Commentaar: te veel geld voor te weinig huizen
Huizen in Nederland werden in één jaar gemiddeld een tiende duurder. Voor een bestaande woning werd ruim 9 procent méér betaald dan een jaar eerder; een nieuwbouwhuis werd zelfs 17 procent duurder. Nergens anders in Europa (behalve in Slovenië) ging het zo mal. De ongelijkheid tussen bezitters en nog-niet-bezitters nam navenant toe. De drempel om de woningmarkt als starter te betreden, werd hoger. En onze nationale hypotheekschuld ging naar een record: 700 miljard.
Prijsstijging heeft natuurlijk op z’n minst ten dele te maken met de spanning tussen vraag en aanbod. Voor diverse groepen woningzoekenden is er gewoon veel te weinig keus. Jonge mensen die hun eerste huis willen kopen, staan in rijen voor éénzelfde inschrijving of bezichtiging. Maar ook ouderen die hun eengezinshuis met z’n ellendige trap willen inruilen voor een fijne seniorenwoning of appartement met alles gelijkvloers, stuiten op schaarste. Door de crisis die ruim tien jaar geleden uitbrak, zijn de projectontwikkeling en bouw keihard afgeremd. Aannemers gingen failliet, ervaren bouwvakkers belandden op straat en zochten ander werk, ook bij de overheid verdwenen de banen van ambtenaren die planvorming en vergunningverlening regelen. Het kost veel tijd en energie om die complete mammoettanker weer op sterkte en stoom te krijgen.
Maar de prijsstijging komt niet alleen doordat er te weinig (nieuwe) huizen zijn. Het komt ook doordat er te veel geld is. Tenminste, door kapitaal dat specifiek voor de aankoop van woningen beschikbaar is.
De banken hebben hun hypotheekregels sinds 2008 moeten aanscherpen, maar nog altijd financieren zij liever de aankoop van een woning dan een onzeker zakelijk avontuur waar geen onderpand tegenover staat. En ook particulieren die geld over hebben, ontdekken de woningmarkt als investeringskans. Op een spaarrekening bij de bank verdampt je vermogen (de rente is lager dan de inflatie). En voor aandelen moet je sterke zenuwen hebben (de AEX daalde 10 procent in 2018). Dus waarom zou je niet een of meer huizen kopen en die verhuren aan woningzoekenden die geen hypotheek kunnen krijgen, maar die ook niet voor sociale huur in aanmerking komen?
Deze impasse vraagt om ten minste drie offensieven. De bouw van nieuwe koophuizen moet vlotgetrokken worden, zodat er weer doorstroming op gang komt. Maar er moeten ook betaalbare huurwoningen bij komen, want kopen is in Nederland wel heel erg de maatstaf geworden. En ten slotte moet het weer aantrekkelijk worden om geld te investeren in duurzame maatregelen, innovatie en levendige bedrijvigheid, in plaats van in prijsopdrijving van dode stenen.
de mening van het Nederlands Dagblad
