Ongeremde rechter in Pakistan

De chauffeurs van de kilometers lange file aan tankwagens dansten op en naast hun wagens: na zeven maanden te hebben vastgestaan, mogen ze weer rijden. Naar de NAVO-troepen in Afghanistan, wel te verstaan. Want Pakistan is tot inkeer gekomen en wil een verantwoordelijk lid van de internationale gemeenschap zijn, zo verdedigde de nieuwe Pakistaanse premier Raja Pervez Ashraf het besluit om de grensovergangen weer te openen voor de NAVO-tankwagens.

Nu was het niet zozeer een plotseling verantwoordelijkheidsbesef van de Pakistaanse regering dat de doorslag gaf. Na een week van stevig onderhandelen had de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Hillary Clinton, nog eens opnieuw de diepste spijt betuigd over de luchtaanval op een Pakistaanse grenspost, november vorig jaar. Die grenspost was per abuis aangezien als een stelling van de taliban of hun vrienden van de Haqqani-militie. Bovendien maken de Amerikanen een miljard dollar vrij die het Congres had geblokkeerd in reactie op de onbetrouwbare dubbelrol van de Pakistaanse inlichtingendienst.

vendetta

Maar hoewel het extremistische geweld aan beide kanten van de Pakistaans-Afghaanse grens een fors probleem is voor het land, is dat op het moment niet het grootste probleem voor de regering. Dat is het Hooggerechtshof en met name de hoogste rechter, Chief Justice Iftikhar Muhammad Chaudhry. Een held in de ogen van veel Pakistaanse burgers, omdat hij in een fel uitvochten machtsstrijd met oud-president Pervez Musharraf, deze op de knieën wist te dwingen. Uiteindelijk moest Musharraf aftreden en het land zelfs uit vluchten.

Maar de huidige president van Pakistan, Asif Ali Zardari, ligt nu in het vizier van Chaudry, op een manier die erg veel op een persoonlijke vendetta lijkt, zegt de bekende Pakistaanse commentator Ahmed Rashid.

corruptie

President Zardari, de weduwnaar van de in 2007 vermoorde oud-premier Benazir Bhutto, moet wat Chaudry betreft voor de rechter worden gesleept wegens fraude. Hij en zijn voormalige echtgenote zouden miljoenen hebben verdonkeremaand en op Zwitserse bankrekeningen hebben gestald. Om dat te bereiken werd er een gerechtelijk bevel gegeven aan de premier van Pakistan, Yousuf Raza Gilani, om de Zwitserse autoriteiten per brief te vragen oude corruptiezaken tegen president Zardari te heropenen.

Gilani, loyaal aan president Zardari, legde dit bevel naast zich neer, tot hij door het Hooggerechtshof tot aftreden werd gedwongen wegens minachting van het hof. Zijn opvolger, premier Ashraf, heeft alweer het volgende ultimatum op zn bureau gekregen: of hij moet voor 5 september regelen dat de zaak tegen Zardari wordt heropend, of ook hij krijgt een veroordeling voor de kiezen.

machtsspel

Met dit machtsspel dient opperrechter Chaudry het recht niet meer. De Pakistaanse Grondwet verbiedt zelfs expliciet dat er een strafrechtelijk onderzoek tegen een zittend president wordt ingesteld. Als de president onwettige zaken heeft uitgehaald, moet dat na zijn aftreden worden onderzocht.

Maar nog meer geldt dat de economische en sociale situatie in Pakistan zo nijpend is dat het land zich dit soort machtsspelletjes en de daaruit voortvloeiende politieke verlamming absoluut niet kan veroorloven. Minderheden die behoren tot niet-moslimstromingen en zelfs grote aantallen moslims die behoren tot kleinere sekten, worden inmiddels iedere dag neergeschoten, meldt Ahmed Rashid. De economische achteruitgang en het meedogenloze extremistische geweld hebben een hoge tol geëist van het leven en het bezit van de mensen.

verwerpelijk

De rol van het Hooggerechtshof is ook principieel verwerpelijk. Hoe kan een rechtbank een democratisch aangewezen premier wegsturen omdat deze weigert via het buitenland een democratisch gekozen president het werken onmogelijk te maken? Dat deze president in het verleden corrupt was, dat wisten de kiezers toen ze hem kozen. Dat neemt niet weg dat hij alsnog vervolgd zou kunnen worden, maar dan na zijn ambtsperiode.

Bovendien vernielen het Hooggerechtshof en opperrechter Chaudry zo het eigen aanzien. Het recht moet onbesproken zijn en er niet van verdacht worden een politieke agenda na te jagen.

alternatief

Juist in een land als Pakistan is de zuiverheid van het recht de laatste garantie die de burgers hebben tegen machtsmisbruik.

Het alternatief is dat ook de burgers het recht in eigen hand gaan nemen. Wat dat kan betekenen in het op een na grootste islamitische land ter wereld, met zo veel verschillende bevolkingsgroepen en religieuze stromingen, is iets waar Chaudry maar eens goed over moet nadenken. Misschien dat hij eerst het algemene recht moet helpen versterken, als in het geval van de christin Asia Bibi, die ter dood veroordeeld is wegens het vermeend beledigen van de profeet Mohammed. In die zaak kan hij precies zien waar misbruik van het recht toe leidt.