Commentaar: De Nashvilleverklaring, een trieste calamiteit

Als een stuk illegaal geïmporteerd, levensgevaarlijk vuurwerk is de Nashvilleverklaring voortijdig ontploft in het gezicht van de Nederlandse distributeurs. Dat komt deels door hun roekeloos amateurisme. Deels ook door het extreem gevoelige klimaat in ons land, waarin het OM nu moet onderzoeken of de dominees strafrechtelijk kunnen worden vervolgd om hun leer. Een actie voor de bühne, om te demonstreren dat ‘haatprekers’ niet zomaar vrijuit gaan in dit land.

Maar de primaire oorzaak van deze trieste calamiteit is de verklaring zelf. De boodschap, die medegelovigen buitensluit om wie ze zijn. De leerstellige vormgeving: wij bevestigen, wij ontkennen, met een selectie losse ­bijbelverwijzingen als toegevoegde leestip. De quasi-­bescheiden, scherp polariserende positionering: ‘we hebben als christenen niet met één mond gesproken’ – lees: ándere dominees hebben verwarring gezaaid. En de provocerende hang naar martelaarschap.

Want dat is hoe het werkt. Hatelijkheden van ‘de ­wereld’ (bij voorkeur een boze D66-minister), verdriet en distantiërende verontwaardiging uit omringende kerken (de minder ‘getrouwe’), diep gegriefde reacties van gelovige lhbti’ers (de dreigende ‘homolobby’ in de ­eigen gelederen): ze bevestigen slechts de vermeende noodzaak om met deze knal ‘duidelijkheid te geven’.

Die zogenaamde duidelijkheid gaat allereerst ten koste van christenen die door deze verklaring in de kast of buiten hun geloofsgemeenschap worden gesloten. Want ‘Nashville artikel 7’ legt homo’s en transgenders niet alleen een ethisch juk op (je mag zo niet doen), ze ontkent ook hun identiteit (je mag zo niet zijn). Die duidelijkheid gaat ook ten koste van de Heilige Schrift. Als los verkrijgbare soera’s zijn wat contextloze teksten toegevoegd aan het Amerikaanse knalpakket. Zonder uitleg over de geschiedenis van het heil en de lijn van Gods openbaring (die begon bij aartsvaders die, geheel in strijd met ‘Nashville artikel 1’, polygaam leefden).

Namen van dominees wogen kennelijk niet genoeg om deze invasief exotische theologie gezag te verlenen. En zo raakte SGP-leider Kees van der Staaij betrokken bij de explosie. Zijn partij heeft ‘genderideologie’ recent tot gezinsvijand ­verklaard. Nashville lijkt oppervlakkig op hoe vanouds ook in Nederlandse kerken de ­Bijbel is toegepast. ‘Ik ga er nu niet flauw van weglopen’, zei Van der Staaij daarom voor de radio. Hij ondersteunt de ‘strekking’ van de Amerikaanse verklaring (dus niet elk artikel?). Maar hij omhelst vooral het Nederlandse, ‘pastoraal’ bedoelde nawoord. Die toevoeging echter bevestigt de schadelijkheid van het basismateriaal. En je kunt niet met met pastorale adviezen een lawinepijl ­corrigeren die zó scheef gelanceerd is.