Beledig met goede smaak en verfijnde humor, beledig met compromisloze creativiteit
Mij ontbreekt het aan het talent om gekwetst te zijn in mijn religieuze gevoelens. Ik kan daar niets aan doen. Met afgunst bezie ik hoe zo vele van mijn hooggewaardeerde geloofsgenoten dat talent wél bezitten, en het ook niet nalaten daar bij iedere denkbare gelegenheid mee te pronken. Ik stel mij zo voor dat zij straks, bij het hemelse gastmaal, wat dichter bij de hemelse Gastheer mogen zitten omdat zij tijdens hun aardse leven zo uitmuntend hun verontwaardiging hebben geventileerd. Ik schik me dan deemoedig in een uithoek op de grond, naast de honden die wachten op de kruimels die van de tafel vallen. Als ik überhaupt al binnengelaten word, natuurlijk.
Ik moet namelijk een doodzonde opbiechten: ik had met mijn kinderen naar het Sinterklaasjournaal gekeken, en had me geen seconde beledigd gevoeld toen het fictieve plaatsje ‘Kruisigem’ voorbijkwam. Sterker nog, het was niet eens in me opgekomen dat ik daar beledigd over had moeten zijn. Daar moest ik via deze krant achter komen, dat er vele medechristenen waren, veel verder gevorderd in de deugd van de verontwaardiging, die erdoor gekwetst waren.
knipogen
Ik had het vooral een beetje inspiratieloos gevonden. Dat is eigenlijk sowieso mijn grootste bezwaar tegen het Sinterklaasjournaal. Er was een tijd dat je, ook als volwassene, vol kinderlijke verwachting uitkeek naar dat programma. Het was knap gemaakt, met topacteurs die speelden met aanstekelijk plezier, met geestige scenariovondsten en plotwendingen, met speelse knipogen naar de actualiteit en toch een prettige onverschilligheid ten aanzien van de drukdoenerij van de grotemensenwereld. Kindertelevisie van de bovenste plank.
Dieuwertje Blok dreunt fantasieloze teksten op.
Helaas is die tijd definitief voorbij. De laatste jaren zagen we het Sinterklaasjournaal steeds verder afzakken in de poel van laf Hilversums format denken van zenderbazen met louter kijkcijfers in de ogen. Het werd vermalen tot smakeloze NPO-eenheidsworst. De scenario’s zijn vlak en inwisselbaar, de grappen flauw, en de enkele acteurs van enig niveau die er nog bij zijn, doen nauwelijks nog hun best om er iets van te maken. Zelfs de eerder altijd zo sprankelende Dieuwertje Blok dreunt de fantasieloze teksten uitgeblust op vanaf de autocue.
Maar ik wil niet louter de makers de schuld geven. Ik vermoed dat deze jammerlijke teloorgang ook alles te maken heeft met de bovengenoemde verontwaardiging van het grotemensenpubliek. Dat toont natuurlijk al jaren een buitenproportionele interesse in dit kinderprogramma. En altijd was er wel íémand gekwetst of beledigd.
Aanvankelijk ging het programma daar heerlijk eigenwijs mee om – in bijvoorbeeld de pietendiscussie speelde het daardoor een leidende, constructieve rol. Maar uiteindelijk koos men met de roetveegpieten voor een tandeloos compromis voor de lieve vrede waarmee niemand echt gelukkig is. Dit jaar zijn het de christelijke grote mensen die hun verontwaardiging spuien, dus dan zal het programma volgend jaar wel nóg braver, nog vlakker, nog saaier zijn, totdat niemand meer piept.
onuitstaanbaar
Ik vind dat geen goede zaak. Het beledigt de goede smaak en intelligentie van het publiek – en zelf vind ik dat een veel ergere belediging dan die van de religieuze (over)gevoeligheid. Beledig gerust, ja beledig méér, niet minder; beledig christenen en moslims en ongelovigen, beledig homo’s en hetero’s, beledig vrouwen en mannen en alles daartussenin, beledig links en rechts en midden, beledig alsjeblieft zelfs mij, onwetende zondaar die zo moeilijk te beledigen is. Beledig niet door grofheid, niet door smakeloze heiligschennis of domme provocatie, beledig niet om te beledigen. Maar beledig met goede smaak en verfijnde humor, beledig met compromisloze creativiteit. Beledig door lak te hebben aan die grotemensencultuur die zo onuitstaanbaar gehecht is aan z’n eigen beledigd-zijn.
