Of het nu gaat om het goede leven of de dreiging van oorlog: theologen hebben er iets over te melden
Vorige week nam ik afscheid van de onderzoeksgroep Biblical Exegesis and Systematic Theology (BEST), de groep achter de theologenblogs. In de acht jaar waarin ik leiding mocht geven aan deze mooie groep werden niet alleen veel wetenschappelijke artikelen geschreven, conferenties georganiseerd en boeken geschreven. Dat is nu eenmaal het ‘gewone’ academische bedrijf.
Maar BEST is een gezamenlijke onderneming van de Theologische Universiteiten van Kampen en Apeldoorn, die juist in de achterliggende jaren een fusiepoging zagen mislukken: de zogenaamde ‘Gereformeerde Theologische Universiteit’ ging niet door. Dat de synode van de Christelijke Gereformeerde Kerken de plannen afwees, gaf ook in de onderzoeksgroep deining.
Toch was de uitkomst juist positief. Bij alles wat stuk ging, stelden wij vast dat we ons onderzoek niet zonder elkaar wilden doen. We lieten elkaar niet los, omdat we elkaar waarderen en nodig hebben. En nog altijd spreken de onderzoekers en bestuurders van TUK en TUA uit dat BEST moet blijven. Ik ben daar dankbaar voor, ook nu BEST zonder mij doorgaat. De samenwerking is een teken dat het echt kan: elkaar vinden ook al verschillen vakgebieden en standpunten.
breder publiek
Met Nederlandstalige boeken en door theologenblogs zoekt de onderzoeksgroep een breder publiek dan alleen het academische. Het aardige is dat dit accent op communicatie met de maatschappij gaandeweg steeds belangrijker wordt gevonden in academische evaluaties.
Maar daar doe je het natuurlijk niet voor. Het gaat om het delen van kennis en het ophalen van kennis uit je netwerk. Academische instituten, en zeker theologische faculteiten, zijn geen eilanden: ze hebben een maatschappelijke opdracht. Juist daar valt nog wel meer winst te halen voor theologen.
Het theologenblog is een goede eerste stap, maar we mogen nog wel meer de communicatie buiten de eigen kring opzoeken. Vorige week dinsdag zette de Jonge Theoloog des Vaderlands, Tabitha van Krimpen, de narrenkap op tijdens de opening van het academisch jaar van de Protestantse Theologische Universiteit.
Dat vraagt lef in zo’n gezelschap, maar dat was precies ook haar punt: durf je als theoloog te onderscheiden door de dwaas te zijn die misschien wel de waarheid zegt waar niemand op zit te wachten. En Rosanne Hertzberger maakte hetzelfde punt op een andere manier: de wetenschappen waar men doorgaans zo van onder de indruk is, zijn minder spijkerhard dan gedacht en maatschappelijke tendensen vragen om theologische bijdragen.
Of het nu gaat om de hang naar spiritualiteit, het omgaan met verschillen, het goede leven of de dreiging van oorlog: theologen hebben er iets over te melden. Dat moet wel gebeuren in een taal die niet-theologen verstaan. Dat is niet erg. De theologie knapt van die exercitie misschien wel op.
vrijmoedig delen
Zijn de maatschappelijke velden inderdaad zo wit om te oogsten? Er is één manier om daar achter te komen: je inspannen om zo helder mogelijk publiek te communiceren. Je niet gedragen als een gepest kind naar wie toch niet wordt geluisterd, maar onbeschroomd en vrijmoedig delen wat je te zeggen hebt - in de hoop dat er geluisterd wordt.
En natuurlijk terwijl je zelf nauwkeurig blijft luisteren en waarnemen wat er speelt en waar het schuurt. Juist protestantse theologen zouden hierin voorop mogen gaan. Denk alleen al aan Luther, die het pas uitgevonden massamedium van de boekdrukkunst gebruikte om zijn ideeën te delen.
Natuurlijk moet er ook ambachtelijk vakwerk geleverd worden, in exegese van Bijbelteksten en reflectie op de traditie. Toch is het op begrijpelijke manier delen van inzichten geen extra of luxe. Het ligt in het hart van het theologische bedrijf.
Gereformeerde theologie biedt namelijk perspectieven die dogmatische discussies verrijken en maatschappelijke vragen helpen beantwoorden, zoals ik gisteren in mijn afscheidsrede aan de TUA betoogde. Ik hoop dat de onderzoeksgroep BEST - en niet alleen die groep - diepe academische kwaliteit blijft verbinden aan brede communicatie.
Arnold Huijgen is hoogleraar dogmatiek aan de Protestantse Theologische Universiteit. Dit is zijn laatste blog als lid van de gezamenlijke onderzoekgroep BEST (Biblical Exegesis and Systematic Theology) van de Theologische Universiteiten in Apeldoorn en Kampen | Utrecht.
