Het Kremlin sluipt steeds dieper Europa binnen

In Duitsland zijn de eerste aftastende besprekingen tussen CDU, CSU, FDP en de Groenen gestart. De Nederlandse formatie leert dat een vierpartijencoalitie geen eenvoudige opgave is. Sinds de jaren dertig was de Duitse politiek niet zo versplinterd. De grote winnaar van de Duitse verkiezingen lijkt dan ook Vladimir Putin. Destabilisatie van de EU en de VS is immers het doel van zijn verdeel-en-heers-tactiek.

Die dient bovendien om de Russische bevolking ervan te overtuigen dat liberale democratie geen alternatief is voor zijn regime.

Voorafgaand aan de Duitse verkiezingen waren Russische cybersoldaten actief. Zo werd de AfD gesteund met anti-immigratieboodschappen, onder meer gericht aan de drie tot vier miljoen immigranten uit de voormalige Sovjet-Unie. In Berlijn en andere grote steden is Russisch na Duits en Turks de meest gesproken taal.

Vlak voor verkiezingsdag probeerden anonieme trollen en geautomatiseerde botnets twijfel te zaaien met Twitterberichten over fraude, ofwel het ongeldig maken van AfD-stemmen. Toch was het effect op de uitslag vermoedelijk gering en de schaal van de Russische beïnvloeding beperkt.

aanhangers genoeg

Meer was ook niet nodig. Putin heeft aanhangers genoeg in de Bondsrepubliek. Vooral in het oosten van Duitsland, waar de gevoelsmatige binding met Rusland nog sterk is en het percentage AfD-kiezers het hoogst.

De AfD streeft naar beëindiging van de sanctiepolitiek, verdieping van de economische samenwerking met Rusland en zelfs een gezamenlijke veiligheidsstructuur.

Ook binnen de SPD kan Putin op sympathie rekenen. Afzwaaiend minister van Buitenlandse Zaken Sigmar Gabriel wil de sancties stapsgewijs opheffen, ongeacht of de Minsk-akkoorden (een einde aan het geweld in Oekraïne) volledig worden nageleefd.

Of neem de nog steeds invloedrijke Gerhard Schröder. In 2005 stond hij als bondskanselier aan de basis van de bouw van de Nordstream-gaspijpleiding onder de Oostzee tussen Rusland en Duitsland. Vlak na zijn aftreden werd hij voorzitter van de raad van commissarissen van Nordstream. Een dubieus staaltje draaideurpolitiek, dat recent een vervolg kreeg met zijn benoeming tot voorzitter van de raad van commissarissen van Rosneft. Dit Russische staatsoliebedrijf slokte niet alleen concurrent Yukos op, nadat Putin eigenaar Chodorkovsky achter de tralies had doen belanden. Het staat ook op de EU-sanctielijst. Dat weerhield de sociaaldemocraat Schröder er niet van tegen een riant salaris zijn vriend Putin nog inniger te omhelzen.

annexatie

Ook Merkels toekomstige coalitiegenoten CSU en FDP willen de banden met Rusland aanhalen. Zij willen de G7 (groep van zeven rijkste industrielanden) weer uitbreiden met Rusland, dat uit de G8 werd gezet na de Krim-annexatie.

Deze annexatie dient volgens FDP-leider Christian Lindner weliswaar niet volkenrechtelijk erkend, maar wel ‘duurzaam tijdelijk’ aanvaard te worden. Mensenrechten zijn niet meer aan de orde. Dat Rusland zich getuige een recent VN-rapport op de Krim schuldig maakt aan martelingen, verdwijningen, willekeurige arrestaties en verplicht Russisch staatsburgerschap, mag de realpolitik niet deren.

‘Het Kremlin sluipt Duitsland binnen’, schreef de Washington Post na de Duitse verkiezingen. Putins partij Verenigd Rusland sloot ook een samenwerkingsovereenkomst met de FPÖ, die grote kans maakt op Oostenrijkse regeringsdeelname.

Zowel in Duitsland als in Europa neemt de druk op Merkel dus toe om haar huidige beleid – sancties handhaven zolang ‘Minsk’ niet volledig wordt nageleefd én in gesprek blijven met Rusland – te verruilen voor appeasement. Merkel staat daarin niet alléén in haar nieuwe coalitie. Weliswaar is er binnen de Groenen een anti-NAVO-vleugel, maar het partijprogramma spreekt over ‘Ruslands agressieve supermachtpolitiek’, die westerse waarden bedreigt. Daardoor is de NAVO nog steeds noodzakelijk, aldus lijsttrekker Cem Özdemir. Zolang Putin zijn soldaten niet uit Oost-Oekraïne terugtrekt, ziet

Özdemir geen reden de sancties op te heffen.

Blijkbaar zijn de woorden van Andrei Sacharov, vader van de Russische waterstofbom en later sovjetdissident, aan hem nog besteed:

‘Een land dat de rechten van zijn eigen bevolking niet respecteert, zal ook de rechten van zijn buren niet respecteren.’ <