Een terugblik op 2013

Januari

Frankrijk stuurt een troepenmacht naar het Afrikaanse land Mali, om te voorkomen dat radicale islamitische strijdgroepen, gelieerd aan al-Qaeda, er de macht overnemen. De Franse actie krijgt wereldwijde bijval en brengt de opmars van de opstandelingen al snel tot staan. Daarmee verdwijnt ook de vrees dat Mali een broedplaats van internationaal islamitisch terrorisme wordt, zoals eens Afghanistan. De opstandelingen nemen uit wraak enkele westerlingen gevangen. Aan Franse zijde vallen zes doden, minder dan één procent van het aantal doden aan de zijde van de rebellen.

Het SGP-bestuur berust erin dat ze de SGP-kieslijsten moet openstellen voor vrouwen, maar blijft erbij dat het regeerambt niet aan vrouwen toekomt.

Barack Obama begint aan zijn tweede ambtstermijn als president van de Verenigde Staten.

Koning Beatrix kondigt aan dat ze op 30 april zal aftreden.

overleden: Gerrit de Kruijff, hoogleraar theologie in Leiden; Johannes Hoorn, afgescheiden predikant te Grootegast; Julia Burgers-Drost, schrijfster.

Februari

Paus Benedictus XVI maakt bekend dat hij zal terugtreden. Hij werd in 2005 tot paus gekozen, als opvolger van paus Johannes Paulus II, die na een lange lijdensweg was overleden. Benedictus oogde de laatste tijd vermoeid, zwak en kwetsbaar. Wellicht leed hij onder de schandalen die de kerk in opspraak hadden gebracht, zoals het seksueel misbruik van kinderen en de fraudepraktijken in het Vaticaan. Na de aankondiging van zijn aftreden beginnen de speculaties over de nieuwe paus. Eén ding is duidelijk: volgens velen moet hij wat minder rationeel, dogmatisch en afstandelijk dan Benedictus zijn.

Het kabinet-Rutte maakt afspraken met D66, ChristenUnie en SGP over de woningmarkt, om een meerderheid in de Eerste Kamer te verkrijgen.

De planetoïde 2012 DA 14, met een doorsnee van vijftig meter, scheert op nog geen 28.000 kilometer langs de aarde. Voor zover bekend kwam zon grote planetoïde nooit eerder zo dichtbij. Een meteoroïde slaat in Rusland neer, meer dan duizend mensen raken gewond.

overleden: Peter Kooijmans, politicus en hoogleraar volkenrecht; T.L. Osborn, evangelist; Atje Keulen-Deelstra, schaatsster.

Maart

De maand maart is zeer koud, met een gemiddelde temperatuur van 2,5 C, een stuk lager dan het normale maandgemiddelde van 6,2 C. De temperatuur en de neerslag gedragen zich verraderlijk. Op dinsdag 5 en woensdag 6 lijkt het al voorjaar geworden, met veel zon en temperaturen boven 15 C. Maar drie dagen later, op zaterdag 9 maart, regent het in De Bilt 24 uur achtereen en daalt de temperatuur naar net boven het vriespunt.

De volgende dag vriest het, en dat zal die maandnog vaker gebeuren. Op 11 en 12 maart valt in het zuiden van het land op sommige plaatsen 15 centimeter sneeuw. Als gevolg vaneen straffe oostenwind ligt de gevoelstemperatuur van 22 tot 26 maart geregeld tussen de -10 en -15 C.

Jorge Mario Bergoglio, aartsbisschop van Buenos Aires, wordt tot paus gekozen; hij noemt zich paus Franciscus.

Sjirk Kuijper is de nieuwe hoofdredacteur van het Nederlands Dagblad, de opvolger van Peter Bergwerff, hoofdredacteur sinds 1993.

overleden: Hugo Chávez, president van Venezuela; Jan van Houwelingen, politicus; Rascha Peper, schrijfster.

April

Koningin Beatrix doet na 33 jaar afstand van de troon door haar handtekening te plaatsen onder de Akte van Abdicatie. Het gebeurt op dinsdag 30 april om 10 uur, 7 minuten en 43 seconden. Tijdens de balkonscène stelt ze haar opvolger, koning Willem-Alexander, voor aan het volk, dat massaal is samengekomen op De Dam of aan de televisie gekluisterd zit. Lieve moeder, zegt vervolgens Willem-Alexander, vandaag hebt u afstand gedaan van het koningschap. Het waren 33 bewogen en bevlogen jaren, waarvoor wij u intens, intens dankbaar zijn. De troonswisseling verloopt zonder rimpelingen. Het alternatieve koningslied Je bent een koning van Allard

Amelink en Huib Verhoeven valt erg in de smaak.

Jasper S., een boer uit het Friese dorp Oudwoude, krijgt een gevangenisstraf van achttien jaar wegens verkrachting van en moord op Marianne Vaatstra in 1999.

Bij politiek geweld in Irak vallen meer dan vijfhonderd doden, het hoogste maandcijfer sinds vijf jaar.

overleden: Margaret Thatcher, Brits politica; Karel van Oordt, oprichter Christenen voor Israël; Tiny Muskens, bisschop; Jérôme Heldring, columnist.

Mei

Op dinsdag 7 mei wordt in een bos bij Doorn het dode lichaam gevonden van een man, Jeroen D., die al jaren in een vechtscheiding ligt. Zijn zoontjes Ruben en Julian uit Zeist zijn spoorloos, bijna twee weken lang, tot ze op pinkstermaandag 20 mei worden gevonden in een afwateringsbuis nabij het Utrechtse dorp Cothen. De broertjes zijn om het leven gebracht, hoogstwaarschijnlijk door hun vader. Het drama maakte diepe indruk en brengt massaal verdriet en vertwijfeling teweeg.

Achthonderd mensen vieren met Christenen voor Israël het 65-jarig bestaan van de staat Israël.

Ajax, een voetbalclub uit Amsterdam, wordt voor de 32e maal en voor de derde maal op rij landskampioen. Trainer Frank de Boer verklaart: Ik hoop dat dit nooit ophoudt, want hier doe je het uiteindelijk allemaal voor.

Het nieuwe Liedboek voor de Kerken wordt gepresenteerd in de Grote of Sint-Nicolaaskerk in Monnickendam. In het nieuwe Liedboek is geen plaats meer voor Alle roem is uitgesloten en Wij knielen voor uw zetel neer.

overleden: P.C. Paardekooper, neerlandicus; Jorge Videla, Argentijns dictator.

Juni

Elke uur komen er wereldwijd negenhonderd vluchtelingen bij. Dat staat in een rapport van de vluchtelingenorganisatie van de VN, UNHCR. Het aantal vluchtelingen is nu het hoogst sinds 1994, het jaar van de volkerenmoord in Rwanda en de burgeroorlog in Joegoslavië: 45,2 miljoen mensen zijn ontheemd of op de vlucht, van wie de helft kinderen. 55 procent van de vluchtelingen komt uit Afghanistan, Irak, Somalië, Sudan en Syrië.

Op de islamitische scholengemeenschap Ibn Ghaldoun in Rotterdam is op grote schaal gefraudeerd met de eindexamens. Examens zijn uit de schoolkluis gestolen.

De Amerikaanse inlichtingendienst blijkt al jaren lang informatie te verzamelen via de computerservers van onder meer Google, Facebook, Apple en Microsoft.

Juni is de zesde achtereenvolgende maand met een temperatuur beneden het gemiddelde. Door de lage temperatuur van het zeewater is het vooral aan de kust koud.

overleden: Leo Ploeger, oud-topman NS; Sinie Strikwerda, vredesactiviste; Joannes Gijsen, bisschop.

Juli

Na twintig jaar stopt de Belgische koning Albert met regeren en maakt hij de troon vrij voor zijn oudste zoon, kroonprins Filip. Albert is oud geworden, zijn gezondheid speelt hem parten en het rumoer rond een buitenechtelijk kind en de voortgaande verwijdering tussen Vlaanderen en Wallonië vroegen veel van hem. Zijn afscheidsspeech sluit hij af met warme woorden voor zijn opvolger: Filip, je bezit het warme hart en het intellect om ons land zeer goed te dienen in je nieuwe verantwoordelijkheden. Jezelf en je lieve echtgenote, Mathilde, hebben ons volle vertrouwen.

In de Bijbelgordel, het gebied tussen Zuid-Beveland en Staphorst, woedt al enkele weken een mazelenepidemie, mede doordat ouders hun kinderen om principiële redenen niet laten inenten. Het onbegrip van de buitenstaanders groeit.

Het Britse prinsenpaar Kate en William krijgen hun eerste kind, een jongetje met de roepnaam George.

Voor het eerst in zeven jaar is er een hittegolf in Nederland.

overleden: Dirk Smilde, industrieel; Michel van der Plas, schrijver en journalist; J.J. Cale, popmuzikant.

Augustus

Lilian Janse (40) is de eerste vrouw op een kandidatenlijst van de SGP, de oudste politieke partij van Nederland (1918). Janse is kandidaat-lijsttrekker bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2014. Zij is huisvrouw, moeder van drie kinderen, postbezorger en lid van de Gereformeerde Gemeente in haar woonplaats. Janse zei pas ja tegen het lijsttrekkerschap nadat zes mannen nee hadden gezegd. Ze vindt het hypocriet dat de SGP jarenlang vrouwen geweigerd heeft. Dan had de partij in 1898 ook koningin Wilhelmina bij haar inhuldiging moeten afzetten, die had meer politieke invloed dan ik als raadslid.

De burgeroorlog in Syrië, die al meer dan twee jaar duurt, bereikt een nieuw dieptepunt: er wordt gifgas gebruikt, waarschijnlijk door het Syrische leger.

Prins Friso overlijdt aan de gevolgen van een skiongeval, dat hem in februari 2012 overkwam.

Henk van de Belt, hoogleraar theologie namens de Gereformeerde Bond, krijgt signalen dat predikanten soms grote delen van hun preek downloaden van internet. Zijn onthulling wordt door velen als schokkend ervaren.

September

Bij een gijzeling in een winkelcentrum in Nairobi, de hoofdstad van het Afrikaanse land Kenia, vallen tientallen doden, onder wie veel westerlingen. De gijzeling is het werk van de islamitische terreurorganisatie al-Shabaab. De gijzelnemers komen niet alleen uit Kenia, maar ook uit Amerika en Europa. Zij voelen zich verwant met de taliban in Afghanistan en Pakistan, die op hetzelfde moment de zwaarste aanslag plegen op de christelijke minderheid in Pakistan, met tachtig doden als gevolg. Al-Shabaab en de taliban keren zich, net als al-Qaeda, tegen de aanwezigheid van westerse invloeden in hun land, waartoe zij ook de christenen rekenen.

Vrouwen in de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) zouden ook diaken, ouderling of dominee mogen worden, zegt een commissie die de komende generale synode over dit onderwerp adviseert.

Volgens Piet Vergunst, de algemeen secretaris van de Gereformeerde Bond, komt het opvallend vaker voor dat ouderlingen al na één termijn stoppen. Ze denken dat ze te weinig betekenis of te weinig invloed hebben.

overleden: Marcel Reich-Ranicki, Duits literatuurcriticus; Ko Wierenga, PvdA-politicus, oud-burgemeester van Enschede.

Oktober

Het voortbestaan van het prille en fragiele kabinet-Rutte II is voorlopig gegarandeerd dankzij een begrotingsakkoord met de oppositiepartijen D66, ChristenUnie en SGP. Zij zullen het financieel-economisch beleid van het kabinet gedogen, in ruil voor concessies. Nu ChristenUnie en SGP dezelfde rol vervullen steunbeer van een wankel kabinet neigen ze meer naar elkaar en worden ze het eens over een gemeenschappelijke lijst voor de Europese verkiezingen in 2014. De warme verhouding tussen beide partijen was afgekoeld door de deelname van de CU aan het kabinet-Balkenende III.

Wereldwijd zijn er meer slaven dan ooit, dertig miljoen, bericht de Walk Free Foundation. Slavernij is vaker het gevolg van corruptie dan van armoede.

De verontruste vrijgemaakte predikant Huib Wilschut uit Smilde is van plan om predikant in de PKN te worden. Met zijn voornemen wekt hij verdriet en verontwaardiging bij verontruste vrijgemaakten, die de PKN beschouwen als een genootschap waar waarheid en leugen naast elkaar bestaan.

overleden: Wilfried Martens, Belgisch premier; Erich Priebke, oorlogsmisdadiger; Lou Reed, popmuzikant.

November

Een zeer zware storm treft de Filipijnen. Ruim 3,5 miljoen Filipijnen raken ontheemd, 26.000 mensen zijn gewond geraakt. Er zijn meer dan vijfduizend doden, maar door de chaos blijft onzeker hoe hoog het dodental precies is. In Nederland wordt een nationale hulpactie georganiseerd, die 18,5 miljoen euro oplevert.

In een woning in de Porcellistraat in Rotterdam wordt een vrouw gevonden die al tien jaar dood in huis ligt. Niemand had haar overlijden opgemerkt.

Sinds het aantreden van paus Franciscus in maart is het aantal uitschrijvingen uit de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland met enige duizenden gedaald.

Homos die een relatie aangaan, mogen in de Christelijke Gereformeerde Kerken niet aan het Heilig Avondmaal en ze mogen ook geen leidinggevende of ambtelijke taken in de gemeente vervullen. Daartoe besluit de generale synode van dit kerkgenootschap.

overleden: Piet Rietveld, hoogleraar economie; Doris Lessing, schrijfster; Gerrit Krol, schrijver; Bram van der Lek, politicus.

December

Nelson Mandela, strijder tegen apartheid in Zuid-Afrika en de eerste president van het nieuwe Zuid-Afrika, overlijdt op 95-jarige leeftijd. Zijn dood brengt wereldwijd ontroering en rouwbeklag teweeg. Mandela lijkt een moderne heilige, hoewel hij zichzelf niet als een heilige beschouwde en ook niet graag als zodanig werd gezien. Wel vormen zijn standvastigheid en vreedzaamheid een voorbeeld voor miljoenen. We mogen God dankbaar zijn voor de mens Mandela, schrijft de commentator van deze krant.

De Nederlandse economie komt langzaam uit de crisis, meldt de Nederlandsche Bank. De daling van de huizenprijzen komt tot stilstand, investeringen van bedrijven nemen toe. De werkloosheid blijft voorlopig onverminderd hoog en het besteedbaar inkomen zal pas in 2015 weer stijgen.

Paus Franciscus wordt door het Amerikaanse weekblad Time uitgekozen tot persoon van het jaar.

overleden: Heinrich Boere, oorlogsmisdadiger; Jang Song-thaek, Noord-Koreaans politicus.