Vrijgemaakte kerken, breng pensioenen predikanten onder bij pensioenfonds

Vroom en Dreesman bestaat niet meer. De oud-werknemers hoeven zich geen zorgen te maken over hun daar opgebouwde pensioenen. V&D heeft de kosten voor de pensioenen volledig betaald aan een pensioenfonds; de werknemers hebben een vordering op een fonds dat onder toezicht van De Nederlandsche Bank staat.

V&D was wettelijk verplicht de pensioenen onder te brengen bij een pensioenfonds en mocht deze niet ‘in eigen beheer’ houden. Dat is maar goed ook. We weten hoe het met V&D is afgelopen.

Predikanten zijn wettelijk gezien geen werknemers. Om die reden hoeven kerken de pensioenregelingen voor de predikanten niet onder te brengen bij een pensioenfonds. Het mag uiteraard wel en vele kerkgenootschappen doen dat ook.

De Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKv) maken geen gebruik van een pensioenfonds. Dat betekent dat de pensioenen door de kerken aan de predikanten moeten worden betaald. We hebben het hier over zeer langlopende verplichtingen: een uitkering kan dertig tot veertig jaar duren.

De GKv hebben een vereniging opgericht om de lasten van de pensioenuitkeringen om te slaan over de kerken. Voor toekomstige uitkeringen is binnen de vereniging een fonds gevormd met een belegd vermogen van circa 45 miljoen euro. De individuele kerken doen zelf niet aan fondsvorming.

Als de kerken alle op dit moment bestaande verplichtingen jegens de predikanten en oud-predikanten volledig afgefinancierd zouden willen onderbrengen bij een pensioenfonds, dan moet er ongeveer 135 miljoen euro op tafel gelegd worden. De kerken moeten dan nog 90 miljoen opbrengen.

Als er morgen 135 miljoen wordt overgemaakt naar een pensioenfonds, dan heeft dat fonds voldoende geld om de pensioenen te betalen en lopen de predikanten verder geen risico. Ook niet als alle kerken failliet zouden gaan. De predikanten hebben dan namelijk een vordering op het fonds en niet zoals nu op de kerken.

Met een omslagstelsel (solidariteit) via een vereniging en een beperkte fondsvorming in dit kader is niets mis, maar dan moet er wel een redelijke zekerheid zijn dat de GKv nog heel lang – in verband met de zeer langlopende verplichtingen – blijven bestaan en dat het ledenaantal (momenteel ongeveer 110.000) gedurende die periode niet substantieel afneemt. Ik hoop oprecht dat dat het geval zal zijn.

In een omslagstelsel is uiteraard ook 135 miljoen nodig. Dit bedrag moeten de kerken dan zelf betalen aan de predikanten. Daarvan moet dus nog 90 miljoen worden ontvangen via bijdragen van huidige en nieuwe leden. Maar als er op enig moment niet meer genoeg bijdragen van leden zijn voor pensioenuitkeringen, dan drogen de pensioenen van de predikanten op. Hun vordering op de kerken is dan ‘waardeloos’ geworden.

Het kerkelijk landschap verandert snel en voortdurend. Kerken komen en gaan. Ledenaantallen lopen sterk terug. Er vinden fusies plaats, ook tussen kerken die met pensioenen geheel anders omgaan.

Zolang de GKv de pensioenen in eigen beheer houden, maak ik mij ernstige zorgen over de pensioenen van de predikanten. Het bedrag van 90 miljoen betreft lasten uit het verleden. Door het huidige omslagstelsel en de beperkte fondsvorming worden die lasten naar de toekomst geschoven. Dat is gevaarlijk en onverantwoord. Predikanten lopen het risico dat er op enig moment geen geld meer is voor hun pensioen.

Ik doe hierbij dan ook een dringende oproep aan de kerken en de synode om er op korte termijn voor zorg te dragen dat de pensioenrechten van de predikanten volledig afgefinancierd ondergebracht worden bij een pensioenfonds. Ik besef dat daarvoor direct veel geld op tafel moet komen. Ik denk dat als alle betrokkenen zich daarvoor inzetten, dat nu nog mogelijk is. Over vijf jaar zou dat weleens niet meer mogelijk kunnen zijn. Willen de kerken dat op hun geweten hebben?

Ook doe ik een beroep op de politiek om de bijzondere rechtspositie van predikanten via een wetswijziging op te heffen als het gaat om pensioenen. Mijns inziens volstaat een kleine aanpassing in de Pensioenwet. Wat mij betreft moeten kerken verplicht worden – net als V&D destijds – pensioenen onder te brengen bij een pensioenfonds. Dit alles ter bescherming van de pensioengerechtigden, de predikanten en hun partners. Zij verdienen dat. <