Links en rechts wordt nog wat gemord, maar de verdeling van de 150 Kamerzetels is praktisch rond

Den Haag

‘Het maakt mij niks uit waar ik zit’, meldt Caroline van der Plas aan de telefoon. De lijsttrekker van de BoerBurgerBeweging (BBB) had best naast de Partij voor de Dieren willen zitten in de nieuwe Tweede Kamer. Ook al strijdt de club van Esther Ouwehand tegen de intensieve veehouderij waar Van der Plas voor opkomt. ‘Als ze mij naast Sylvana Simons hadden gezet, had ik dat ook prima gevonden’, zegt ze. Dat de voorvrouw van Bij1 Van der Plas vorige week nog van racisme beschuldigde, is voor haar geen reden een zetel naast Simons te weigeren. De kans dat Van der Plas en Simons buren worden is nihil, want de griffie van de Tweede Kamer deelt de plenaire zaal in naar politieke verwantschap. Eenmansfractie BBB zit dus op grote afstand van aartsvijanden Bij1 en PvdD. Volgens de voorlopige indeling van de plenaire vergaderzaal krijgt Van der Plas een plekje op de een na achterste rij aan de rechterkant. Ze zit ingeklemd tussen de Forum voor Democratie-fractie, mededebutant JA21 en het CDA. Simons en de PvdD zitten juist links, vanuit de Kamervoorzitter gezien.

puzzelen

Het was weer even puzzelen, maar de verdeling van de 150 blauwe stoelen over de zeventien fracties is zo goed als rond. Vrijwel alle partijen zijn tevreden over de hun toegewezen plek, vertellen ingewijden. Alleen nieuwkomer Volt is naar verluidt ongelukkig. De driekoppige fractie moet plaatsnemen in het meest linkse vak, op de achterste rij. ‘Volt wil meer in het midden zitten, want ze vinden hun positie nu te links voor hun partijprogramma’, zegt een Kamerlid van een andere partij. Pech, want geen van de andere partijen wil ‘inleveren’ om de Europa-partij ter wille te zijn.

Het liefst zit iedereen in het midden en vooraan. Dan ben je als Kamerlid altijd goed in beeld en zit je dicht bij de interruptiemicrofoon. Omwille van het snel interrumperen wil elke fractie aan een van de vijf gangpaden zitten. Die verdelen de plenaire zaal in zes vakken van 25 zetels. De griffie heeft deze keer alle zeventien fracties aan een gangpad kunnen plaatsen. In 2017 lukte dat in eerste instantie niet. De drie DENK-leden zaten ingeklemd tussen D66 en 50Plus. Zij waren daar zo verbolgen over dat ze tijdens de installatie van de nieuwe Kamer uit protest achter hun zetels bleven staan. Toen Femke Merel van Kooten zich in juli 2019 afsplitste van de PvdD kreeg DENK alsnog een plek aan het gangpad toegewezen.

De VVD kan als grootste partij een riante positie in het midden claimen. Maar volgens fractiesecretaris Ockje Tellegen heeft ook haar partij concessies moeten doen. Van de 34 liberale Kamerleden zijn er maar liefst vijftien ‘backbenchers'. Zij zitten op de achterste rij, verdeeld over drie vakken. Het CDA zit van oudsher rechts van de VVD, en PVV en Forum rechts van de christendemocraten.

CDA zit rechts

Dat het CDA rechts van de VVD zit lijkt onlogisch, maar is historisch zo gegroeid. In de tijd dat de confessionele partijen nog de meeste Kamerzetels innamen, zaten zij altijd rechts en de PvdA links. De liberalen van D66 en VVD waren letterlijk de middenpartijen. Door de opkomst van rechts-populistische partijen als LPF, PVV en Forum is het CDA meer naar het midden opgeschoven. De VVD voelt er waarschijnlijk weinig voor het begeerde centrale vak aan het CDA te gunnen en blijft daarom links van de christendemocraten zitten.

GroenLinks is de grote verliezer van de zetelpuzzel. Een van de basisregels van zaalindeling is dat de grootste fracties de voorste rijen van de zes vakken bezetten. Door het grote zetelverlies is GroenLinks nu de zevende partij en heeft het zijn frontpositie moeten afstaan aan de PvdA. De achtkoppige fractie van Jesse Klaver is ‘gedegradeerd' naar de middenrijen aan de uiterste linkerkant. <