Drie weken geleden is het nu, dat de scholen sloten en Nederland weer in lockdown ging. Drie weken: dat is de termijn waarna de effecten van een zo drastische ingreep overtuigend zichtbaar moeten zijn. Dat is niet het geval; het aantal dagelijkse besmettingen nam iets af, maar de daling is niet zo scherp ingezet als tijdens de eerste lockdown in het voorjaar.
Bovendien houden ziekenhuizen nog de adem in voor de gevolgen van het vieren van de feestdagen in ruime vrienden- en familiekring; dat kan een statistische klap in de nek opleveren. En daarnaast zijn er zorgen over de nieuwe, veel besmettelijker ‘Britse mutant’ van het COVID-19-virus. Woensdag ging het al niet meer om een handvol traceerbare besmettingen, maar inmiddels vijftig gevallen in Nederland. De Britse en Schotse premiers Boris Johnson en Nicola Sturgeon moesten eerder deze week tot harde lockdowns besluiten, mede vanwege die nieuwe variant.
Alle ergernis dezer dagen over het vaccinatiebeleid en euforie over een tweede goedgekeurd vaccin, kan niet verhullen dat we op verlenging van deze lockdown moeten rekenen. Die zou al tot 19 januari duren - vijf weken ineens, die boodschap hakte erin - maar het zal dan nog niet zijn gedaan. En dat betekent dat we (opnieuw) een lange periode doormaken waarin de verschillen sociaal en economisch sterk toenemen. Want niet alles en iedereen lijdt onder de lockdown; er zijn ook sectoren die nu bij wijze van spreken cashen. Neem de supermarkten: hoe meer ‘niet-essentiële’ winkels sluiten, hoe drukker het wordt bij wat open blijft. Ook alle handel die al thuisbezorgde, of daar lenig op insprong, draait nu als een tierelier. Inclusief producten en diensten voor woninginrichting (nieuwe gordijnen zijn niet aan te slepen): de lockdown brengt een huiselijkheids-hausse teweeg.
De sociale en economische ongelijkheid die nu verder toeneemt, doet op de langere termijn een groot beroep op onze solidariteit. Hoe helpen degenen die nu gezegend en gespaard worden, straks degenen die aangeslagen, chronisch ziek, werkloos en failliet uit de coronacrisis komen? De verleiding bestaat om Kamerdebatten in het heden (‘waarom faalt Hugo de Jonge als vaccinatie-minister?!’) straks tot inzet van de verkiezingen te maken. Maar dan stemmen we in maart over de strategie voor een oorlog die hopelijk weldra voorbij is. Terwijl de inzet zou moeten zijn: hoe herstellen we de schade, hoe bouwen we de samenleving weer op. En graag met behoud van wat we nu aan het leren zijn. Minder mobiliteit bijvoorbeeld, en andere gedragsveranderingen die nodig zijn om die andere, wereldomvattende en langdurige crises te bestrijden.
Sjirk Kuijper
