Luister naar

Een nieuwe, achterhaalde wet

Nieuws
De nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) die vorige week is aangenomen, dreigt al weer snel achterhaald te zijn.
Peter Koop van het weblog Electrospaces.net
dinsdag 21 februari 2017 om 03:00
De Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten heeft geen extra gedetailleerde waarborgen geregeld voor het hacken. Dat is vreemd, omdat hacken steeds belangrijker wordt als manier om gegevens te verzamelen.
De Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten heeft geen extra gedetailleerde waarborgen geregeld voor het hacken. Dat is vreemd, omdat hacken steeds belangrijker wordt als manier om gegevens te verzamelen. anp / Koen van Weel

De huidige wet stamt uit 2002 en heeft als merkwaardigheid dat draadloos radio- en satellietverkeer wel ongericht en in bulk onderschept mag worden, maar communicatie via telefoon- en internetkabels alleen als het op een specifiek doel gericht is. Aangezien het internetverkeer sinds 2002 een gigantische vlucht heeft genomen, staat de nieuwe wet ook ongerichte toegang tot het kabelverkeer toe.

De oude Wiv was dus eigenlijk al verouderd zodra hij in werking trad, maar voor de nieuwe wet dreigt datzelfde. In plaats van in te spelen op toekomstige ontwikkelingen blijft de nieuwe wet nogal hangen in de problemen van dit moment. Sinds de onthullingen van Edward Snowden, de voormalig NSA-medewerker die de grootschalige spionage-activiteiten van de VS blootlegde, is met name op de ongerichte kabeltoegang veel kritiek gekomen: het wordt vergeleken met het grootschalig aftappen van internetkabels door de Amerikanen en de Britten, en veel tegenstanders spreken steevast van een dreigend ‘sleepnet’ waarmee al onze communicatie kan worden binnengehaald. Zoiets zou alleen al op basis van de wettelijke criteria niet toegestaan zijn. Toch kwam de regering met een overdaad aan waarborgen in een poging de ongerustheid over het vermeende sleepnet weg te nemen. Zo komt er een nieuwe onafhankelijke Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB).

Deze commissie zal, nadat een minister toestemming voor een inlichtingenoperatie heeft gegeven, nog eens op rechtmatigheid toetsen. Maar aangezien de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) nu al heel sterk anticiperen op de toestemmingscriteria, is het de vraag hoe zinvol een extra toetsing door de TIB zal zijn.

De administratieve belasting voor deze diensten zal nog verder toenemen doordat speciaal voor de ongerichte kabeltoegang toestemming in drie fases nodig zal zijn. Het wetsontwerp suggereert dat dit drie afzonderlijke en opeenvolgende stappen zijn, maar dit gaat voorbij aan de toenemende automatisering van afluister- en analysesystemen. Ook doordat toestemmingsverzoeken normaal gesproken slechts vier keer per jaar aan de minister worden voorgelegd, is de kans groot dat er in de praktijk een gecombineerde toestemming voor alledrie de fases komt en het feitelijk een schijnwaarborg zal blijken.

hackbevoegdheid

Het vreemde is dat zulke extra gedetailleerde waarborgen niet geregeld zijn voor de hackbevoegdheid. Hacken zal in belang en omvang alleen maar toenemen, met name als alternatief voor de toenemende versleuteling van het internetverkeer. En bij het hacken van bijvoorbeeld internetfora komt net zo goed een grotere bulk aan data binnen. Bovendien mag hacken onder de nieuwe wet zonodig via systemen van derden, bijvoorbeeld van een huisgenoot of een buitenlandse serviceprovider – alles op basis van slechts één toestemming.

Nog minder aandacht is er voor cybersecurity; dat wil zeggen het opsporen en tegengaan van digitale spionage en sabotage via het internet. Bij de NSA heeft dit tegenwoordig de hoogste prioriteit, maar in de nieuwe Nederlandse wet staat het niet eens expliciet genoemd. En dat terwijl het een andere methode vereist dan voor het onderscheppen en analyseren van communicatie. Ook na de behandeling in de Kamer blijft volstrekt onduidelijk op welke manier AIVD en MIVD de nieuwe kabeltoegang voor dit doel willen gebruiken.

afluisteren

Ten slotte zijn er nog afluisteroperaties die bij uitzondering door de rechtbank goedgekeurd moeten worden. Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens vraagt dat dit gebeurt bij het afluisteren van journalisten en advocaten. De regering wil dit niet uitbreiden tot andere beroepsgroepen, zelfs niet tot Kamerleden, die steeds minder via gevestigde partijen binnenkomen, waardoor een groter risico op bijvoorbeeld buitenlandse beïnvloeding ontstaat. Het is daarom raadzaam om te zorgen dat wanneer de AIVD een onderzoek naar een Kamerlid wil instellen, niet een minister, maar de rechterlijke macht daarover beslist. Ook hier is de nieuwe wet dus weer louter een reactie op bezwaren vanuit de huidige praktijk, met als gevolg dat de nieuwe inlichtingenwet niet heel evenwichtig en toekomstbestendig is. <

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Afbeelding

Oud-Tweede Kamerleden: stuur vredesmissie naar Nagorno-Karabach

Er is een kans op vrede in Nagorno-Karabach, de enclave van Armenen in Azerbeidsjan. Om de veiligheid van de bewoners te garanderen is bemoeienis van buitenaf nodig, stellen oud-politici van Friends of Armenia.

Afbeelding

Zwangerschap in de handen van God leggen kan prima samengaan met eigen verantwoordelijkheid

Almatine Leene slaat volgens Adriana Kater de plank mis wanneer ze suggereert dat mensen die geen gebruik maken van anticonceptie, daarmee hun verantwoordelijkheid niet nemen.

Afbeelding

Menswetenschappen als psychologie en Gods plan. Het is een spannende verhouding tussen die twee

Gebruik psychologische hulp met dank aan God, maar wees je ook bewust dat anti-goddelijke machten de menswetenschappen kunnen inzetten om ons zo te 'helen' dat we geen Verlosser meer nodig hebben, betoogt Jan Boom.

Afbeelding

Je doet het allemaal zelf, zegt je goeroe. Maar ondertussen voel je de afhankelijkheid

‘Als je nu dit doet en dat, dan ben je volgende maand rijk.’ Of heb je een schitterende huid en komt er een einde aan je onzekerheid. Theoloog Kees van Ekris over de goeroe die alles heeft wat jij wilt.

Afbeelding

Oorzaak van het tekort aan ambtsdragers is de geestelijke crisis in de gemeente

Arjan van den Os pleit voor een bezinning in gemeenten op het tekort aan ambtsdragers. En hij waarschuwt: de Bijbel is niet positief over het wegduiken voor 'ambtelijke' verantwoordelijkheden.

Afbeelding

Schrijft VDL het requiem van de Nederlandse auto-industrie?

De fabriek in Born waar bijna zes miljoen auto’s van de band zijn gerold, zal zo goed als zeker volgend jaar sluiten. VDL, die tien jaar geleden nog manmoedig de boel redde, mag het requiem schrijven.