt, als een plek van vrede, een plaats waar mensen thuis kunnen zijn.