Koffieplantages slecht voor bedreigde bosvogels
Utah
Op de koffieplantages van Costa Rica leven veel tropische vogels. Desondanks zijn bedreigde soorten die in dichte bossen voorkomen op deze plantages erg schaars. Het goede nieuws is dat het planten van bomen op de plantages het aantal van deze bossoorten doet verdubbelen.
Dit blijkt uit een langlopend onderzoek naar de vogelrijkdom van de koffieplantages, uitgevoerd door Amerikaanse biologen. Zij begonnen in 1999 met het ringen van vogels op verschillende plantages en in bosgebieden in de omgeving ervan. Vervolgens is tien jaar lang gekeken hoe het met de diversiteit aan vogels stond.
De resultaten, die maandag zijn gepubliceerd in het tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences, tonen goed nieuws en slecht nieuws. Het aantal soorten op de plantages is maar iets lager dan in de bossen: 185 tegen 230. Het slechte nieuws is dat op de plantages het aantal vogels van veel soorten afnam in de loop van het onderzoek. Bovendien waren er op de plantages relatief weinig soorten die in bossen voorkomen, terwijl dit juist de meest bedreigde soorten zijn.
Een beetje goed nieuws is dat op plantages met naast koffiestruiken gemiddeld 13 procent bomen twee keer zoveel soorten uit bossen voorkwamen dan op plantages met gemiddeld 7 procent bomen. Het planten van een kleine hoeveelheid extra bomen levert dus flinke winst op. Toch relativeert hoofdonderzoeker Çagan Sekercioglu dit schijnbaar goede resultaat: op de lange termijn is dit niet voldoende om de biodiversiteit op de plantages te behouden.
Zijn onderzoek vond ook plaats op twee natuurparken: één klein beschermd bos van 250 hectare en een groot bosgebied van 400.000 hectare. In het kleine bos ging het aantal soorten achteruit tijdens het onderzoek. Dus is de conclusie dat kleine parken ook geen echte bijdrage leveren aan de biodiversiteit op lange termijn.
Sekercioglu heeft nog wel een advies voor koffiedrinkers die de biodiversiteit belangrijk vinden: er bestaan ook plantages die zijn aangeplant onder een uitgebreid bladerdak van de oorspronkelijke bomen. Hij onderzocht zo’n plantage in de Ethiopische provincie Kaffa – waar de naam koffie ook vandaan komt – en concludeerde dat hier de meest vogel-vriendelijke koffiebonen worden geproduceerd. Er bestaan inmiddels ook keurmerken voor dit soort plantages met voldoende bomen.