Vestia was niet te controleren
Vestia, de grootste wooncorporatie van Nederland, is veel in het nieuws wegens financiële problemen. Er zijn complexe financiële producten afgesloten, maar de risicos zijn niet goed ingeschat door Vestia. Hoe heeft dit zover kunnen komen?
De sector wordt door verschillende instanties gecontroleerd op hun prestaties. Intern hebben ze een raad van toezicht die op hoofdlijnen beoordeelt of de corporatie voldoende functioneert. Daarnaast controleert een accountant jaarlijks de financiële huishouding achteraf. Extern kent de sector twee toezichthouders, Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) en Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW), die kijken naar de ontwikkeling van het vermogen en de kasstromen.
Verder moeten corporaties die zijn aangesloten bij de koepelvereniging, Aedes, zich één keer in de vier jaar laten visiteren. Dit gebeurt door een onafhankelijke commissie die beoordeelt of de corporatie in die vier jaar voldoende heeft gepresteerd op volkshuisvestelijk gebied. Vestia is geen lid van Aedes, dus heeft zich ook nooit laten visiteren.
visitatiemethodiek
Nu schijnt de indruk te zijn ontstaan in Den Haag dat de financiële problemen van Vestia waren voorkomen als de corporatie zich had laten visiteren. Bas Jan van Bochove (CDA) stelt als woordvoerder van een Kamermeerderheid dat de visitatie daarom verplicht moet worden. Zou een visitatie van Vestia het probleem aan het licht gebracht hebben? In de visitatiemethodiek worden onder andere de financiën van een corporatie over de afgelopen vier jaar beoordeeld.
Aardig en transparant om dit te delen met de belangenhouders, maar niets meer dan dat. Als extra toezichthoudend kader op het gebied van financiën en optimaal risicobeheer heeft de visitatiemethodiek geen enkele meerwaarde. Bovendien geldt dat de visitatie eens in de vier jaar wordt gehouden. Rekening houdend met de dynamiek op de financiële markten is deze vier jaar een veel te lang termijn. De methodiek had de tekortkomingen van Vestia dus niet boven tafel gehaald.
toezicht
De visitatie is met name bedoeld om de vraag te beantwoorden in hoeverre de corporatie haar volkshuisvestelijke taak invult en of de financiën wel optimaal worden ingezet voor de volkshuisvesting. De vraag of de centjes wel optimaal en binnen bepaalde risicokaders worden beheerd, komt nauwelijks aan bod. Dit heeft geleid tot een pool van visitatoren die uitstekend passen bij de vraagstelling binnen de huidige visitatie.
Maar gemiddeld genomen is daar een tekort aan kennis van de financiën van de corporatie en dit geldt zeker op het gebied van complexe financiële producten. Visitatie van Vestia zou het probleem dus niet aan het licht gebracht hebben. Als de overheid dit echt wil, moet de methodiek aangepast worden en dan kom je al snel in het vaarwater van het WSW, CFV en de Raad van Toezicht van een corporatie. Je stapelt het toezicht, terwijl je ook de vraag kunt stellen of het huidige toezicht niet gewoon beter moet functioneren.
