Luister naar

Veiligheid zoeken vanwege oorlog: asielzoekers zijn van alle tijden, maar andere terminologie zou beter zijn

Opinie
Een van de dingen die de asielproblematiek zo ingewikkeld maakt is de grote verscheidenheid onder de mensen die de grenzen van Europa en Nederland oversteken. Die verscheidenheid komt iemand zoals ik, die zich dagelijks verdiept in het Oude Testament, bekend voor. Regelmatig is daarin sprake van mensen die vanwege een oorlog hun land ontvluchten. Daarnaast zijn er vreemdelingen. Dat hoeven niet per se buitenlanders te zijn. Het zijn mensen die zich voor langere tijd vestigen in een ander gebied dan dat van hun afkomst.
Gert Kwakkel
dinsdag 7 februari 2023 om 15:43 aangepast 18:01
Vluchtelingen komen aan bij het asielcentrum in Ter Apel.
Vluchtelingen komen aan bij het asielcentrum in Ter Apel. beeld Kees van de Veen
Theologenblog

Asielzoekers tref je eveneens aan in het Oude Testament. Vaak gaat het om mensen die in hun eigen land op de vlucht slaan, omdat iemand hen al dan niet terecht naar het leven staat. Zij kunnen een veilig onderdak krijgen in een van de zes vrijsteden en daar wachten op een rechterlijke uitspraak. Of zij proberen zich in veiligheid te stellen bij het altaar in Gods heiligdom.

brede betekenis

Tegenwoordig heeft ‘asielzoekers’ in het dagelijks spraakgebruik een veel bredere betekenis. De term slaat dan op alle mensen aan die zonder visum een ander land binnentrekken en proberen daar te blijven. Velen van hen zijn op de vlucht voor oorlogsgeweld, of omdat zij om andere redenen in eigen land hun leven niet zeker zijn. Anderen lopen geen levensgevaar, maar zoeken elders naar een veel beter bestaan dan ze in hun geboorteland kunnen krijgen.

Het is van belang die verscheidenheid te laten doorklinken in het taalgebruik. Het Oude Testament kan je ook leren welke grote invloed woorden kunnen hebben. In de psalmen vind je vele klachten over boosaardige mensen die juist met hun mond en tong de gelovigen belagen. Woorden kunnen dodelijk zijn.

gelukzoekers?

Dat dodelijke gevaar doet zich voor als je alle asielzoekers van tegenwoordig aanduidt als ‘gelukzoekers’. Dat woord suggereert dat het leven van deze mensen niet in gevaar is. Alsof ze alleen maar naar een ander land willen om daar gemakkelijker rijk te worden. En dus, zo concludeert men dan, hoeven we onze handen niet uit te steken, wanneer zij in problemen komen.

Misschien zitten in de overvolle bootjes en in de vluchtelingenkampen ook van zulke gelukzoekers. Zelfs als dat het geval is, is dat geen enkele reden om hen niet te helpen. Als christenen dat niet beseffen, hebben ze niets van het evangelie begrepen. Daarin staat immers juist centraal dat God ons redt uit een nood waarvan zeker is dat wij daarin door eigen schuld zijn terechtgekomen.

nieuwe woorden

Veel minder gevaarlijk is het alle asielzoekers aan te duiden als mensen die op de vlucht zijn voor dodelijke bedreiging. Maar ook daar kleeft een risico aan. Wie voor deze mensen opkomt, doet zonder meer een goed werk. Dat neemt niet weg dat op ons allemaal de plicht rust recht te doen aan de feiten, ook in ons woordgebruik. Zo niet, dan boeten onze woorden in aan gezag. Dat is schadelijk voor het draagvlak dat nodig is om daadwerkelijk en structureel hulp te blijven bieden.

Misschien is het daarom beter een iets neutralere terminologie te kiezen. ‘Vreemdelingen zonder visum’ lijkt me een bruikbare term. Dat kun je ook nog mooi afkorten als ‘v.z.v.-ers’. Vervolgens kunnen de daartoe bevoegde instanties uitmaken tot welke categorie deze of gene v.z.v.-er behoort. Zodat er aan iedereen recht gedaan wordt en allen veilig kunnen leven.

De auteur is hoogleraar Oude Testament aan de Theologische Universiteit Kampen en de Faculté Jean Calvin in Aix-en-Provence. Hij schrijft dit artikel als lid van de gezamenlijke onderzoeksgroep BEST (Biblical Exegesis and Systematic Theology) van de Theologische Universiteiten in Apeldoorn en Kampen.

Dit is een opiniebijdrage. De mening van de auteur is niet per se het standpunt van de redactie. Wilt u reageren? Stuur dan een brief (maximaal 200 woorden) naar opinie@nd.nl
Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Afbeelding

75 jaar ontheemd, de situatie van de Palestijnen is niet hoopvol. Maar er zijn 'ook andere geluiden'

Op zondag 14 mei was het de Dag van de Nakba, waarop de ‘catastrofe’ werd herdacht: 700.000 Arabische inwoners die 75 jaar geleden ontheemd raakten in eigen land. Arco den Heijer sprak er met Palestijnen en Joden over.

Afbeelding

Voor een volledig herstel van ons leven op aarde hebben we de hemel nodig

Als het uiteindelijk niet lukt om Poetin naar Den Haag te krijgen, zal het verlossende antwoord van God zelf moeten komen. Alleen Hij is in staat om recht en vrede blijvend met elkaar te verbinden, schrijft Jaap Dekker.

Afbeelding

Stel je voor dat bij de volgende koningslunch de 'nobodies' en 'nullen' mogen aanschuiven

Als jonge theoloog heeft Pieter Dirk Dekker niet veel met de monarchie. Toch ziet hij een mogelijke meerwaarde, schrijft hij de koning. Nodig bij een volgende lunch 'de haveloze daklozen en statusloze statelozen' uit.

Afbeelding

Generatie Z, met de Z van 'zinloos'. Wie tilt ons boven onszelf uit?

De jonge Generatie Z ervaart de zinloosheid die meekomt met het gesloten westerse wereldbeeld, schrijft theoloog Myriam Klinker. 'Dit is de sombere kant van Gen Z.: de wereld gaat eraan en ik stel niks voor.'

Afbeelding

Instanties moeten zich bekeren. Ook voor hen geldt: je hebt geen naaste, maar je bent er een

Het voorstel van Jasper van den Bovenkamp om elke ambtenaar verplicht ieder jaar huisbezoeken af te laten leggen bij mensen in armoede verdient navolging. Instanties zullen zich moeten bekeren, betoogt Arjan van den Os.

Afbeelding

Henk de Jong (1932-2023) verstond de vragen van zijn tijd en zocht naar nieuwe begaanbare wegen

De Nederlands-gereformeerde theoloog Henk de Jong 'ging de uitdaging aan om nieuwe begaanbare wegen te zoeken en daarin naast zoekende mensen te gaan staan'. Bijzonder hoogleraar Jaap Dekker gedenkt zijn leermeester.