Luister naar

Het evangelie als een oproep om zinvol te leven

Nieuws
Het evangelie is niet ‘het antwoord op al uw levensvragen’. Het is deelnemen aan Jezus’ leven, lijden en opstanding.
Wim Dekker Wim Dekker
vrijdag 15 april 2016 om 03:00
Christelijke studenten hebben vaak geen idee hoe ze het evangelie zouden moeten verwoorden. En of het iets betekent voor bijvoorbeeld hun leeftijdgenoten vandaag.
Christelijke studenten hebben vaak geen idee hoe ze het evangelie zouden moeten verwoorden. En of het iets betekent voor bijvoorbeeld hun leeftijdgenoten vandaag. ap / Fredrik von Erichsen

Eind 2014 hielden Jurjen de Bruijne en Gerko Tempelman een enquête onder leden van christelijke studentenverenigingen in Amsterdam. Daaruit bleek dat christelijke studenten nauwelijks konden aangeven wat het evangelie voor het hier en nu betekent – zeker niet op een manier die bij niet-gelovige leeftijdgenoten overkomt.

Tweederde van de studenten dacht dat de christelijke boodschap voor hun niet-christelijke omgeving onlogisch en onbegrijpelijk is en niet strookt met de werkelijkheid.

Kunnen we het evangelie dan wel een ‘ongemakkelijke waarheid’ noemen in onze tijd? Dat veronderstelt dat die waarheid wel als reëel en relevant wordt ervaren. Anders is de waarheid niet zozeer ongemakkelijk als wel betekenisloos of weinig plausibel. Dan is het probleem van de communicatie van het evangelie vandaag nog groter dan we dachten. Een irrelevant evangelie roept geen verzet op, maar slechts schouderophalen.

areligieuze mens

Dietrich Bonhoeffer stelde deze thematiek al aan de orde, in een beroemde brief van 30 april 1944: hoe kan Jezus Christus Heer worden van de areligieuze mens?

Bonhoeffer schetst de mondig geworden mens van de twintigste eeuw, het kind van de Verlichting, dat nu zo langzamerhand volwassen is geworden. Deze mens staat niet meer religieus voorgesorteerd op een manier dat het evangelie daarbij kan aansluiten als het passende antwoord.

Eeuwenlang leefde het besef van een God, van wie ons leven in alle opzichten afhankelijk is en die eenmaal rekenschap zal vragen van wat we gedaan hebben. Er was een verlangen naar een leven in de hemel hierna en een besef dat niet iedereen daar zonder meer binnenkwam.

Voor de areligieuze mens over wie Bonhoeffer het heeft, is God echter ver weggeraakt uit zijn beleving. Misschien is Hij er niet eens, bestaat Hij alleen in onze verbeelding. Misschien is Hij er als een soort geheime kracht, die alles bezielt. Maar niet als een persoon van wie ik afhankelijk ben en die eens mijn rechter zal zijn.

oproep en uitdaging

Voor de areligieuze mens zijn ziekte, lijden en dood ook niet de kwesties waarop het evangelie als troost het antwoord zou moeten geven. De dood hoort bij het leven; ziekte en lijden zullen we zelf zo veel mogelijk moeten bestrijden.

Wat we volgens Bonhoeffer in elk geval niet moeten doen, is deze omwenteling in het denken en voelen van de moderne mens ontkennen, en alsnog op zoek gaan naar lek en gebrek, waarop het evangelie dan toch weer zou kunnen aansluiten. Zijn antwoord gaat veel meer de kant op dat we het evangelie als oproep en uitdaging moeten zien voor ieder mens. Religieus of niet-religieus is niet het beslissende verschil. Het beslissende verschil is of een mens de uitdaging van het evangelie wil aanvaarden of naast zich neerleggen.

Die uitdaging is de navolging van Jezus. Maar wanneer we dat zo plompverloren communiceren, kan het als zeer willekeurig overkomen. Er hoort een verhaal bij, dat gaat zowel over de kern van het evangelie als over onze cultuur.

Het opvallendste kenmerk van hoogontwikkelde culturen zoals we die thans in het Westen hebben vormgegeven, is het verlies aan zingeving. Niets meer te wensen en dan juist de knagende vraag: is dit het nu?

navolging

Niet dat we nu toch gelukkig een nieuw probleem gevonden hebben, waarop het evangelie het enige echte antwoord is. Maar we hebben een basis voor het gesprek over de relevantie van het christelijk geloof.

We kunnen mensen die vandaag leven, in deze cultuur, uitdagen tot een zinvol bestaan. Dat doen we dan in het voetspoor van Jezus, wanneer Hij ons roept tot de navolging. Die navolging houdt in dat we in verbondenheid met Hem ons kruis op ons nemen, ons identificeren met het lijden, de nood en de verlorenheid van mensen. ‘Wie zijn leven verliezen zal, die zal het vinden.’ Dat is de ongemakkelijke waarheid van het evangelie.

Maar wie de wereld van deze waarheid durft binnen te gaan, wie zijn oor niet afwendt voor de roep van degenen die lijden – waarin hij Jezus’ eigen stem hoort –, die zal ervaren dat zijn leven er werkelijk toe doet.

Die zal ook een innerlijke antenne krijgen om het verhaal over de opstanding van Jezus werkelijk te gaan horen. Dat is namelijk geen mirakelverhaal, waarin een modern mens natuurlijk niet meer kan geloven. Het is een verbazingwekkend gebeuren, dat telkens in de verbondenheid met Jezus bevestigd wordt. We sterven keer op keer, om ook keer op keer weer op te staan, Gods nieuwe wereld tegemoet.

waarheid die werkt

Geloven is volgens Bonhoeffer: deelnemen aan Jezus’ leven, lijden en opstanding. Die drie horen bij elkaar. Jezus’ leven was een leven ten dienste van de ander.

‘Ik ben gekomen om te dienen’, zei Hij. Dat bracht lijden mee. Zo geldt dat ook voor degenen die Hem volgen. Maar Hij is de levende Heer en de kracht van zijn opstanding werkt in zijn volgelingen.

Zij staan op uit moedeloosheid. Zij ervaren de krachten van de toekomende wereld.

Het evangelie is een ongemakkelijke waarheid, maar wel een waarheid, die werkt. Ons menselijk bestaan wordt er tegelijkertijd door gekruisigd en bevestigd.

?? Dit is een ingekorte versie van een toespraak donderdag op het Paascongres van gereformeerde studenten in Helvoirt, met als thema: ‘De ongemakkelijke waarheid’.

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Kleine bedrijven zouden weleens meer kunnen bijdragen aan duurzaamheid, dan ze in enquêtes aangeven.

Kleine bedrijven minder duurzaam dan grote? Waarschijnlijk práten ze er minder over

Johan Graafland stelt dat kleine bedrijven achterblijven in duurzaamheid (ND 23 maart). Dat waagt ondernemer Henk Broekhuizen op basis van zijn eigen ervaring te betwijfelen.

Opinie

De lente is een tijd van vernieuwing en daar kunnen wij een voorbeeld aan nemen

De lente is een tijd van transformatie. Laten wij daarin de natuur volgen, en zelf ook transformeren, schrijft de Afghaanse dichter en schrijver Abdul Basir Shafaq.

Bij christelijke organisaties lopen geloof en werk soms op een ongezonde manier door elkaar.

Werken bij christelijke organisatie valt soms tegen: zalvende woorden maar onrecht blijft bestaan

Het Nederlands Dagblad besteedde aandacht aan manipulatie, machtsmisbruik in de evangelische wereld. Maar het probleem speelt ook bij andere christelijke organisaties, schrijft Ineke Evink van vakorganisatie CGMV.

Mark Rutte, Geert Wilders en Sigrid Kaag. We hebben deze drie soorten politici nodig. Sterker, we zijn zélf van dit soort types en gedragen ons er naar.

We zijn saai, moralist en boos. En zo zijn ook onze politici. Daarom kunnen ze lastig samenwerken

Wij Nederlanders lijken op Rutte, Kaag en Wilders. Frank van den Heuvel laat zien hoe het karakter van iedere Nederlander bij een van deze drie politici past.

Stel dat ‘doe dit, tot Mijn gedachtenis’ al begint op het land? Dat is dus niet: onderwerp de grond aan een regime van uitputting, tot Mijn gedachtenis.

Avondmaal en eucharistie beginnen in de grond, waar het krioelt van torren en wormen

Jezus zegt niet: spuit gif op de vrucht en het blad en dood in het voorbijgaan alles er omheen, tot Mijn gedachtenis. Theoloog en boer in opleiding Elsa Eikema stelt prikkelende vragen bij ons avondmaal.

Afbeelding

Hoe het lijntje tussen de Nederlandse Gereformeerde Kerken en Israël hersteld kan worden

De Nederlandse Gereformeerde Kerken knipten het 'officiële lijntje' met Israël door, maar zoeken tegelijkertijd naar een manier om toch verbondenheid te tonen. Lieddichter Ria Borkent doet een voorstel.