Wensenlijstje voor defensie is lang
Reserveonderdelen
Orde op zaken stellen bij defensie is voor defensiedeskundige Kees Homan van Instituut Clingendael allereerst dat er weer genoeg reserveonderdelen zijn voor al het materieel. Het bestaande materieel wordt nu gekannibaliseerd. Vier F16-jachtvliegtuigen worden niet verkocht om de andere F16s van onderdelen te voorzien. Er is een groot probleem met onderdelen, aldus Homan.
Veel deskundigen wijzen op dit gebrek aan onderdelen. Defensie is zo ver uitgekleed dat we veel reserveonderdelen missen en moeite hebben om missies uit te voeren, zegt Dick Berlijn, oud-commandant der strijdkrachten. We moeten dat repareren en zorgen dat de operationele eenheden hun werk kunnen doen.
Helikopters
Wanneer de politiek besluit extra geld aan defensie uit te geven, staan transporthelikopters bij deskundigen hoog op het lijstje.
Die helikopters zijn vooral bedoeld om missies in Afrika mogelijk te maken. Want daar zien oud-minister van Defensie Eimert van Middelkoop en Homan ook in de toekomst een belangrijk werkterrein voor het Nederlandse leger. De Nederlandse krijgsmacht is volgens de oud-minister te klein om een serieuze rol te spelen bij grote missies, zoals in Irak.
De belangrijkste uitdaging ligt in de gordel van Afrika, in landen als Mali, Tsjaad en de kust bij Somalië, zegt Van Middelkoop. Dat zijn operaties die lijken op die in Afghanistan. Zulke missies vragen volgens hem investeringen in speciale troepen en transportmiddelen, vooral transporthelikopters.
In Afrika moeten Nederlandse militairen grote afstanden afleggen en zijn transporthelikopters hard nodig, aldus Homan. Bij de missie in Mali bleken er daarvan veel te weinig te zijn.
Inlichtingendiensten
Bij de missies die Nederland uitvoert, bijvoorbeeld in Mali, in het westen van Afrika, hoort een versterking van de inlichtingendiensten, zegt Van Middelkoop. Dan praat je over drones en over de versterking van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Nederland is veel actief geweest in landen waarvan we niks af wisten. Wat weet Nederland nu van Mali? Bij crisisbeheersingsoperaties past een versterking van de inlichtingencapaciteit.
Ook oud-commandant der strijdkrachten Dick Berlijn zou graag zien dat het kabinet extra geld besteedt aan het verzamelen van inlichtingen. Als je niet goed weet wat in je omgeving gebeurt, kun je ook niet de juiste dingen doen.
Niks kopen, niks verkopen
Rob de Wijk van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) vindt dat extra geld voor defensie niet gebruikt moet worden voor nieuwe tanks of ander materieel. Daarmee maak je jezelf volstrekt belachelijk; onze tanks hebben we net verkocht. We kunnen defensie niet meer snel ombouwen, daarvoor is er te veel gesloopt.
Meer geld voor defensie zou Van Wijk willen inzetten om de bestaande capaciteit niet verder af te breken. Militair materieel dat nu nog in de verkoop staat, moet defensie in bezit houden, vindt hij. Waar mogelijk moeten eenheden uitbreiden. Zo hebben we straks te weinig JSF-jachtvliegtuigen. Door die uitbreiding kan defensie operaties langer volhouden. De boodschap is dus: meer van hetzelfde.
Loonsverhoging
Het is misschien niet spectaculair, maar er ligt nog een aantal onbetaalde rekeningen op personeelsgebied. Defensie heeft al anderhalf jaar geen cao, waarschuwt Van Middelkoop.
Hij vreest dat extra geld voor defensie voor een deel opgaat aan salarisstijging en andere cao-regelingen. Dat kost een paar honderd miljoen euro.
Een hoger loon is overigens wel goed voor het moreel bij defensie, stelt hij. Er was afgelopen jaren veel chagrijn in de organisatie. Toen een aantal bezuinigingsmaatregelen werd teruggedraaid, was dat een enorme oppepper. Die psychologie is belangrijk. Het zou geweldig zijn als de trend van steeds minder kan worden doorbroken.
'defensie is niet opeens een zorgenkindje'
De dreiging van Rusland wordt nu aangegrepen voor pleidooien om meer geld aan defensie te besteden. Maar de waarschuwing dat te veel bezuinigd wordt op defensie klinkt al jaren, zegt Kees Homan van Instituut Clingendael. Volgens de defensiedeskundige wordt de angst voor Rusland erg gehypet. Natuurlijk moet de militaire verdediging van het Westen in NAVO-verband op orde worden gebracht, maar in het geval van Rusland ziet hij een belangrijke rol weggelegd voor diplomatie.
'parlementaire enquête'
Het wordt tijd voor een parlementaire enquête naar de Nederlandse bezuinigingen op defensie, vindt directeur Rob de Wijk van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. Die bezuinigingen raken volgens hem de Nederlandse veiligheid. Ik denk dat de tijd daar rijp voor is. Ik ben ervan overtuigd dat wanneer Europa militair geloofwaardig was en in staat was om echt gezamenlijk sancties op te leggen, Putin de gok om de Krim binnen te vallen nooit genomen had.