Gevangenen niet vanzelf vrij na twee derde straf

Den Haag

Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) komt met een wetswijziging waarin hij het systeem van de ‘voorwaardelijke invrijheidstelling’ gaat veranderen.

‘Het is voor de samenleving, en voor de slachtoffers in het bijzonder, onverteerbaar dat daders vrijwel altijd maar twee derde van de opgelegde straf achter de tralies zitten.

Daar komt nog bij dat de zwaarst gestraften op die manier de langste periodes voorwaardelijk vrij zijn’, zegt de bewindsman in een toelichting op het wetsvoorstel dat hij donderdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

In het nieuwe systeem dat Dekker wil, gaat het Openbaar Ministerie per geval een afweging maken of een gevangene in aanmerking komt voor een voorwaardelijke invrijheidstelling. Het OM kijkt naar het gedrag van de gevangenen, het gevaar voor de maatschappij en het belang van het slachtoffer. Dekker wil met zijn wet ook de invulling van de straftijd veranderen. Gedetineerden moeten van hem zelf actief aan de slag met een ‘detentie- en re-integratieplan’. De reclassering is bij de opstelling en uitvoering van dat plan betrokken.

gedrag veranderen

Kern ervan is dat gevangenen worden gestimuleerd hun gedrag te veranderen. Gedragsverandering tijdens de straf wordt beloond en negatief gedrag wordt bestraft. Verlof valt daar ook onder. Een verlof is niet langer ‘vanzelfsprekend en vrijblijvend’, vindt Dekker.

De minister noemt vijf basisvoorwaarden voor een succesvolle terugkeer in de samenleving: legitimatiebewijs, onderdak, werk, zorg en grip hebben op eventuele eigen schulden. Als die vijf op orde zijn, is de kans dat een gedetineerde na zijn straf weer in de fout gaat een stuk kleiner, meent Dekker. ‘Ik vind het belangrijk dat gedetineerden het heft in eigen hand nemen’, zegt de minister ter toelichting op zijn wetsvoorstel. ‘Doen ze dat niet en is het onveilig als ze buiten de gevangenis zijn, dan heeft het OM de mogelijkheid te bepalen dat de gedetineerde nog niet vrijkomt.’ <