Luister naar

Met de kennis van toen: Gereformeerde uitlaatgassen

Nieuws
De commentaren geven de christelijke identiteit van het Nederlands Dagblad weer. Besef van feilbaarheid en voortschrijdend inzicht laten 75 jaar lang ook veranderingen in denken zien.
Herman Veenhof Herman Veenhof
dinsdag 8 januari 2019 om 03:00
Met de kennis van toen: Gereformeerde uitlaatgassen
Met de kennis van toen: Gereformeerde uitlaatgassen

Christenen en het milieu. Dat lijken nu vele handen op een afgetrainde buik. De ChristenUnie is zo groen als niet ingekuild gras, ook SGP en CDA geven naast de hemel ook om de aarde. Was het vroeger anders? Bij die overpeinzing kun je twee lijnen trekken. De ene is die van rentmeesterschap, een wat in onbruik geraakte term waarmee christenen, vooral de protestanten, hun verhouding tot de schepping en het onderhouden ervan beschreven. Het woord kon vele kanten op. Bouwen en bewaren. Verzorgen en gebruiken. Verantwoord omgaan met de mogelijkheden die God geeft.

De andere lijn is er een die gedomineerd werd door politiek conservatisme. Het was een reactie op links, dat in de jaren zeventig het milieu omarmde als iets dat alleen bij hen te koop was. Als bebaarde intellectuelen met een ‘atoomenergie; nee bedankt’-sticker op hun lelijk rochelende Eenden rondreden, was de zondagse kerkganger in zijn Opel voor kerncentrales; schoner en veiliger dan wat ook.

middenweg

Misschien moeten we in een terugblik een middenweg bewandelen en is ‘milieu’ als zoekwoord ongeschikt; te politiek, te meerduidig ook. De meeste christenen komen sowieso al uit een goed milieu. Daarom bladeren we terug naar ‘uitlaatgassen’ in het Gereformeerd Gezinsblad. Dat levert in de periode 1948-1967 bijna negentig vermeldingen op. En het doet deugd, zorg over natuur en milieu was ook voordat het linkse licht aanging, zeker al aanwezig.

Op 29 januari 1958 staat dit citaat in een kader, als een soort lampje op het pad van de toekomst: ‘Geleidelijk komt men tot de overtuiging, dat de uitlaatgassen van auto’s en motoren een toenemende bedreiging vormen van onze gezondheid.’ In de jaren ervoor is de term ‘uitlaatgas’ alleen nog gekoppeld aan vliegtuigen, omdat sporen ervan tot detectie van toestellen door vijandelijke luchtmachten kunnen leiden.

‘Zuivere lucht gevraagd’ staat er als titel boven een commentaar van 5 mei 1964. De hoofdredacteur constateert verstedelijking van Nederland (‘het is nu al zover dat men het middenwesten van ons land aanduidt als”Randstad”) en belastingvoordelen in de Verenigde Staten, waar de federale overheden en staten bedrijven subsidiëren die iets doen aan vermindering van uitstoot van vooral kooldioxiden en stikstof.

Een vereniging in Rotterdam, die zich bekommert om zoiets nieuws als ‘luchtvervuiling’ krijgt lof toegezwaaid. ‘Men heeft statistisch vastgesteld, dat gedurende de laatste tien jaar in Rotterdam en omgeving het sterftecijfer aan longkanker is vertienvoudigd. Hoezeer hierbij ook de factor van het sterk toegenomen sigarettenroken een rol zal spelen, de artsen neigen steeds meer tot de mening dat de luchtvervuiling als tweede oorzaak is aan te wijzen. Er zijn sinds lang gegevens bekend over toeneming van ziekenhuisopnamen en sterfgevallen bij mist. Er zijn voorts in de jongste tijd veel metingen verricht op drukke verkeerswegen, waarbij het vooral ging om het gevaarlijke zwavelgehalte waarmee de uitlaatgassen van auto’s de lucht verontreinigen en onze longen bedreigen.’

katalysator

Gelukkig zijn er oplossingen in zicht; milieu en maakbaarheid waren 45 jaar geleden nog meer aan elkaar gekoppeld dan nu. ‘We hebben er al vaker op gewezen: het is technisch wel mogelijk om dit laatste euvel te weren. Men kan een soort naverbrandertje op de uitlaatpijp van de auto zetten, die de gifstoffen onschadelijk maakt.

Met ingang van 1965 zullen in de Amerikaanse staat Californië alle auto’s zo’n installatie moeten hebben. Maar de bevolking van Californië is dan ook gemiddeld de rijkste en welvarendste van de gehele wereld. Daar is zo’n vrij kostbare maatregel natuurlijk een stuk gemakkelijker door te voeren dan bijvoorbeeld in Nederland. Toch zal het ook hier op de duur in deze richting moeten gaan.’

Op 5 mei 1964 was het milieu een ­katalysator. <

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Lisa Westerveld (GL-PvdA, links) roept samen met Faith Bruyning (NSC, rechts) op om een zogenoemde beknopte parlementaire enquête uit te laten voeren naar de gesloten jeugdzorg van 2008 tot nu.

De Kamer is diep bezorgd over de gesloten jeugdzorg, maar ziet weinig in weer een enquête

GroenLinks-PvdA en NSC willen met een ‘beknopte parlementaire enquête’ uitzoeken hoe de misstanden in de gesloten jeugdzorg zo lang konden doorgaan. Maar een meerderheid van de Kamer twijfelt of ‘nog een rapport’ wel de oplossing biedt.

Agenten met machinegeweren bewaken de Dom in Keulen rond Kerst en Nieuwjaar na de ontdekking van aanslagplannen van ISIS-Khorasan.

ISIS heeft Europa nog steeds in het vizier voor aanslagen als die in Rusland

In heel Europa zijn veiligheidsdiensten in staat van paraatheid. Want de aanslag in Moskou was niet het enige plan van ISIS. Het heeft Europa weer stevig in het vizier, te beginnen met kerken.

‘Je kunt aan je vlucht een CO2-uitstootcijfer hangen, maar wat zijn de precieze gevolgen dan?'

Waarom we toch blijven vliegen ondanks schaamte. 'Zet op een rij wat je belangrijkste waarden zijn'

Vliegschaamte blijft een dingetje, van de 18 tot 65-jarigen heeft 1 op de 5 er last van. Waarom blijven we vliegen, terwijl we weten dat het het klimaat fors schaadt?

De brug over het Noordhollandsch Kanaal bij Purmerend ligt midden in de A7, en is verreweg de belangrijkste verkeersader in het gebied.

Motorambulances en speedpedelecs om de file te omzeilen: de brug over de A7 wordt verbouwd

De verkeersoverlast in Noord-Holland zal gigantisch zijn zodra Rijkswaterstaat begint met de versteviging van een brug, midden in de A7. Artsen en verpleegkundigen maken zich zorgen over de gevolgen voor de spoedzorg.

Boerenprotest dinsdagmorgen in Brussel.

EU-landen komen boeren ongekend snel tegemoet, GroenLinks spreekt van 'symboolpolitiek'

De EU-landen zijn akkoord met een serie maatregelen die tegemoetkomen aan de protesten van boeren. De milieueisen om EU-landbouwsubsidies te krijgen worden versoepeld, kleinere landbouwbedrijven worden helemaal niet meer gecontroleerd.

Het gezin Laan, met rechtsboven Henk-Willem en daaronder zijn gehandicapte zoon Joas pleit voor betere toiletvoorzieningen voor mensen als Joas. ‘We hopen dat het balletje nu snel verder gaat rollen.’

Waar verschoon je onderweg een ernstig gehandicapt kind? 'Soms moet het in de bosjes'

Naar de wc gaan tijdens een dagje uit levert kinderen en volwassenen met een ernstige beperking veel gedoe op. Ze hebben vaak een ruimte nodig waarin ze liggend verschoond kunnen worden. Maar die zijn er nauwelijks.