Sterrenhemel: Twee meteorenregens in November
Amersfoort
‘Vallende sterren’ ofwel meteoren ontstaan als kosmisch gruis in de aardatmosfeer verbrandt. Als een steentje met een snelheid van 225.000 kilometer per uur de atmosfeer binnendringt, zal dat onmiddellijk verbranden als gevolg van de wrijving met luchtmoleculen. We zien dan een lichtje dat razendsnel beweegt en dan weer uitdooft. In de volksmond heet dat een ‘vallende ster’, sterrenkundigen spreken over een ‘meteoor’. Soms is het licht van een meteoor zo helder dat het de sterren en zelfs de maan overtreft. Men spreekt dan van een ‘vuurbol’.
meteorenregens
In feite heb je altijd een kleine kans om een meteoor te zien, maar soms is er een duidelijke piek in het aantal. We zien een meteorenregen als de aarde door een wolk van stof en gruis gaat. Als de aarde de vroegere baan van een komeet kruist, krijg je in vrij korte tijd honderden ‘vallende sterren’, die ogenschijnlijk uit één sterrenbeeld komen. Zulke meteorenregens worden dan ook genoemd naar het desbetreffende sterrenbeeld.
De komende weken kunnen we uitkijken naar Tauriden, die allemaal ‘ontspringen’ in het sterrenbeeld Stier ofwel Taurus. Dit zijn heldere, trage vuurbollen, die soms een oranje tint hebben. De piek valt steevast in de eerste week van november, maar de zwerm duurt daarna nog twee weken. Tussen 14 en 21 november zijn de Leoniden aan de beurt, die in de kop van het sterrenbeeld Leeuw (Leo) ontspringen. Deze meteoren zijn te danken aan de komeet Tempel-Tuttle, die in 1998 ons zonnestelsel doorkruiste. Rond de eeuwwisseling heeft de Leonidenzwerm flinke ‘sterrenregens’ veroorzaakt, waarbij maar liefst duizenden meteoren per uur te zien waren. Maar de kenners verwachten dit jaar veel minder spektakel, circa vijftien meteoren per uur. De piek valt dit jaar op 17 november rond 22 uur
planeten
Het is Nieuwe Maan op 7 november om 17.02 uur en Eerste Kwartier op 15 november 15.54 uur. Volle Maan valt op 23 november, om 3.00 uur en Laatste Kwartier op 30 november om 1.19 uur. Als het gaat om samenstanden van de maan en planeten, dan is het deze maand twee maal raak. Op 11 november staat de maansikkel pal naast de reuzenplaneet Saturnus. De maan staat op de avonden van 15 en 16 november nabij Mars. Jupiter is deze maand niet te zien, want de reuzenplaneet staat nu te dicht bij de zon. De planeet Mars is de hele avond zichtbaar in het zuiden en zuidwesten; de rode planeet gaat kort na middernacht onder. Saturnus staat in de avondschemering laag in het zuidwesten. Venus is sinds deze week tijdens de ochtendschemering te vinden in het zuidoosten. Deze heldere planeet is elke dag langer te zien. Eind november komt Venus al drie uur voor de zon op.
herfstvierkant
De komende week is zeer geschikt voor het turen naar de sterren, omdat we dan geen last hebben van storend maanlicht. De herfstavondhemel wordt gedomineerd door het ‘herfstvierkant’ van Pegasus. Dit sterrenbeeld staat in deze tijd van het jaar ’s avonds rond tien uur hoog aan de hemel, iets ten zuiden van het zenit, het denkbeeldige punt recht boven ons.
Meer informatie via allesoversterrenkunde.nl