D-day voor Europese Centrale Bank

De openlijke ruzie binnen de Europese Centrale Bank (ECB) tussen de Duitser Jens Weidmann en de rest van het bestuur onder aanvoering van de bankpresident Mario Draghi bereikt vandaag zijn hoogtepunt. Dan vergadert het ECB-bestuur. Draghi en anderen willen dat de Europese Centrale Bank staatsobligaties van de zwakke eurolanden gaat opkopen. De topman van de Duitse Bundesbank, Weidmann, is daar faliekant op tegen.

De ECB zou daarmee in feite begrotingstekorten financieren van de zwakke eurolanden. Ook kan dat beleid de onafhankelijkheid van de ECB verder verminderen en op termijn tot stijgende inflatie leiden. Draghi wuift dat allemaal weg. Eerder deze week gooide hij nog olie op het vuur door te zeggen dat kopen van schatkistpapier met een looptijd tot drie jaar mag en daar niets mis mee is. Daarmee stelde hij de toch al hoge spanningen tussen Weidmann en ECB-bestuur verder op scherp.

heilige huisjes

Vooropgesteld: Weidmann heeft volkomen gelijk naar onze mening. De ECB heeft sinds het begin van de crisis al te veel eigen heilige huisjes omvergeblazen. De bank heeft de regels over minimale kwaliteit van onderpand voor leningen aan banken versoepeld en opgeschort, en de rente veel te sterk verlaagd gezien de inflatie en grote kans op hogere inflatie in de toekomst. Het opkopen van staatsobligaties zelf valt daar naar onze mening ook onder. Dit terwijl de ECB niet zou meedoen aan financiering van begrotingstekorten.

Als de Europese Centrale Bank een academische instelling was, dan kon Weidmann zijn tegenstand volhouden; dat levert aardige discussies op. Maar de ECB is een beleidsinstelling. Daarom is njet blijven roepen het laatste wat Weidmann moet doen. Als de ECB namelijk niets zou doen in het oplossen van de eurocrisis, dan zou dat een zeer onverantwoorde opstelling van de hoeder van de euro zijn. Het enige logische wat Weidmann onder deze omstandigheden vandaag moet proberen te doen, is zo veel mogelijk binnenslepen in ruil voor zijn gedogen van de nieuwe stappen van de ECB.

strenge voorwaarden

Concreet betekent dit dat Weidmann moet eisen dat de ECB staatsobligaties van de zwakke eurolanden alleen opkoopt tegen zeer strenge voorwaarden. De landen die hulp krijgen, moeten er ook alles aan doen om zichzelf te helpen, anders is de ECB-hulp simpelweg weggegooid geld. Daarnaast moet hij erop staan dat de ECB een plan opstelt wanneer hij met dat beleid zal stoppen.

Tot slot moet de Duitser zich hard maken voor de aanstelling van een onafhankelijke scheidsrechter, zoals het Internationaal Monetair Fonds, die beoordeelt of iedereen zich aan de regels houdt en die steeds het groene licht moet geven voor een nieuwe actie van de ECB. Onbeperkt en zonder strenge voorwaarden staatsobligaties opkopen en het euro-noodfonds een bankvergunning geven, zodat dat onbeperkt geld kan lenen bij de centrale bank, zouden de positie van de ECB en de stabiliteit, zo niet levensvatbaarheid van de euro, schaden.

opstappen

Omdat het niet om triviale zaken gaat het gaat om hoeveel inflatie we in de toekomst zullen hebben en of de euro een munt à la de lire of à la mark en gulden zal zijn kan en moet Weidmann heel ver gaan. Zo ver dat hij openlijk moet dreigen met opstappen. Dat zou schadelijk zijn voor het imago van de ECB, maar het zij zo.

De vergadering van deze week is hét moment voor Weidmann om de tegenaanval in te zetten. Het is namelijk de laatste vergadering voordat het Duitse Constitutionele Hof op 12 september oordeelt of het euro-noodfonds strookt met de Duitse grondwet. De nadering daarvan zorgt voor stevige druk op Weidmanns collegas in het ECB-bestuur.

steun kwijt

Dat veel Duitsers achter Weidmann staan, zal ook niet onopgemerkt zijn bij Draghi en andere ECB-bestuurders. Negeren ze Weidmann volledig, dan riskeren ze de toch al flinterdunne steun voor de ECB onder de Duitsers helemaal kwijt te raken. Dit geldt zeker als Weidmann zou hinten op zijn vertrek.

Dat zou funest voor de euro zijn. Bovendien heeft Draghi zelf heel wat te verliezen als hij het toestaat dat de vrede in het ECB-bestuur, in deze crisistijden onder zijn leiding, plaatsmaakt voor aanhoudende strijd. Voor zijn positie zou het heel slecht zijn als de derde Duitse centrale bankier binnen iets meer dan een jaar de ECB de rug toekeert.

Nederlands belang

Weidmann kreeg bij zijn verzet opmerkelijk genoeg geen steun van het andere Duitse ECB-bestuurslid, maar ook niet van traditionele bondgenoten als Nederland. Voor zover ons bekend is dit voor het eerst in de geschiedenis dat de Bundesbank geen steun van De Nederlandsche Bank krijgt. Dat heeft ervoor gezorgd dat Weidmann alleen is komen te staan en het gevaar bestaat dat de ECB een zeer onverantwoord beleid gaat voeren. Dat is niet in het Nederlandse belang.