Hoe Drenthe zijn berg kreeg
Col du VAM
Het WK wielrennen ging jammerlijk aan Drenthe voorbij. Maar de provincie heeft nu wel een heuse col: de VAM-berg, een voormalige vuilnisbelt. Mét kasseien.
Toen schaatser en wielrenner Herbert Dijkstra nog topsporter was en in Pesse woonde, dertig jaar geleden, keken hij en zijn trainingsmaten altijd verlekkerd omhoog, naar de VAM-berg. ‘Maar erop kon je niet, dus weken we uit naar de Lemelerberg of de Holterberg. Toch 40 kilometer verderop. Toen gingen wij Drenten naar de berg, nu komt de berg naar Drenthe.’
De wielercommentator haalt de herinnering donderdag op in een ambiance van een witte partytent op een kale vlakte, een stevige bries, enkele bobo’s en vooral wielerminnend volk in lycra. Dit had een Tourfinish bergop kunnen zijn. Maar het is het dak van de VAM-berg, net buiten het Drentse Wijster. Een bordje: ‘Col du VAM. 4800 cm boven NAP.’
vuilnisbelt
Een vreemde bult in het landschap is het, de met bomen aan het zicht onttrokken stort van voorheen de Vuil Afvoer Maatschappij. Uitpuilend tot 56 meter boven NAP is de vuilnisbelt het hoogste punt van Drenthe. Maar ertegenop fietsen, dat kon inderdaad nog niet. Tot nu.
‘Drenthe was al de fietsprovincie van Nederland’, zegt gedeputeerde Henk Brink. ‘Er zijn allerlei initiatieven en evenementen. Maar een ding ontbrak er nog aan: een berg.’
Je kunt overal in Nederland prachtig fietsen, weet de bestuurder. Op de Veluwe, rond Ootmarsum, over de Utrechtse Heuvelrug. ‘Wil je mensen naar Drenthe lokken, moet je iets speciaals hebben.’ Toen het provinciebestuur zich drie jaar geleden bij het aantreden doelen stelde, zei Brink dus: ‘Ik wil fietsen op de VAM-berg.’
Eerst moesten er goede afspraken komen met afvalverwerker Attero, eigenaar van de berg. Aanvankelijk was er terughoudendheid, zegt directeur Paul Ganzeboom van Attero. ‘Voor ons staat veiligheid voorop. Maar gaandeweg zijn we enthousiast geworden.’
folie
De oude stort is afgehecht met folie. Daardoor loopt water niet goed weg, en moest er goed nagedacht worden om te voorkomen dat de fietspaden weg zouden spoelen.
Voor Attero is een bijkomend voordeel dat de huidige vuilnisbelt met 7 meter mag worden opgehoogd met bodemas, een restproduct bij verbranding. Vorige week is de miljoenste kuub gestort. De wal die ‘Het dak van Drenthe’ gaat heten, scheidt straks het recreatiegedeelte van het deel dat nog dienst doet als stort.
Na twee jaar voorbereidingen begon deze zomer de aanleg van de nieuwe fietspaden. Voorlopige kosten: iets meer dan 1 miljoen euro. Een mountainbikeroute volgt nog. Brink: ‘Ik had nooit gedacht dat dit zoveel teweeg zou brengen.’
In het vlakke Drentse land is een berg een opwindende noviteit. Al is het nog wel even zoeken naar de weg omhoog. Het nieuwe parcours – 2,1 kilometer maagdelijk asfalt – heeft nog het meest weg van een circuit.
Drie paden gaan er omhoog, elk zo’n 600 meter met 10 procent gemiddelde stijging. Maar verwacht geen gelijkmatige klim: stukken tot 14,8 procent stijging, een knik naar beneden en daar na de bocht weer vuil omhoog tot de ereboog. De noordelijkste route mondt uit in een 150 meter lange kasseienstrook. Beneden kleurt herfstig Drenthe rood.
Gedeputeerde Brink wint in de openingsetappe de bolletjestrui, mede dankzij de trapondersteuning op zijn mountainbike – vanwege een vervelende scheenbeenontsteking. ‘Hup Henk’, hadden de schoolkinderen op de weg omhoog gekalkt. ‘Dat helpt toch.’
scherprechter
De opnieuw beklede VAM-berg had de scherprechter moeten worden van het WK wielrennen, dat Drenthe in 2020 met Groningen hoopte te organiseren. Maar dat feest gaat niet door: de provinciale politiek in Groningen weigerde de benodigde 5 miljoen euro bij te leggen. Nu is Drenthe gevraagd volgend jaar het EK op de weg te organiseren. Een stuk minder prestigieus, maar ook goedkoper: 1 miljoen euro.
De profs zullen niet voor de Drentse helling terugdeinzen. Maar voor degenen die zich profs wanen en voor de jeugd is het klimparcours zeker een uitdaging. De 9-jarige Mirthe Buurmeijer had haar lichtste versnelling nodig, zegt ze uitblazend op de top. Dit jaar werd ze Nederlands kampioen veldrijden bij de meisjes, vertelt haar opa trots. Ze komt uit Hoogeveen, 12 kilometer verderop. Mirthe: ‘Daar heb je geen bergen.’ <
Eyserbosweg (Limburg)
Echte bergen heeft Nederland alleen van naam. Wie van omhoog fietsen houdt, moet naar Limburg. Gulpenerberg, Kruisberg, Cauberg: in het voorjaar worden ze aangedaan in de enige binnenlandse wielerklassieker, de Amstel Gold Race. Anders dan bij de Keutenberg, die als een muur begint, zit het venijn van de Eyserbosweg (1 km met 8,8 procent gemiddeld) in de staart, met percentages tot 17 procent.
Kopje van Bloemendaal (Noord-Holland)
In het polderlandschap van Noord-Holland kunnen klimmers niet om de hoogste duintop van Nederland (45 meter boven NAP) heen. De noordroute is 1,5 kilometer met 2,2 procent. Vanaf de zuidkant is het tracé korter (600 meter) maar steiler: 3,2 procent gemiddeld. Te combineren in het befaamde ‘Achtje van Knetemann’. Het gestuiter over de klinkers maakt de klim pittiger dan de percentages doen vermoeden.
Posbank (Gelderland)
Eigenlijk de Veluwezoom. De populaire aanduiding stamt van het bankje bovenop, vernoemd naar oud-ANWB-voorzitter Pos. In 2009 in een publiekspoll verkozen tot mooiste top van Nederland. Vanuit Rheden klim je in 2,2 kilometer tot 88 meter. Het uitzicht over het heideplateau overstijgt de moeilijkheidsgraad (3,1 procent gemiddeld).