Luister naar

Opinie: Deze slag tegen ISIS in Noord-Irak is nóg niet de laatste

Nieuws
De laatste aanval op het laatste bolwerk van ISIS is gaande, zo luiden de berichten. Maar dat is een gevaarlijk simpele voorstelling van zaken. ISIS is helaas niet gebonden aan een plaats, een regio of een land. En ISIS is nog niet verdwenen als wij er in het Westen geen last meer van hebben.
Jan van Benthem Jan van Benthem
dinsdag 12 februari 2019 om 03:00
In de ‘laatste slag’ met ISIS vallen aan de kant van de Syrische Democratische Troepen nog steeds slachtoffers. Hier strijders van een Koerdische vrouweneenheid op de begrafenis van een collega, zaterdag in Qamishli.
In de ‘laatste slag’ met ISIS vallen aan de kant van de Syrische Democratische Troepen nog steeds slachtoffers. Hier strijders van een Koerdische vrouweneenheid op de begrafenis van een collega, zaterdag in Qamishli. afp / Delil Souleiman

Langs de oevers van de Eufraat vindt op dit moment bij het Syrische dorp Baghouz de aanval op het laatste bolwerk van ISIS plaats. Een paar dagen nog, hopen Koerdische strijders, dan is het gebeurd met het ‘kalifaat’. Ook de Amerikaanse president Donald Trump gelooft graag dat het dan ‘klaar’ is. Afgelopen woensdag voorspelde hij dat nog deze week ‘formeel kan worden aangekondigd dat we honderd procent van het kalifaat van ISIS in handen hebben’. Al eerder had hij aangekondigd dat de Amerikaanse troepen dan zullen inpakken en vertrekken uit Syrië.

Maar ISIS is niet zo op één plek gefixeerd. Dat was al de harde les van 2014, toen de terreurbeweging vanuit Syrië over Noord-Irak spoelde. Het zou erg kortzichtig zijn, die les te vergeten.

afscheidsreis

Dat klonk, zij het wat voorzichtiger geformuleerd, ook door in wat generaal Joseph Votel zegt. Hij is de vertrekkende commandant van ­Centcom, het centrale commando van alle Amerikaanse troepen, maar ook van de internationale coalitie tegen ISIS. Op zijn afscheidsreis langs de troepen in het Midden-Oosten bleek zondag dat hij niet zo gelooft in de klaar-sluiten-en-wegwezen-­aanpak van Trump.

Votel denkt namelijk net als de Amerikaanse inlichtingendiensten – die om die reden door Trump ongeveer als gek werden weggezet – dat er nog ‘tienduizenden’ ISIS-strijders rondschuimen in Syrië en ook Irak.

Diezelfde conclusie klonk begin ­vorige week ook al door in het kwartaalrapport van de inspecteur-generaal van de Amerikaanse strijdkrachten, Glenn Fine, over de operatie tegen ISIS en al-Qaeda, Operation Inherent Resolve. Als er geen constante druk op de terroristen van ISIS wordt gehouden, ‘kan ISIS binnen zes tot twaalf maanden weer opstaan in Syrië’, was zijn conclusie.

verschoven

Wat nu al gebeurt – zo meldt het terreuronderzoeksnetwerk SITE Intelligence, en het blijkt ook uit de melding van ISIS zelf over geslaagde aanslagen – is dat ISIS zijn aanslagen en acties heeft verschoven naar nauwelijks bestuurde regio’s in Irak.

In januari alleen al pleegde ISIS ruim honderd aanslagen, ook in of bij bekende steden als Erbil, Ninawa, Mosul en Kirkuk. In een week tijd, van 31 januari tot 6 februari, claimde ISIS zelf 191 slachtoffers in 74 aanvallen.

Het rapport van de inspecteur-generaal omschrijft ook hoe dat kan: door het blijvend slechte bestuur ‘herstelt ISIS sleutelfuncties en capaciteiten in Irak’. En dat gaat ook in Syrië gebeuren, als er na de inname van het laatste ISIS-bolwerk geen goede vervolgaanpak komt.

bredere kijk

Belangrijk is ook dat er een bredere kijk is of komt op wat de terreurbeweging – en verwante clubs als al-Qaeda en al-Shabaab – in andere landen aanrichten.

De VS en andere westerse landen bestrijden ISIS actief in Syrië, en Europa werd geconfronteerd met honderdduizenden vluchtelingen uit Syrië. Daarom is er veel aandacht voor ISIS in dat land. Maar nergens zijn berichten te vinden over bijvoorbeeld de aanslag, afgelopen donderdag, op een Egyptisch militair konvooi in de Sinaï. Of over de reeks aanslagen die Boko Haram – alias de ‘provincie West-Afrika van de Islamitische Staat’ – de afgelopen weken heeft uitgevoerd op militaire bases, waarmee ze opnieuw tienduizenden burgers op de vlucht heeft gejaagd. Om niet te spreken over de aanvallen in onder meer Ethiopië, Jemen, Somalië, de Filipijnen, Afghanistan, Pakistan en zelfs Iran.

ISIS is op dertig plaatsen actief, schreef de voormalige Amerikaanse gezant voor de internationale coalitie tegen ISIS, oud-generaal John Allen, vorige maand in de Washington Post. In bijna alle gevallen kan de beweging gedijen dankzij ‘politieke chaos’. ‘Om het duidelijk te zeggen’, aldus Allen, ‘ISIS is niet verslagen. Het blijft een lokale, regionale en wereldwijde bedreiging en beweringen van het tegendeel zijn slecht geïnformeerd.’

ISIS zal pas verslagen zijn als het idee van een islamitisch kalifaat, een islamitisch rijk, is verslagen.

voorkomen

Militair de operaties afronden, kan daarom alleen als er een vervolg is, gericht op een goed bestuur, ontwikkeling, onderwijs en een eerlijke rechtspositie voor de bevolking. In Syrië is daarvan geen sprake, in grote gebieden van Irak nauwelijks. Toch zijn er wel lichtpunten. Net twee weken geleden opende de patriarch van Antiochië, Ignatius Aphrem II, als hoofd van de Syrisch-Orthodoxe Kerk een nieuwe residentie in de Koerdische stad Erbil in Noord-Irak. Ook hier was de grens tussen die twee landen van minder belang dan de positieve ontwikkeling.

Anderhalve maand geleden opende de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok een ziekenhuis in de door de oorlog vrijwel verwoeste Iraakse stad Fallujah. Dat stond ook in het licht van het ‘voorkomen dat ISIS opnieuw aan kracht wint’, zoals de minister zei.

Maar is is méér nodig om giftige bewegingen als ISIS en al-Qaeda van hun voedingsbodem te beroven: niet minder dan een ander offensief – ­humanitair, economisch, cultureel en ja, ook democratisch. En dat offensief zal heel wat langer duren dan de militaire operatie tegen het inmiddels bijna verdwenen islamitische kalifaat van ISIS in Syrië. <

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Bij christelijke organisaties lopen geloof en werk soms op een ongezonde manier door elkaar.

Werken bij christelijke organisatie valt soms tegen: zalvende woorden maar onrecht blijft bestaan

Het Nederlands Dagblad besteedde aandacht aan manipulatie, machtsmisbruik in de evangelische wereld. Maar het probleem speelt ook bij andere christelijke organisaties, schrijft Ineke Evink van vakorganisatie CGMV.

Mark Rutte, Geert Wilders en Sigrid Kaag. We hebben deze drie soorten politici nodig. Sterker, we zijn zélf van dit soort types en gedragen ons er naar.

We zijn saai, moralist en boos. En zo zijn ook onze politici. Daarom kunnen ze lastig samenwerken

Wij Nederlanders lijken op Rutte, Kaag en Wilders. Frank van den Heuvel laat zien hoe het karakter van iedere Nederlander bij een van deze drie politici past.

Stel dat ‘doe dit, tot Mijn gedachtenis’ al begint op het land? Dat is dus niet: onderwerp de grond aan een regime van uitputting, tot Mijn gedachtenis.

Avondmaal en eucharistie beginnen in de grond, waar het krioelt van torren en wormen

Jezus zegt niet: spuit gif op de vrucht en het blad en dood in het voorbijgaan alles er omheen, tot Mijn gedachtenis. Theoloog en boer in opleiding Elsa Eikema stelt prikkelende vragen bij ons avondmaal.

Afbeelding

Hoe het lijntje tussen de Nederlandse Gereformeerde Kerken en Israël hersteld kan worden

De Nederlandse Gereformeerde Kerken knipten het 'officiële lijntje' met Israël door, maar zoeken tegelijkertijd naar een manier om toch verbondenheid te tonen. Lieddichter Ria Borkent doet een voorstel.

Behandeling in de gesloten jeugdzorg heeft geen enkele kans van slagen zolang het aan echte nabijheid van hulpverleners ontbreekt.

Staatssecretaris Van Ooijen en Kamerleden, zet jullie boosheid over gesloten jeugdzorg om in actie

Hoe kan het dat staatssecretaris Van Ooijen (VWS) zegt dat de gesloten jeugdzorg misschien maar wat langer open moet blijven? Maak liever meer vaart om goede alternatieven te vinden, betoogt Margot Ende-van den Broek.

De Duitse bondskanselier Scholz staat onder druk: welke wapens gaat hij Oekraïne leveren?

Bondskanselier Scholtz kan een andere keus maken en zo een moreel belangrijke daad verrichten

Komende paasdagen vinden in Duitse steden vredesdemonstraties plaats. De leuze is: ‘Nooit weer oorlog is nú’. Want nú wordt besloten welke wapens Duitsland aan Oekraïne levert. Hans Ester legt uit hoe gevoelig dat ligt.