Luister naar

Cultuur Defensie moet veranderen

Nieuws
Een commissie oordeelt hard over het veiligheidsbeleid bij Defensie. Minister Ank Bijleveld weet dat ze de komende jaren onder een vergrootglas ligt.
Frank Hendrickx redactie vk
zaterdag 20 januari 2018 om 03:00

Den Haag

Jeroen van der Veer is naar eigen zeggen wel wat gewend, maar de onderzoeksklus bij Defensie heeft de voormalige topman niet onberoerd gelaten. De afgelopen drie maanden ploegde Van der Veer door een hoge stapel dossiers vol ernstige ongevallen onder militairen. ‘Als je dat allemaal leest ... Ja, dat voel je wel.’

Het motiveerde Van der Veer om ­Defensie managementtips te geven om weer controle te krijgen over het veiligheidsbeleid. Zijn vrijdag ­gepresenteerde rapport leest dan ook als een zakelijke memo vol managementtaal over de voordelen van een ‘plan-do-check-act-cyclus’, ‘een ­defensiebreed dashboard’ en een ‘safety board’ die de ‘p&c-cyclus’ (planning en controle) moet ­bewaken. De ex-Shell-topman meent dat de zeven aanbevelingen van zijn commissie eenvoudig zijn uit te ­voeren. ‘We voelen allemaal dat er snel iets moet gebeuren.’

papieren werkelijkheid

De tips van Van der Veer moeten voorkomen dat het rapport opnieuw een papieren werkelijkheid blijft. Dat is eerder gebeurd, merkt ook Van der Veer op in zijn rapport. In 2015 was er al een grootschalig onderzoek, dat resulteerde in 38 aanbevelingen. ­Onder leiding van toenmalig minister Jeanine Hennis (VVD) duurde het daarna anderhalf jaar voordat ­Defensie met een plan van aanpak kwam. De uitvoering van dat plan schoot vervolgens ook nog tekort.

Ongelukken gingen in de tussentijd gestaag door. In 2016 waren er in ­totaal 4500 ongevallen, waarvan er 120 tot ziekenhuisopname of ­ernstige milieuschade leidden.

Alleen de meest dramatische gebeurtenissen haalden de publiciteit, zoals het dodelijke ongeval op een niet gekeurde en niet geschikte schietbaan in Ossendrecht in 2016 en het mortierongeluk in Mali in hetzelfde jaar, waarbij twee Nederlandse militairen om het leven kwamen. De dodelijke munitie bleek niet getest, gebreken werden genegeerd en het transport en de opslag gebeurde in strijd met de regels.

Ex-minister Hennis moest in oktober aftreden, na een vernietigend rapport van de Onderzoeksraad Voor Veiligheid (OVV). De commissie-Van der Veer concludeert opnieuw dat er ­grove organisatorische fouten zijn gemaakt, maar heeft ook enige ­relativerende woorden. Als militaire operaties buiten beschouwing ­worden gelaten, ligt de veiligheid bij Defensie ongeveer op hetzelfde ­niveau als in de bouw en bij de ­politie. ‘Het kan en moet beter, maar Defensie is geen onveilige organisatie’, meent Van der Veer.

De bestaande problemen zijn wel hardnekkig. Elk jaar weer gebeuren dezelfde soort ongevallen. Zo is in 2014 en 2015 al geconstateerd dat er onnodig veel ‘hitteletsel’ is. Er ­worden verbeterplannen opgesteld, maar ‘toch hebben zich in 2016 en 2017 opnieuw ernstige tot zeer ­ernstige voorvallen van dit type voorgedaan’, aldus de commissie.

meer geld

De nieuwe minister van Defensie, CDA’er Ank Bijleveld, neemt alle aanbevelingen van Van der Veer ‘onverkort’ over en belooft dat er extra ­personeel komt om het nieuwe ­veiligheidsbeleid in praktijk te brengen. Binnen twee maanden wil Bijleveld een plan van aanpak klaar hebben.

De nieuwe minister heeft in elk geval meer financiële ruimte dan haar voorgangers. De commissie-Van der Veer legt een directe link tussen het falende veiligheidsbeleid en de harde bezuinigingen van de afgelopen ­jaren. De kaalgeplukte organisatie is er door de jaren heen aan gewend geraakt niet al te hoge eisen te stellen. ‘Er is een cultuur gegroeid waarin meer risico’s worden aanvaard dan toegestaan’, stelt het rapport.

Bijleveld benadrukte vrijdag dat het ‘volharding’ vergt om die cultuur weer terug te draaien. Tegelijkertijd zal de CDA-minister zich realiseren dat er na alle rapporten en plechtige beloftes de afgelopen jaren weinig ruimte is voor nieuwe missers. ­Defensie is nu niet ‘in control’, ­concludeert Van der Veer. Het is aan de nieuwe bewindsvrouw om daar ­verandering in te brengen. <

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Afbeelding

Bosma: Baudet betuigt spijt maar kwam niet opdagen

FVD-leider Thierry Baudet heeft in een telefoongesprek met Kamervoorzitter Martin Bosma spijt betuigd voor wat hij woensdag na een debat heeft gezegd tegen Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA).

Voorzitter Martin Bosma wil dat Thierry Baudet zich donderdagochtend bij hem meldt voor een gesprek.

Bosma meldt bedreiging Klaver door Baudet na debat, wil gesprek

FVD-leider Thierry Baudet heeft Tweede Kamerlid Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA) woensdag na een debat tot twee keer toe bedreigd. Dat schrijft Kamervoorzitter Martin Bosma in een brief aan Baudet.

Deskundigen (v.r.n.l.) Jacquelien Bulterman-Bos, Els Stronks, Gerdineke van Silfhout, Martin Bootsma en Henk Wilbers na afloop van het rondetafelgesprek over lees- en taalvaardigheid woensdag in de Tweede Kamer.

De boodschap aan de Tweede Kamer klinkt luid en breed gedragen: 'Het leesplezier moet terug in de klas'

Wat gaat er mis met het Nederlandse leesonderwijs? Een stoet deskundigen trok woensdag aan de Tweede Kamer voorbij in de zoektocht naar antwoorden. ‘De verwachtingen moeten omhoog, de lat ligt echt te laag.’

GroenLinks/PvdA-leider Frans Timmermans, geflankeerd door zijn fractiegenoten Jesse Klaver en Kati Piri.

De achilleshiel van Timmermans: Israël en de Palestijnen verdelen GroenLinks-PvdA tot op het bot

Terwijl partijleider Frans Timmermans een verklaring tegen Jodenhaat tekende, zat senator Karimi met een ‘arafatsjaal’ in de Eerste Kamer. Hoe het Israëlisch-Palestijnse conflict de achilleshiel van GroenLinks-PvdA werd.

Op initiatief van Mirjam Bikker (ChristenUnie) spreken dertien van de vijftien fractievoorzitters in de Tweede Kamer zich uit tegen antisemitisme.

Bijna alle fractievoorzitters spreken zich uit tegen Jodenhaat. 'Dit moet stoppen. En wel nu'

Voor de meeste fractievoorzitters in de Tweede Kamer is na de verstoring van het concert van zangeres Lenny Kuhr de maat vol. Zij spreken zich in een gezamenlijke verklaring uit tegen wat zij 'Jodenhaat' noemen.

GroenLinks-PvdA-fractie in conclaaf. De Kamer moet in de demissionaire periode vaker naar dekking voor de eigen plannen.

Plan om minima te ontzien bij gemeentelijke belastingen stuit op vragen over financiën

Een voorstel om kwijtschelding van gemeentelijke belastingen voor meer minima uit te breiden, staat voorlopig in de pauzestand. Een kritische reactie van het kabinet op het plan van GroenLinks-PvdA en NSC roept nu vragen op over de financiële dekking.