Column Adrian Verbree: In de Bijbel vind je niets over oranje. Gelukkig maar
En de winnaar in de competitie voor zeldzame bijbelkleuren is: oranje. Het is oranje gelukt niet in de Bijbel voor te komen. Toen ik hierop wees, schoot de redactie me te hulp door de rossige Esau en David te noemen. Maar … nee. Je bent oranje of je bent het niet en David met peentjeshaar, ik weet het niet … Aan een andere suggestie had ik ook gedacht: misschien iets over de (wankele) bijbelse onderbouwing van God, Nederland en Oranje? De emoticon achter de zin gaf me een knipoog, maar ik neem het onderwerp serieus. Dat doe ik op basis van het gedeelde ‘er-niet-zijn’.
God, Nederland en Oranje. Hoe vaak is deze drieslag benoemd, geroemd? God, Nederland en Oranje? Vergeet het. Zoiets bestaat niet en zoiets heeft nooit bestaan. Niks bijbelse onderbouwing, zelfs geen wankele. Geen theocratie na David. God, Nederland en Oranje is een uitspraak die een christen niet past. Ik heb een Amerikaans paspoort en schaam me wanneer ik een politicus aan de VS hoor refereren als ‘God’s own country’. Maar even zoeken naar het gebruik van deze uitdrukking voert naar een rij namen zo lang dat die pijn begint te verdwijnen, gedeelde smart wordt, halve schaamte. In elk geval voor Schotland, Australië, India, Canada, Engeland, Nieuw-Zeeland, Wales en Noord-Ierland is op deze titel aanspraak gemaakt.
In die rij kan Nederland aansluiten met zijn drieslag: God, Nederland en Oranje. Nu is er via het huis van Oranje veel in ons land gebeurd waarvoor we God mogen danken. En als onze koning tegen de leden van de Staten-Generaal zegt: ‘U mag zich in uw werk gesteund weten door het besef dat velen u wijsheid toewensen en met mij om kracht en Gods zegen voor u bidden’, dan ben ik dankbaar. Maar die drieslag, nee. Ik moet oppassen dat ik niet cynisch word wanneer ik zoiets lees.
Lees, horen doe je het gelukkig al bijna niet meer. Ik herinner me een uitspraak van generaal Norman Schwarzkopf. Toen hem tijdens de Golfoorlog (1990–1991) werd gevraagd aan wiens kant God stond, antwoordde hij dat God met de sterkste was. Precies. Zo werkt dat als wij God menen te kunnen claimen. Bob Dylan had het ook in de gaten en zong in 1964:
The Second World War came to an end.
We forgave the Germans and then we were friends
Though they murdered six million In the ovens they fried, the Germans now, too have God on their side.
Gods atlas kent geen lijntjes, geen grenzen. Alleen stipjes: een kind hier, een gemeente daar, in Duitsland, Jemen, de VS en Nederland. Oranje komt niet in de Bijbel voor. Gelukkig maar.