Vakantie in het buitenland spreekt niet meer vanzelf. Hoog tijd om Nederland te herontdekken

Op de fiets naar Zeeland gegaan, er was nog geen hittegolf.

Ik fietste de kaders van de arbeid uit en werd een stip in het landschap. Bij Rhenen de Rijn over, de Betuwe in. Via Zoelen naar Geldermalsen en Tiel: wirwar van industrieterreinen, die een zuigende werking uitoefenen op de fietsbanden.

Dwars-over fietsend, van noord naar zuid, snijdt mijn route het land aan als een taart. Verrukking en landschapspijn zijn het lot van de doorfietser. Grote delen van de Betuwe zijn stil, geen vogel te zien of te horen. Dode, stille biljartlakens van agro-industrieterrein (’weiland’). De Betuwelijn een soort Berlijnse Muur. Dan door het Land van Altena, mijn schoonvader Kees Potters (82) groeide er op, in Waardhuizen. Bij Dussen klim ik over een vangrail, fiets op de schouder, om bij de tweede veerpont te komen. Raamsdonk, Oosterhout, Breda. Overnachting in een voormalig klooster. Glanzende jarenvijftig-schrootjes, sanseveria’s in de vensterbanken. Ik ontdek een nieuwe boekhandel, ‘Latte & Literature’.

Tweede dag: Rijsbergen, Nispen, Rucphen, Essen (B.), Woensdrecht. De Brabantse Wal af, waar Joop Zoetemelk leerde fietsen. Bij de sluizen van Hansweert tref ik een oude bekende: Amos, het bronzen beeld van beeldhouwer en pastoor Omer Gilliët, bijbelse vermaning tegen natuurverwoesting. Daar kun je niet omheen, al was het maar omdat oud-ND-hoofdredacteur Piet Jongeling ‘A. Mos’ als pseudoniem gebruikte. Ik kom er in gesprek, met een alcoholist (‘Ik ben niet meer te helpen’) met lichte ogen en een grote bijbelkennis. ‘Alles wat Amos zei, dat gaat gebeuren.’ Hij had de profeet pas nog gelezen. Ik dacht aan de strontlucht, die me in heel Brabant nooit verliet. En aan de boer die net buiten Rucphen schichtig een giertank vol water uit een beek pompte.

‘Zwemmen in koelwater van de kerncentrale.’

Bij ’s-Gravenpolder de dijk over en dan, de laatste kilometers naar onze tent, over de binnendijken, hoge tunnels van populierengroen. Een verkoelend briesje ‘beroert als een zucht de benauwde stoppels van mijn jeugd’ (om Willem Bouwman te citeren) en legt aroma’s van gedroogde ui over de dorpen.

Tot in alle gewesten wordt hier nog de roep van het water gevreesd en gehoord. Nu begint het kamperen, de grote onthaasting, het samenvallen met je ziel. Die kan je weer inhalen. Alles wordt weer één en een-voudig: op blote voeten lopen, afwassen met de hand, filterkoffie opschenken en in zee, bij de paalhoofden, de vloedstroom het werk laten doen. Ik zwem ineens drie keer zo hard. En elke avond, vijf minuten voor zonsondergang, barsten de zanglijsters los.

Later die week zwem ik, in de Westerschelde, in de koelwaterpluim van de kerncentrale van Borssele. Er drijft schuim op, het is badwaterwarm, ik denk weer aan Amos.

‘Wat als je nooit meer naar het buitenland zou gaan?’ Als je ’s zomers dit land niet meer uit kon? Dat vroeg ik me af in de column van 10 augustus 2019. ‘Wat, als het klimaat ineens sneller verandert dan verwacht? Dan is Zuid-Europa niet meer zo aangenaam. Hoe zal het dit jaar zijn? Frankrijk worstelt al met Afrikaanse temperaturen.’ Nu, geen jaar later, is er ineens de corona en sneuvelen hitterecords. Vakantie in het buitenland, daar denk je nu twee keer over na. Ja, het mag weer. Maar het spreekt niet meer vanzelf. Dat blijft nog even zo. Hoog tijd om Nederland te herontdekken. En weer te koesteren. <

Naschrift: in deze column stond eerst dat Kees Potters opgroeide in Waardenburg. Dan moet zijn Waardhuizen. Dit is op 11 augustus gecorrigeerd.