De volgende revolutie in de consumptiemaatschappij: winkelen zonder de straat op te gaan

Honderdveertig jaar geleden schreef Émile Zola Au bonheur des dames: over het eerste warenhuis dat in Parijs een heel stadsblok besloeg en alle traditionele, gespecialiseerde winkels wegdrukte. Die roman, over revolutie in de consumptiemaatschappij, bood een vooruitblik op wat de detailhandel te wachten stond.

Talloze middenstanders hebben levenslang gebikkeld om hun winkel in van-alles-en-nog-wat draaiende te houden; zesdaagse werkweken gemaakt; ‘s avonds de boeken bijgehouden. Ze leefden zoals veel agrariërs: zonder grenzen tussen ‘voor en achter’; alles voor de zaak. In de hoop dat er een royaal pensioen zat in die zaak: dat ze de winkel, de voorraad en de goodwill van hun klantenkring ooit te gelde konden maken.

Maar vandaag zijn veel winkelpanden waardeloos en slooprijp - en er is geen opkoopregeling van de staat. Een schrale troost is slechts dat ook de concurrerende warenhuisformule van Zola (denk aan V&D) failliet is.