Luister naar

Rusthoven: Eeuwige rust naast de school. Zelfs de dood is gemoderniseerd

Achtergrond
Begraafplaatsen in Nederland hebben hun eigen sfeer. In deze zomerserie bezoeken redacteuren kerkhoven en stadsbegraafplaatsen, noodvoorzieningen en natuurbegraafplaatsen. Vandaag: de begraafplaats naast de Nederlands-hervormde kerk in Hedel.
Herman Veenhof Herman Veenhof
vrijdag 14 augustus 2020 om 03:01
De begraafplaats in Hedel en de Nederlands-hervormde kerk met zijn witte houten torentje.
De begraafplaats in Hedel en de Nederlands-hervormde kerk met zijn witte houten torentje. beeld nd

Hedel is een dorp aan de Maas, in de Bommelerwaard. Het is nog net Gelderland, als je de bruggen overgaat, ben je in de provincie Noord-Brabant. Die bruggen zijn ook al oud; het ijzeren rasterwerk voor de trein is er al sinds bijna 150 jaar en de prachtige boogbrug van metaal en beton die de voormalige rijksweg overspant, is een gevalletje wederopbouw.

Hedel heeft twee gezichtsbepalende kerken, die je vanaf rivier en weg ziet liggen. Wij woonden tegenover de rooms-katholieke kerk, een met een uienkoepeltje bekroond bakbeest uit 1949. In mijn jeugdige fantasie leek het een militair mannetje dat op de kolonel in Stratego leek, met de daken als schouder. De kerk werd in recordtijd gebouwd nadat de neogotische voorganger was stukgeschoten in de oorlog. Twee straten parallel verder staat een kerk uit 1646, ooit Nederlands-hervormd en nu PKN, maar nog steeds bevolkt door ‘bonders’. Het witte houten torentje is net zo karakteristiek als die van de roomse tegenvoeter. Ook deze kerk werd kapotgeschoten, toen de naar prinses Irene genoemde brigade en de Canadezen de regio bevrijdden, na zeer fel verzet.

griezelen

In de kerkbanken en op dit kerkhof kwamen handenvol mensen om tijdens schietpartijen.

Daarom zag je bijna vijftig jaar lang twee graven met groene, geallieerde helmen als je het hek binnenkwam. Vooral in de schemering glansden ze luguber en als kind ging ik dan juist weleens kijken, en griezelen.

Ze zijn nu weg, zelfs de dood is gemoderniseerd. Ik loop door de paden waaraan rijen graven liggen. Veel namen ken ik, van mensen die al oud waren toen ik kind was. Er liggen klasgenoten, jong gestorven aan ziekte of een ongeluk. Ons dienstmeisje is er, onder een gladde steen, met gouden letters op zwart glazuur. En de gehandicapte jongen die vlak bij ons woonde en altijd met zijn handen fladderde, ligt er ook. Toch nog 56 geworden. ‘Zalig de armen van geest’, staat op zijn grafsteen.

Via internet had ik veel oude foto’s opgescharreld. De vroegste zijn prentbriefkaarten van 1905. Dan is de kerk nog heel braaf en oogt het kerkhof als een tuin. De oorlogsfoto’s lieten lelijke gaten zien in kerk en toren. Vreemd genoeg stonden veel zerken nog overeind. Het kleine schuurtje op het kerkhof is er nu ook nog steeds, bij roomse Brabanders zou het met een Mariabeeld een kapel geworden zijn.

kompaan

Een graf is vers. Maar eerst loop ik naar de voormalige kleuterschool naast het kerkhof. Dat is een gebouw van lichte steen waar Rehoboth op staat, de naam die Izak in Genesis 26 vers 22 gaf aan een waterput. In de jaren zestig begon hier mijn basisonderwijs, en ook dat van mijn kompaan Cornelis.

Op 9 december vorig jaar werd hij vanuit de oude kleuterschool begraven. Hij was zestig geworden. Samen zaten we op het gymnasium in Den Bosch, waar zijn orthodoxie serieuzer werd genomen dan mijn schipperend geloof. Samen studeerden we in Utrecht, hij elke dag daarbij nog een uur of acht actief op de boerderij van zijn vader.

Hij werd predikant, werkte jarenlang in China en reed met een omgebouwde bus langs gevangenissen in Oost-Europa. Zijn gezin was groot en hecht. Hij wist zich boven alles klein voor Christus. Nu staat zijn naam opvallend hoog op een zwarte, matspiegelende zerk. De ruimte eronder is bijna een uitnodiging. De waaromvraag valt stil in de eeuwige rust naast de kleuterschool.

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Agenten met machinegeweren bewaken de Dom in Keulen rond Kerst en Nieuwjaar na de ontdekking van aanslagplannen van ISIS-Khorasan.

ISIS heeft Europa nog steeds in het vizier voor aanslagen als die in Rusland

In heel Europa zijn veiligheidsdiensten in staat van paraatheid. Want de aanslag in Moskou was niet het enige plan van ISIS. Het heeft Europa weer stevig in het vizier, te beginnen met kerken.

‘Je kunt aan je vlucht een CO2-uitstootcijfer hangen, maar wat zijn de precieze gevolgen dan?'

Waarom we toch blijven vliegen ondanks schaamte. 'Zet op een rij wat je belangrijkste waarden zijn'

Vliegschaamte blijft een dingetje, van de 18 tot 65-jarigen heeft 1 op de 5 er last van. Waarom blijven we vliegen, terwijl we weten dat het het klimaat fors schaadt?

De brug over het Noordhollandsch Kanaal bij Purmerend ligt midden in de A7, en is verreweg de belangrijkste verkeersader in het gebied.

Motorambulances en speedpedelecs om de file te omzeilen: de brug over de A7 wordt verbouwd

De verkeersoverlast in Noord-Holland zal gigantisch zijn zodra Rijkswaterstaat begint met de versteviging van een brug, midden in de A7. Artsen en verpleegkundigen maken zich zorgen over de gevolgen voor de spoedzorg.

Boerenprotest dinsdagmorgen in Brussel.

EU-landen komen boeren ongekend snel tegemoet, GroenLinks spreekt van 'symboolpolitiek'

De EU-landen zijn akkoord met een serie maatregelen die tegemoetkomen aan de protesten van boeren. De milieueisen om EU-landbouwsubsidies te krijgen worden versoepeld, kleinere landbouwbedrijven worden helemaal niet meer gecontroleerd.

Het gezin Laan, met rechtsboven Henk-Willem en daaronder zijn gehandicapte zoon Joas pleit voor betere toiletvoorzieningen voor mensen als Joas. ‘We hopen dat het balletje nu snel verder gaat rollen.’

Waar verschoon je onderweg een ernstig gehandicapt kind? 'Soms moet het in de bosjes'

Naar de wc gaan tijdens een dagje uit levert kinderen en volwassenen met een ernstige beperking veel gedoe op. Ze hebben vaak een ruimte nodig waarin ze liggend verschoond kunnen worden. Maar die zijn er nauwelijks.

Anniek Pheiher leidt een trainingssessie voor activistische beleggers bij The Field in Leiden.

Klimaatactivistische beleggers trainen voor de confrontatie met CEO's: 'Ik wil ja of nee horen'

In de aanloop naar het aandeelhoudersseizoen stoomt Milieudefensie honderden klimaatactivisten klaar om een duurzamer beleid af te dwingen bij bedrijven. Actrice Anniek Pheifer traint de activistische beleggers.