Column Reina: kunnen gereformeerden en baptisten samengaan?
De gedachte laat me niet los. Zouden orthodoxe gereformeerden en orthodoxe baptisten in Nederland het kunnen: samen één kerk vormen? De geschiedenis leert van niet. Kan de toekomst iets anders uitwijzen?
Ik vraag het me plots af door het interview met Teun van der Leer (ND 6 september), die afscheid neemt als rector van het Baptisten Seminarium. Hij pleit voor een verkenning van het samengaan van baptisten en gereformeerden. Van der Leer doelt enerzijds op vrijgemaakt-gereformeerden en Nederlands-gereformeerden, die een eenwordingsproces doormaken, en anderzijds op de Unie van Baptistengemeenten en de ABC-gemeenten, waarvoor hetzelfde geldt. Hij ziet veel raakvlakken tussen beide stromingen. Het samengaan van orthodoxe gereformeerden en baptisten zou volgens hem logischer zijn, dan ‘met z’n allen een plek zoeken in de Protestantse Kerk in Nederland’. Als reden voert hij onder meer aan dat de Protestantse Kerk ‘de vrijzinnigheid accepteert’.
En juist dat is een kwellende gedachte. Als je de kerkelijke kaart van Nederland bekijkt, kun je er niet omheen: het is makkelijker voor orthodoxe en vrijzinnige christenen in één landelijke kerk te bivakkeren, dan voor gereformeerden (kinderdoop) en baptisten (doop van volwassenen).
Jawel, er is grensverkeer. En kerken zijn meer dan voorheen bereid creatieve oplossingen te zoeken als leden een andere dooppraktijk voorstaan dan gebruikelijk. Wat ik ervan meemaakte, vond ik indrukwekkend, maar het toonde tegelijk de moeite om gezamenlijk ergens uit te komen als er een verschil in doopvisie speelt.
Ik moet ook denken aan het interview met Arjen ten Brinke (ND 13 juli) over zijn aantreden als voorganger van Mozaïek033 in Nijkerk. Deze gemeente trekt veel christenen uit traditionele kerken – sommigen omdat het in die kerken ‘te veel gaat over wat in hun ogen randzaken zijn – wel of geen vrouw op de kansel, of de doop, dat soort kwesties’, legde Ten Brinke uit.
De gemeente doopt volwassenen. ‘Heb je een andere visie? Prima, je bent welkom, ook om functies binnen de kerk op je te nemen. Waar het ons vooral om gaat, is dat we elkaar helpen om Jezus te volgen en je omgeving te dienen’, zei Ten Brinke, die, zo begrijp ik, zelf als kind is gedoopt.
Maar de vraag of hij zich heeft laten overdopen om voorganger te worden bij Mozaïek, wilde hij niet beantwoorden. ‘Over het profiel van de voorganger en wat er van hem wordt gevraagd, daarover spreken we intern met elkaar als voorgangers.’
Die geheimzinnigheid van voorgangers onder elkaar is eng. Maar je kunt ook zeggen: zo moeilijk moeten mensen kennelijk doen als het om de doop gaat.
Ik hoor geregeld de suggestie van afgescheiden gereformeerden dat ze wel terug kunnen gaan naar de Protestantse Kerk. Het idee spreekt mij bij tijd en wijle best aan.
Maar ik realiseer me opeens dat ik zelden hoor opperen dat gereformeerden kunnen samengaan met baptisten. Terwijl zij meer met elkaar delen dan vrijzinnige en orthodoxe protestanten. Is kerkelijk leven met een andere doopvisie dus echt lastiger voor orthodoxen dan kerkelijk leven met vrijzinnigheid? Als het waar is, is het raar. <
