Albanië maakt snelle opmars

Albanië stond lange tijd bekend als een onveilig land. Het was een doorvoerhaven van bijvoorbeeld wapens en drugs, en van vrouwen voor de prostitutie. De criminaliteit vierde hoogtij na vijftig jaren van onderdrukking en isolatie van de buitenwereld. Voor veel mensen in Nederland heeft dit land nog steeds die naam. Maar er heeft in de afgelopen jaren een bewonderingswaardige verandering plaatsgevonden, die zijn weerslag vindt in de economie en in de maatschappelijke en sociale ontwikkeling. Albanië is een veilig en toeristisch aantrekkelijk land aan het worden.

Ruim twintig jaar geleden waren er naar schatting zo’n vijf miljoen handwapens onder een bevolking van nog geen drie miljoen mensen. Het ontwikkelingsfonds van de Verenigde Naties, UNDP, werd gevraagd deze in te nemen, in ruil voor ontwikkelingsprojecten.

Ook werd toen een begin gemaakt met de opleiding en uitbreiding van het politieapparaat. Albanië werkt hard aan corruptie- en misdaadbestrijding en hervorming van de rechtspraak. Het zijn de laatste belangrijke voorwaarden voor toetreding tot de EU. Landen als Frankrijk, Denemarken en ons eigen land zijn ertegen dat toetredingsonderhandelingen beginnen. Maar de gesprekken met de verschillende EU-commissarissen gaan onverminderd voort.

sterkste wapen

Volgens premier Edi Rama is het sterkste wapen dat de overheid voor de onderhandelingen heeft en gebruikt: de passie voor het eigen land. Albanië gelooft in eigen kracht. Als je bijvoorbeeld bekijkt welke hervormingen sinds vorig jaar zijn bereikt, dan zie je dagelijks de resultaten van een grote schoonmaak van het justitiële apparaat. En al gaat het door tegenwerking van de oppositie niet in het tempo dat de regering voor ogen heeft, het proces gaat gestaag verder en werpt zijn vruchten af.

Voor het onderzoek naar de corruptie in de rechterlijke macht werd het Onafhankelijke Kwalificatie Comité (IQC) opgericht. Rechters en aanklagers worden een voor een opgeroepen en onder andere ondervraagd over de bron van hun bezit, van hun rijkdom. Velen van hen laten verstek gaan, bang om opening van zaken te geven. Ze worden daarom bij voorbaat al ontslagen. Men verwacht dat 50 procent van rechters en aanklagers niet door het controleproces heenkomt vanwege het verbergen van bezittingen, het afgeven van valse verklaringen of vanwege gevallen van belangenconflicten. De rechters van beroep maken hier het grootste deel van uit. Als het zo doorgaat, zal er eind van dit jaar geen Hof van Beroep meer zijn, vreest Shkelqim Ganaj, voorzitter van de Hoge Inspectieraad van Vermogensbestanddelen en Belangenconflicten (HIDAACI)

De reactie van de minister-president hierop is dat de Albanese rechtbanken beter af zijn zonder rechters dan wanneer ze bezet zijn met corrupte en ongeschikte mensen.

stabiliteit

Er is een groeiend vertrouwen in de stabiliteit van Albanië. In maart van dit jaar presenteerden het Instituut voor democratie en bemiddeling (IDM) en het ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties de bevindingen van de enquête ‘Vertrouwen in de overheid 2017’. Uit de rapportage blijkt dat veel van de burgers publieke instellingen nog altijd zien als corrupt; maar dat er al weer een verbetering is ten opzichte van het voorgaande jaar. De openbare instellingen die het grootste vertrouwen genieten, zijn: de strijdkrachten (63 procent), openbare onderwijsinstellingen (63 procent), volksgezondheidsinstellingen (53 procent) en staatspolitie (53 procent). Het Openbaar Ministerie (22 procent), de rechtbanken (21 procent) en de politieke partijen (21 procent) lijken de minst vertrouwde instellingen te zijn. In vergelijking met andere nationale instituties genieten religieuze instellingen (76 procent), maatschappelijke organisaties (57 procent) en media (54 procent) het meeste vertrouwen. Wat het vertrouwen van internationale instellingen in Albanië betreft: de Europese Bank voor reconstructie en ontwikkeling (EBRD) gaat onverminderd door met investeren in de Albanese infrastructuur. In de afgelopen jaren zijn hoogwaardige snelwegen tussen de belangrijkste steden aangelegd. En onlangs is 50 miljoen dollar gereserveerd voor het herstel van het provinciale wegennet.

De EBRD geeft prioriteit aan de ondersteuning van het midden- en kleinbedrijf en aan de financiering van de aanleg van het Albanese deel van de Trans Adriatische Pijplijn voor het transport van aardgas vanaf de Turkse grens naar de uiterste punt van Italië.

NAVO

Albanië is ook een gewaardeerde partner binnen de NAVO. Recent maakte minister-president Edi Rama via de sociale media bekend dat de eerste luchtmachtbasis van de NAVO in de West-Balkan in Albanië wordt gebouwd. De NAVO wil meer dan 50 miljoen euro investeren in de eerste fase van dit project, dat zal dienen als ondersteuningsbasis en opleidingscentrum voor de organisatie. Met de bouw wordt begin volgend jaar begonnen. De vergeten luchtmachtbasis in Kuçova met zijn ondergrondse hangars zal geheel worden gerenoveerd. Het is nu het kerkhof van gevechtsvliegtuigen uit de tijd dat communistisch Albanië een goede relatie had met Rusland en later met China.

vredesmissies

Albanië is lid van de NAVO sinds 2009 en heeft onder meer deelgenomen aan vredesmissies in Afghanistan en Kosovo. Evenals bijvoorbeeld Duitsland, Denemarken en Nederland draagt het land 1,2 procent van het nationaal inkomen bij aan de NAVO.

Vanaf september beginnen de besprekingen met de EU in het kader van de status van het kandidaat-lidmaatschap waartoe in juni 2019 zal worden besloten. Het lidmaatschap zelf zal nog vele jaren op zich laten wachten. Maar het lidmaatschap is voor Albanië geen doel op zich. Het land ontworstelt zich met een bewonderenswaardige inzet en tempo aan de slechte naam die het heeft gehad. <