Illegale molen, miljoenen subsidie

Sint Maartensberg

Als ondernemer Bernard Schuijt (52) op het erf van zijn boerderij staat, ziet hij, aan de overkant van de weg, een traditionele rietgedekte windmolen met vier wieken. Draait hij zich om, dan ziet hij zijn eigen windturbine op de grond liggen, iets verderop aan het begin van zijn weiland. De imposante, witte windturbine is gedemonteerd; de wieken, de mastdelen, liggen in brokken op de grond. De onderdelen zijn afgedekt met plastic, dat hard klappert door de wind.

Acht jaar lang zoefden de drie wieken van zijn windmolen keurig rond. De opgewekte energie, maximaal 2300 kilowatt in een uur, ging rechtstreeks het elektriciteitsnet op. Heel soms zette hij het ding even stil, die paar keer in het jaar als het zelfs voor zijn windmolen te hard waaide. Maar nu is de molen voorgoed gestopt met draaien.

Want al die tijd dat de wieken rondgingen, werd er geprotesteerd en geprocedeerd tegen zijn molen. Door belangenverenigingen, beschermclubjes van het lokale polderlandschap en omwonenden. Zoals buurvrouw Ina Vonk, die op 200 meter afstand woont. Ze werd er gek van. De veengrond trilde door het ding. En dan dat gezoef dat maar niet ophield. Als een overkomende F-16. Het kostte de tegenstanders een hoop inspanning. Van rechtszaak naar rechtszaak. Hoger beroep. En toen Raad van State.

illegaal

Maar uiteindelijk kregen ze gelijk en moest het ding om.

De Raad van State bepaalde begin dit jaar dat de molen van Schuijt illegaal was. De boer had ooit een vergunning gekregen voor een windturbine van het type Enercon E66. In plaats daarvan zette hij er een E70 neer, meer vermogen, dus meer geluid. Dat werd vervolgens gedoogd door de gemeente.

Maar het belangrijkste probleem was dat Schuijt de molen op de verkeerde plek had neergezet, 17 meter verder in zijn weiland dan toegestaan. De gemeente had daarvoor een vrijstelling moeten vragen bij de provincie, maar dat liep mis. Nu ligt de molen achter zijn huis te wachten op een tweede bestaan.

Schuijt: ‘Dit is Nederland op z’n smalst. Als je zoals ik al tientallen jaren in de windenergie zit, is het wrang dat twee overheden vechtend over straat gaan en de ondernemer de rekening moet betalen.’

Uit stukken die werden vrijgegeven na een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) blijkt dat Schuijt in de acht jaar dat zijn illegale molen draaide, een bedrag van 3.187.800 euro aan subsidie ontving van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Uit een prijsopgave van fabrikant Enercon blijkt dat dit model rond de 1,7 miljoen euro kost. Daarnaast verdiende hij naar schatting in die periode nog eens 3 miljoen aan de stroom die zijn turbine opwekte. Schuijt zelf relativeert de opbrengsten: ‘Ik draai voor prijzen waarvoor een gascentrale niet draaien kan. En vieze kolencentrales halen een hogere winst dan ik.’

vervanging

Schuijt, naar eigen zeggen een echte windliefhebber, heeft alweer plannen voor een nieuwe windmolen achter zijn huis. En dit keer wil hij hem op de juist plek neer zetten, zodat buurvrouw Ina Vonk dadelijk weer tegen zo’n ding aan zit te koekeloeren. Zeventien meter dichterbij dan de vorige. En dat terwijl het beleid van de provincie Noord-Holland voorschrijft dat windmolens op minimaal 600 meter van bebouwing moeten staan.

Maar ja, dat zijn nieuwe regels. Daar heeft Schuijt weinig mee te maken. Hij mocht in 2005 zijn oude windmolen vervangen door een nieuwe Enercon. Nu wil hij weer gebruikmaken van een vervangingsregeling. Dan vervangt hij deze illegale molen voor een nieuwe, die valt onder oude voorwaarden.

Wethouder Jelle Beemsterboer van de gemeente Schagen begrijpt ook wel dat de omwonenden niet echt blij worden van die plannen. Hebben ze na jaren strijd dat ding eindelijk omver gekregen, komt er gewoon weer een nieuwe te staan. ‘Maar ja, die vergunning ligt er nou eenmaal.’

Schuijt kan ook zijn oude, illegale windmolen op de juiste plek zetten. Maar dat zal niet gebeuren. Schuijt: ‘Hij is verkocht en gaat naar Nieuw-Zeeland.’ Hij koopt een nieuwe en dat heeft een reden: zijn oude windmolen komt niet meer in aanmerking voor subsidie. Die molen is met 3,2 miljoen euro in acht jaar tijd uitgesubsidieerd. Zet hij een nieuwe neer, dan krijgt hij weer nieuwe subsidie. Voor elke geproduceerde kilowattuur geeft de overheid een tegemoetkoming.

spanning

De omwonenden, belangenverenigingen en beschermclubjes hebben alweer bezwaar gemaakt tegen de nieuwe molen van Schuijt. Deze keer hebben de tegenstanders de provincie Noord-Holland als medestander. Die is ook tegen de nieuwe molen van Schuijt. Want, zegt de provincie, de oude turbine stond op de verkeerde plek. Dus is de nieuwe turbine die Schuijt op de juiste plek wil neerzetten geen vervanging, maar nieuwbouw. En daarvoor heeft de ondernemer volgens de provincie een nieuwe vergunning nodig.

Cor Koning van Het Zijper Landschap kan de procedures inmiddels dromen. Ja, dat levert wel wat spanning op tussen Schuijt en zijn buren, zegt Koning. Hij probeert zelf alleen de procedures voor ogen te houden. ‘Gevoelens moet ik geen rol laten spelen.’

Zienswijze, bezwaar, hoorzitting, maar uiteindelijk komen ze toch weer bij de rechter en dan bij de Raad van State. Dat weet hij zeker. ‘Het circus begint weer.’ <