SP na enorme winst derde partij van land
DEN HAAG De SP heeft een grote winst behaald bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer. Met een bijna verdriedubbeling van het zeteltal is de partij van Jan Marijnissen nu de derde partij in de Tweede Kamer. Die positie neemt de SP over van de VVD.
De VVD en de PvdA zijn de grootste verliezers. Het CDA is de grootste partij gebleven, maar moet wel wat zetels inleveren. Het feit dat het CDA de grootste partij is gebleven, houdt in dat de christendemocraten het initiatief krijgen bij de formatie.
De ChristenUnie heeft de opeenvolgende verkiezingsnederlagen van 2002 en 2003 geheel goed gemaakt met een zetelwinst van zeker twee. Joël Voordewind en Cynthia Ortega-Martijn gaan de drie leden tellende fractie versterken. Rouvoet zei ,,blij te zijn met de winst van zijn partij. Hij acht het mogelijk dat zijn partij gaat meedoen aan de formatie met CDA en PvdA.
Versplintering
De nederlaag van de VVD is de zwaarste sinds tientallen jaren. In 2002 bij de Fortuyn-revolte ging de VVD terug van 38 naar 24. VVD-leider Rutte noemde de uitslag ,,teleurstellend en sprak van versplintering op rechts en links in de politiek.
PvdA-voorzitter Van Hulten erkende het verlies van zijn partij, maar stelde ook vast dat de kiezer het ,,CDA/VVD-kabinet naar huis heeft gestuurd. De PvdA is er niet in geslaagd iets van de grote winst van de SP in de peilingen terug te winnen. In 2003 lukte dat partijleider Bos wel.
De partij van Wilders boekte een fikse overwinning. Hij komt met zeker zes mensen in het parlement. De Partij voor de Dieren van Marianne Thieme komt met een collega in de Kamer.
Combinatie
Op basis van de uitslag is een voortzetting van een CDA/VVD-kabinet niet mogelijk. Dat lukt ook niet als de ChristenUnie bij die combinatie zou aanschuiven. VVD-kopstuk Henk Kamp stelde dan ook dat er ,,verandering op til is. ,,Er is onvoldoende steun voor een voortzetting van dit beleid, stelde de VVDer. Kamp gaf aan niet te willen tornen aan het leiderschap van Mark Rutte. Onduidelijk is nog hoeveel voorkeurstemmen de nummer twee, Rita Verdonk, heeft gekregen.
In zijn overwinningsspeech constateerde Marijnissen dat de ,,socialen de liberalen hebben gepasseerd. Hij beloofde zijn partijgenoten dat Nederland ,,menselijker en socialer zal worden. De SP-voorman liet zich niet uit over de formatie. Hij sprak van een ,,historische dag voor de SP en Nederland.
Ook D66 moet veel zetels inleveren, van zes naar twee. De LPF keert niet in de Kamer terug. GroenLinks en SGP blijven gelijk aan het huidige aantal.
Op basis van de exitpoll van ANP en Maurice de Hond, onder 10.000 kiezers bij stembureaus gemeten, zouden CDA en PvdA met 43 en 35 zetels samen genoeg zetels hebben om een coalitie te vormen. Of de twee grootste partijen samen een meerderheid halen was bij het ter perse gaan van deze krant minder zeker.
Het vormen van een linkse coalitie is op basis van de uitslag niet mogelijk, ook niet als D66 erbij wordt geteld. De afgelopen weken drongen GroenLinks en de SP er bij Wouter Bos van de PvdA op aan zich uit te spreken voor zon coalitie.
De opkomst bij de verkiezingen kwam uit rond de 78 procent, dat is iets lager dan in 2003 en 2002, maar hoger dan in 1998.
Zie ook: dossier Verkiezingen 2006
