Vrede in Syrië, volgens Putin

Een miljoen mensen zijn dit jaar via de Middellandse Zee naar Europa gekomen, meldt de UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de VN, op haar website. Gevoegd bij de tienduizenden die over land naar de EU zijn gevlucht, is dit hét probleem van Europa, zeiden veertienduizend ondervraagden in een recente peiling van ORB/Gallup.

De grootste groep vluchtelingen komt uit Syrië. De enige doorslaggevende manier om die stroom te stoppen, is een einde aan de oorlog in dat land.

Op het eerste gezicht zijn er hoopgevende ontwikkelingen in die richting. De bijzonder gezant van de VN voor Syrië, Staffan de Mistura, zegt al begin januari met voorgesprekken te beginnen om de delegaties van de Syrische regering en de oppositie te vormen. Die kunnen dan op de streefdatum van 25 januari starten met het vredesoverleg waarvoor de Veiligheidsraad een routekaart heeft aangenomen.

oppositiegroepen

Wie hoop hecht aan die routekaart, moet Moskou in de gaten houden. Want daar wordt de kaart al driftig naar eigen inzicht ingekleurd.

Neem de delegaties die voor het vredesoverleg moeten worden gevormd. Moskou heeft geen belang bij groeperingen die een gevaar kunnen betekenen voor het voortbestaan van het regime-Assad. Dus is in Kazachstan een groep ‘vertegenwoordigers van de Syrische oppositie’ bij elkaar gebracht. Deze ‘Astanagroep’ moet gelden als tegenwicht voor de gematigde oppositie die het Westen en de Arabische landen steunen. Die oppositiegroepen zijn in de Saudische hoofdstad Riyad bij elkaar gekomen om afgevaardigden te kiezen voor de gesprekken met Damascus.

Daar heeft Moskou helemaal geen trek in en de ‘Astanagroep’ heeft dan ook een brief aan de VN gestuurd, dat Saudi-Arabië moet worden ‘gediskwalificeerd’ van het vredesoverleg, omdat het ‘onder obscure omstandigheden’ een stel extremisten als vertegenwoordigers van de oppositie een platform heeft gegeven.

extremisten

Een van die extremisten was volgens Moskou Zahran Alloush, leider van een van de belangrijkste rebellengroeperingen in het gebied rondom Damascus, Jaish al-Islam. Dat hij met succes ISIS bestrijdt, interesseert Moskou niet. Wel dat hij ook Assad bestrijdt. Dus is Alloush gedood door een luchtaanval.

‘Ik weet niet wat de Russen daarbij voor ogen hebben’, reageerde de Saudische minister van Buitenlandse Zaken Adel al-Jubeir woensdag, ‘maar dit dient het vredesproces niet’.

herverkiezing

Maar wat de Russen willen, is helemaal niet onduidelijk. Wie de uitspraken van president Putin volgt, kan de Russische versie van de routekaart redelijk precies uittekenen.

Rusland stuurt aan op een akkoord dat Assad nog een tijd aan de macht houdt. Daarna komen er verkiezingen en daaraan kan Assad weer meedoen, zo heeft de Russische president in gesprek met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry duidelijk gemaakt, volgens een verslag van Bloomberg. Naar goed Russisch en Syrisch gebruik wordt dan de zittende president met grote overmacht herkozen.

Of, zoals de Russische persnieuwsdienst Sputnik News het formuleert: ‘De Syriërs hebben hun keuze al gemaakt: Assad is hun man voor nu en voor in de toekomst.’ De Syrische bevolking heeft immers vorig jaar Assad opnieuw gekozen in ‘de eerste presidentsverkiezing in de geschiedenis van het land met meer dan een kandidaat’?

Ook Putin heeft zich in dergelijke bewoordingen uitgesproken: VN-akkoord of niet, ‘we zullen niet toestaan dat andere landen hun wil opleggen aan Syrië’. De Syriërs moeten zelf kiezen in keurig door de overheid georganiseerde en geregelde verkiezingen, vindt Putin.

Tot die tijd zal Rusland doorgaan met het bombarderen van alle terroristen in het land – ook die door het Westen of de Arabische landen worden gesteund, zoals Alloush.

verontrustend

Het effect is volgens Amnesty International en Human Rights Watch, dat in een maand tijd nog eens 130.000 Syrische burgers door de Russische bombardementen op steden, scholen, ziekenhuizen, markten en andere burgerdoelen op de vlucht zijn geslagen.

Voor het eerst heeft daar nu een westers land tegen geprotesteerd. Dinsdagavond sprak woordvoerder Mark Toner van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken van ‘een duidelijke en verontrustende toename van burgerslachtoffers sinds Rusland zijn luchtaanvallen begon’.

Het is aarzelend. Te aarzelend. Want Moskou bombardeert en konkelt een pad bij elkaar naar een vrede volgens het inzicht van Putin, Assad en het Iraanse regime.

Het kan dat doen omdat het Westen niet als eenheid een ander duidelijk pad weet te presenteren.

Met als gevolg dat Europa een miljoen vluchtelingen kon opvangen – met nog veel meer op komst.

Want Assad en Putin stoppen zonder een duidelijke tegenactie niet vóór ze hun zin hebben doorgedreven.

eerlijke kans

Er is een andere routekaart mogelijk. Direct stoppen met aanvallen op burgerdoelen. Hulptransporten toelaten. No-flyzones instellen waar burgers veilig zijn. VN-gezant Staffan de Mistura een eerlijke kans geven echte gesprekken te openen.

Het staat allemaal al in de besluiten van de Veiligheidsraad. Die uitvoeren zou een mooi begin zijn. <