Voor ons de domheid, na ons de zondvloed: wie is verantwoordelijk voor de zorg voor de aarde?

‘Wat heeft ons nageslacht ooit voor ons gedaan dat wij iets voor het nageslacht moeten doen?’ Gekscherend, maar ook half serieus komen we deze uitspraak soms tegen in het debat over milieuproblemen of oplopende collectieve schuldenlasten. De uitspraak komen we voor het eerst tegen in de achttiende-eeuwse Britse krant The Spectator die ten doel had om ‘moraal te verlevendigen met humor, en humor te temperen met moraal’ – kom daar vandaag eens om! In 1714  verschijnt een artikel over de verantwoordelijkheid van mensen voor volgende generaties. ‘Bedrieglijke en zelfzuchtige’ mensen willen hier niets van weten, volgens de krant. Zij lijken op die knorrige hoogleraar in Oxford die toen hij voor zijn afdeling iets moest doen waarvan vooral volgende generaties zouden profiteren, bromde: ‘we doen altijd maar weer iets voor het nageslacht, maar ik zou willen dat het nageslacht eens iets voor ons zou doen’. 

laten we eten en drinken

Tegenover de brommerige hoogleraar staat de vaak als ‘conservatief’ aangeduide Edmund Burke die in 1790, nadenkend over de Franse Revolutie, stelde: ‘De samenleving is een verbond niet slechts tussen hen die nu leven, maar tussen hen die nu leven, zij die gestorven zijn en zij die nog geboren zullen worden’. Dat was gericht tegen de toen – en nu! - populaire gedachte dat een samenleving berust op afspraken die de nu levende mensen met elkaar maken tot wederzijds voordeel, zonder geschiedenis, zonder tradities, en zonder verantwoordelijkheid voor de toekomst. Voor ons de domheid, na ons de zondvloed. Laten we eten en drinken, de aarde ver..