Integere mannen
Vroeger hoorde je het niet zo veel. De meeste mensen zeiden gewoon ‘eerlijk’ of ‘betrouwbaar’. Ik ben geen taalwetenschapper, maar het zou zo maar kunnen dat het woord ‘integriteit’ meegelift heeft op de populariteit van andere Engelse woorden. Het Engelse ‘integrity’ klinkt best wel chic. Het wordt daar ook voor andere doeleinden gebruikt, bijvoorbeeld de ‘integrity of a structure’, de stevigheid van een gebouw.
Ik kwam het woord voor het eerst tegen toen ik met een internationale groep jongeren in het buitenland een training volgde. Een van de onderwijzers was een Amerikaan die aan alle stereotypen van een echte Amerikaan voldeed. Groot, luidruchtig, en gekleed in een wat flodderig T-shirt, met daarop de woorden ‘Promise Keepers, men of integrity’. De ‘Promise Keepers’ was in die tijd een populaire christelijke mannenbeweging, die stadions vol kreeg met huilende kerels die vanaf nu echt zouden stoppen met porno kijken, te veel drinken, en/of andere typische mannenzonden. En ze kregen dus een T-shirt, met dat mooie woord erop. Zodat iedereen kon zien dat ze integere mannen waren.
Het toeval wilde dat deze man een uitgesproken lastige kerel was die de gave had anderen het leven zeer moeilijk te maken. Dat T-shirt werd dus een soort grapje voor ons als studenten. Daar heb je die integere vent weer, wegwezen.
Het schijnt dat het in Nederland ook gebruikelijk is om jezelf op een CV te omschrijven als ‘integer’. Misschien omdat men zich wel realiseert dat het een beetje gek is om op je CV te zetten ‘Ik ben eerlijk en betrouwbaar.’ Het woord ‘integer’ heeft een ietsjes professionelere bijklank. Toch blijft het mijns inziens behoorlijk verdacht om dat van jezelf te zeggen, want daarmee doe je of integriteit een karaktereigenschap is, net zoiets als creativiteit. Maar integriteit is geen optie. Dat hoor je gewoon te zijn.
Zeker in de politiek. Je zou dan ook denken dat partijen heel secuur selecteren als het gaat om integriteit. Welke partij zit te wachten op fraudeurs en andere corrupte boeven? Als iemand in jouw partij opstapt vanwege niet-integer gedrag, dan zou het schaamrood je op de kaken staan. Pr-ramp. Kiezers weg. Stamelende verontschuldigingen naar de pers.
Dat blijkt echter mee te vallen. Neem de VVD. Zeven mensen opgestapt vanwege diverse onfrisse affaires. Wat is er mis met de partij? Nou niets, volgens Rutte. Het komt door de nadruk van de VVD op integriteit. De VVD wil het goede voorbeeld geven, dus hebben ze een integriteitscommissie ingesteld.
Kortom, al die opgestapte politici zijn het bewijs dat de VVD een integere partij is. Voor Rutte waren deze schrijnende gevallen van corruptie dan ook geen reden tot grondig zelfonderzoek, maar een aanleiding om zichzelf een schouderklopje te geven. Want de VVD, die maakt werk van integriteit!
Integriteit, betrouwbaarheid of eerlijkheid betekende vroeger de afwezigheid van dit soort praktijken. Nu betekent het dat een aantal van deze praktijken al dan niet vrijwillig uit de doofpot komen. Tijd voor een nieuw woord.