Psychiater Arie de Lely vermoedt bestaan Gereformeerde depressie
GOUDA Bestaat er zoiets als een gereformeerde depressie? Psychiater in opleiding Arie Jan de Lely vermoedt van wel. Een ziektebeeld kan in verschillende culturen verschillend worden beleefd en geuit. De bevindelijk gereformeerden vormen een subcultuur in Nederland, volgens Arie Jan de Lely, psychiater in opleiding bij het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam. Daarom denkt hij dat het goed mogelijk is dat zij een depressie anders beleven dan niet-kerkelijke Nederlanders.
Onder bevindelijk gereformeerden schaart hij leden van de (Oud) Gereformeerde Gemeenten (in Nederland), de Gereformeerde Bond en de Hersteld Hervormde Kerk. Ook in de Christelijk Gereformeerde Kerk zijn ze te vinden.
De Lely onderzoekt of zn vooronderstelling dat er een gereformeerde depressie bestaat, klopt. Gistermiddag presenteerde hij de eerste resultaten op een studiebijeenkomst in Gouda van Eleos, een stichting voor gereformeerde, geestelijke gezondheidszorg. De bijeenkomst ging over de vraag of geloof de geestelijke gezondheid beïnvloedt en was bedoeld voor studenten geneeskunde, artsen en werkers in de geestelijke gezondheidszorg.
De Lely bleek niet de enige die gelooft dat er een gereformeerde variant van depressie bestaat. Meer dan de helft van de aanwezigen stak een hand op, toen hij vroeg wie dat nog meer denkt.
Hij gaf een voorbeeld van wat hij zich bij de ziekte voorstelt. ,,Een eenvoudig geklede, netjes verzorgde vrouw van 42 jaar, die er oud uitziet, slaapt slecht en is te moe om haar kinderen voldoende aandacht te geven. Hoewel ze het huishouden nog volledig runt, voelt ze zich hierin tekortschieten. Haar stemming omschrijft ze als gewoon. Bij navraag geeft ze toe nergens van te kunnen genieten, maar dat daar ook niet veel reden voor is. Wat ze wel moeilijk vindt en waar ze zich ook schuldig over voelt is, dat het geloof haar bijna niets meer zegt. Hoewel ze het niet erg zou vinden om niet meer wakker te worden (niemand heef immers iets aan haar) zal ze geen eind aan haar leven maken omdat een mens niet zelf over zijn leven mag beschikken.
Bevindelijk gereformeerden die depressief zijn, zullen minder snel klagen over somberheid, vermoedt De Lely. Ze zien lijden als gevolg van zonde en klagen daarom niet. Wel voelen ze zich schuldig. Ze zullen ook niet snel naar de dokter gaan als ze nergens meer plezier aan beleven. ,,Het gaat in het leven niet om genieten, denken ze dan, volgens De Lely. Hij verwacht dat een depressie zich bij bevindelijk gereformeerden meer via lichamelijke klachten uit.
Om zn vooronderstelling te onderzoeken, legt hij patiënten van Eleos en van reguliere Riaggs een vragenlijst voor, om erachter te komen of ze andere symptomen melden. Tot nu toe hebben 33 bevindelijk-gereformeerden en 19 niet-kerkelijken meegedaan. De eerste resultaten ondersteunen De Lelys hypothese een beetje, maar de verschillen tussen beide groepen zijn heel klein. Wel valt op dat bevindelijk-gereformeerden bij een depressie kilos afvallen in gewicht, meer dan de niet-kerkelijken. Ze gaan intussen gewoon door met hun werk en hebben nog belangstelling voor anderen. Ze zijn teleurgesteld in zichzelf en voelen zich schuldig.
Eén van de aanwezigen vroeg zich af of bevindelijk-gereformeerden moeilijker genezen van een depressie. ,,Er is nog geen enkele aanwijzing dat ze bevattelijker zijn voor depressie of dat ze moeizamer genezen, antwoordde De Lely. Hij hoopt eind dit jaar van beide groepen vijftig vragenlijsten binnen te hebben, zodat hij zn onderzoek kan afronden.
Of een gereformeerde depressie nu bestaat of niet, geloof moet worden besproken in de behandelkamer, benadrukten de twee andere sprekers. Pas als geloof een belangrijke plaats blijkt in te nemen in het leven van een patiënt, moet je er dieper op ingaan, vindt dr. Peter Voorwinden, psycholoog en psychotherapeut bij Eleos.
Dr. Margreet de Vries-Schot is kinder- en jeugdpsychiater bij Eleos en is een halfjaar geleden gepromoveerd op een onderzoek naar wat psychiaters en theologen onder een gezond geloof verstaan. Ze vindt dat je het met alle patiënten over de inhoud van hun geloof moet hebben. ,,Je kunt de functie van iemands geloof niet bepalen, als je de inhoud niet kent. Net zoals je ook moet weten wat tennis is, voor je kunt begrijpen wat het voor een tennisser betekent.
