Ook de christelijke juf staakt komende week mee
Den Haag
Over een kleine week stroomt het Zuiderpark in Den Haag vol stakende basisschoolleerkrachten. Bijna 14.000 leerkrachten hebben zich inmiddels gemeld voor de actie van PO-front, waarin #POinactie, sectorenorganisatie PO-Raad en diverse onderwijsvakbonden samen optrekken. Meer salaris en een lagere werkdruk, dat is wat ze eisen.
Voor christelijke scholen is het niet zo vanzelfsprekend dat ze gehoor geven aan de stakingsoproep. ‘Staken was voor christelijke vakbonden van oudsher een allerlaatste middel voor als er niet te onderhandelen viel’, vertelt hoogleraar George Harinck van de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij is gepromoveerd op de geschiedenis van het protestantisme. ‘Die terughoudendheid voert terug op de verhoudingen in het christelijk onderwijs waarin je je te voegen had naar de gezagsdrager. Dat ongelijke karakter speelt een belangrijke rol in het christelijke denken. In de christelijke vakbeweging zat ook altijd de gedachte dat werkgevers en werknemers vooral samen moeten optrekken. Dan is het element ‘staken’ helemaal afwezig.’
Dat veranderde volgens Harinck in de jaren zestig en zeventig toen er meer een overlegmodel kwam voor scholen. De christelijke scholen gingen daar niet direct in mee en verzetten zich aanvankelijk tegen invoering van medezeggenschapsraden, weet Harinck. ‘Het werd met scepsis begroet. Maar inmiddels is ook dat veranderd. En met de stakingsbereidheid die je nu ziet, zie je dat het denken uit de jaren zeventig nu ook langzaam bij de orthodox-christelijke scholen begint door te dringen. En daarmee is als christelijke leerkracht – zowel op protestants-christelijke als vrijgemaakte scholen – meer opkomen voor je eigen rechten veel meer gewoon geworden anno 2017.’
creatieve oplossingen
Op gereformeerde basisschool De Wissel in Utrecht gaan ze dat in praktijk brengen. ‘Wij gaan staken’, meldt directeur Joke de Pagter. ‘Het grootste deel van het team is daar voorstander van. De werkdruk loopt te veel op, mede door een tekort aan vervangers bij ziekte of nascholing. Ik moet creatieve oplossingen bedenken om te voorkomen dat klassen naar huis moeten.’ Ze erkent dat het onderbreken van het werk voor een christelijke school niet voor de hand ligt. ‘Wij zijn niet bekend met staken, maar de zorg over ons onderwijs is te groot geworden.’ De staking betekent voor De Wissel dat de deuren donderdag gesloten blijven voor de 215 leerlingen, terwijl een deel van het personeel wel aan het werk gaat. ‘We pakken zaken op waar we normaal niet zo snel aan toekomen: van het opruimen van het magazijn tot aan verwerking van de administratie van de groepsplannen.’ Een ander deel van het team zal naar de protestmanifestatie in Den Haag gaan. ‘We hebben niet veel reacties gehad van ouders. Slechts drie procent gaf aan bezwaar te hebben tegen de staking.’
De Wissel maakt deel uit van scholenkoepel Gereformeerd Primair Onderwijs West-Nederland (GPO-WN), waar 25 scholen onder vallen. Volgens directeur-bestuurder René Tromp van GPO-WN zal deelname aan de staking volgende week ‘fifty-fifty’ liggen in zijn scholenkoepel. ‘De hele organisatie staat achter de doelen van de staking. Het is voor het eerst dat er uitgebreid gesproken is over wel of niet staken.’ Staken is een recht, zo heeft Tromp in een brief aan alle 450 personeelsleden laten weten. Hoe scholen een staking invullen is aan henzelf. ‘Ik denk dat ze het doen zoals op De Wissel. Deze staking is een stevig signaal voor de politiek. Een groot probleem is het vervuld krijgen van de vacatures. Daarin staat het water ons tot aan de lippen. De eerste de beste griepgolf zal dat laten zien.’ Zelf staakt Tromp donderdag niet. ‘Ik ga naar kantoor, want ik moet beschikbaar zijn voor de scholen waar wel wordt gewerkt.’
even groot
Bij vakbond CNV Onderwijs is de stakingsbereidheid van christelijke en openbare scholen even groot, zegt CNV-woordvoerder Edwin van Baarle. ‘Dat staat dan wel los van het reformatorisch onderwijs, daar staken ze niet.’ Dat laatste bevestigt voorzitter Pieter Moens van het college van het bestuur van de Vereniging voor Gereformeerd Schoolonderwijs (VGS). Bij VGS zijn zo’n tweehonderd reformatorische basisscholen aangesloten. ‘Staken is bijbels gezien niet verantwoord’, verklaart Moens. Door af te zien van deelname wil hij knelpunten als werkdruk en lage salarissen niet wegwuiven. ‘We voeren er het gesprek over en dat duurt soms lang. Wij stellen de vragen aan de staatssecretaris, de PO-raad en vertegenwoordigers van het ministerie van Onderwijs.’ Door zulke gesprekken is intussen al 270 miljoen euro op tafel gekomen, onderstreept hij. ‘Dat zal niet genoeg zijn, maar het is wel een stap in de goede richting. We moeten ook niet het onmogelijke vragen. Een staking brengt het onderwijs negatief in beeld. Dat is absoluut verkeerd.’
Bij Verus, de grootste vereniging voor christelijk onderwijs in Nederland zijn zo’n drieduizend overwegend protestants-christelijke, maar ook katholieke basisscholen aangesloten. ‘Wij hebben de indruk dat de stakingsbereidheid in het grootste deel van het christelijk onderwijs niet heel anders ligt dan daarbuiten. Het zal bij onze scholen iets lager liggen’, schat Wouter van den Berg van Verus in. ‘Maar de zorgen over werkdruk en gebrek aan waardering worden herkend.’ Van den Berg krijgt signalen dat scholen voor de tussenvorm zullen gaan donderdag: ‘Leerlingen blijven dan thuis, terwijl het personeel een extra studiedag inlast.’ <
Judith Bols-van Gurp (29), leerkracht van groep 3/4 van gereformeerde basisschool De Waterspiegel in Almere is een van de twee ‘stakers’ van de school volgende week. De rest van het team doet niet mee, maar ondersteunt de actie wel, meldt ze. ‘Het gaat mij niet zozeer om meer salaris, maar om verlaging van de werkdruk en het oplossen van het tekort aan leraren. We hebben hier op school al twee jaar structureel moeite met het vervullen van vacatures. De actie van volgende week is nodig om te laten zien dat er echt iets moet veranderen in het onderwijs. Vanuit het schoolbestuur hebben we vrijheid gekregen om te staken. Staken kost je een dag salaris, maar dat heb ik ervoor over. Ik doe mee omdat er beter onderwijs voor kinderen moet komen. Die toegezegde 270 miljoen euro van het Rijk is niet voldoende, er is 1,4 miljard nodig. Vanuit de ouders krijgen we veel begrip, een klein aantal is kritisch en vraagt of mijn leerlingen niet verdeeld kunnen worden over de rest van de klassen. Maar ja, dat is ook niet echt werkdrukverlagend.’