Verzacht de kerk de Brexit-pijn?
‘We zien geen familie meer’, zegt een Britse vrouw tegen de BBC . ‘We zagen ze al niet zo vaak en nu wil ik ze nooit meer zien.’ De reden voor dit pijnlijke familiedrama? De Brexit.
Hoewel het formele vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie een feit is, betekent dit geen einde aan de manier waarop de Brexit families en de natie splijt. Aan deze kant van de Noordzee gaan we hier gemakkelijk aan voorbij, terwijl zoiets er wel flink inhakt. Vraag het Boris Johnson, motor achter het Britse vertrek, maar eens. Zijn broer Jo vertrok vorig jaar uit Boris’ kabinet, omdat de spagaat tussen het Britse belang en de loyaliteit aan zijn familie te pijnlijk werd.
Nu er voor het Verenigd Koninkrijk sinds 31 januari geen weg terug meer is, moeten de Britten de rijen sluiten en ‘de genezing laten beginnen’, vindt Boris Johnson. Dat zijn nog eens woorden van een staatsman. Maar tegelijk ook van een politicus die met zijn Brexit-leugens de verdeeldheid in zijn land hielp creëren.
vrucht van de Geest
'Elke zondaar heeft een toekomst.'
Hoe genees je, om de woorden van Johnson te gebruiken, een gespleten volk?
Als de premier Groot-Brittannië daaraan zelf wil bijdragen, dan zou het vertellen van de waarheid een goede start zijn, suggereren cynische lezers in het dagblad The Guardian.
Cynisme geneest echter niet. Tien kerken en kerkelijke organisaties in het Verenigd Koninkrijk doen wel een serieuze poging: in een open brief schrijven ze hoe de Britten hun verschillen kunnen overbruggen en familiebanden helen: wanneer we ervoor kiezen om te handelen ‘met vriendelijkheid, nederigheid en respect voor degenen met wie we het niet eens zijn’.
Hier klinkt een echo uit Galaten 5, vers 22: ‘De vrucht van de Geest is liefde, vreugde en vrede, geduld, vriendelijkheid en goedheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing.’
De interkerkelijke brief roept de regering-Johnson op een voorbeeld van vriendelijkheid en respect te zijn in de komende gesprekken met Brussel over een nieuwe (handels)relatie. Maak bijvoorbeeld geen speelbal van EU-burgers die in het Verenigd Koninkrijk wonen en werken, klinkt het. Zij zijn geen schaakstukken, maar burgers voor wier welzijn de politiek medeverantwoordelijkheid draagt.
ongewoon vriendelijk
De belangrijkste manier om de verdeeldheid in Groot-Brittannië te helen, is misschien wel de erkenning dat het debat voorbij is.
Dat dit met name een lastige opdracht is voor de tegenstanders van het Britse vertrek uit de EU, laat zich niet moeilijk raden. Ze hebben echter een voorbeeld: de Anglicaanse aartsbisschop van York. Hij stemde tegen de Brexit, maar steunt deze nu wel, schrijft John Sentamu in de Yorkshire Post in een poging tot verzoening. Het debat stoppen en elkaar de hand reiken, zal ‘een lange en hobbelige reis’ zijn, maar alleen zo kan de pijn worden verzacht en krijgt elke Britse burger nieuwe kansen.
Aartsbisschop Sentamu citeert kerkvader Augustinus (354-430): ‘Elke heilige heeft een verleden en elke zondaar heeft een toekomst.’ Dit betekent dat we naar elkaar moeten luisteren ‘met nederigheid, beleefdheid en vriendelijkheid’ om ruimte te creëren voor een ‘veelbelovende toekomst in plaats van een spookachtig verleden’.
Ongewone vriendelijkheid, dat is wat de Britten in het post-Brexit-tijdperk nodig hebben.
Hoe? In Christus zien we af van de goedkope, nutteloze stereotypen over Brexiteers als hardvochtige vreemdelingenhaters en pro-EU’ers als naïeve angstmakers, schrijft de Britse baptist Krish Kandiah in Christianity Today . En ook: ‘In Christus kunnen en moeten we bidden voor onze politieke leiders en onze politieke tegenstanders.’
Amen.
