Den Haag, vesting voor één dag
Harry Groen is wel wat gewend, maar zoveel uniformen bij elkaar had de burgemeester van Noordwijk nog nooit gezien. Hij heeft het over oktober 2007, een paar dagen voor de aftrap van de NAVO-top in de kustplaats, toen hij samen met de politie, de marechaussee en Defensie de veiligheidsmaatregelen besprak. ,,Een paar uur lang werd mijn tolerantiegrens op de proef gesteld'', herinnert Groen zich. ,,Ze vuurden het ene na het andere scenario op me af. 'Wat als er een vrachtwagen waarin mogelijk explosieven zijn verstopt het beveiligde gebied binnenrijdt?' 'Meteen neutraliseren', was mijn antwoord. 'Interesseert me niet hoe'.''
Noordwijk was tijdens de conferentie van 34 ministers van Defensie over Afghanistan een paar dagen hermetisch afgesloten. Het gebied rond conferentieoord Huis ter Duin werd tot militair terrein verklaard. Voor de kust lag een mijnenveger om verdachte objecten vanaf zee te detecteren. Die top was een slag kleiner dan de internationale conferentie over Afghanistan die morgen in Den Haag wordt gehouden. Daar komen ministers uit ruim zeventig landen bijeen om de toekomst van Afghanistan te bespreken.
Te groot
Aanvankelijk was Noordwijk ook dit keer eerste kandidaat, zegt Groen. Een dag nadat minister Verhagen van Buitenlandse Zaken in Brussel het verzoek van zijn Amerikaanse ambtsgenoot had gekregen de top te organiseren, stonden diens ambtenaren al bij Groen op de stoep. Al gauw werd duidelijk dat de conferentie net een maatje te groot was voor Noordwijk. Groen: ,,De delegaties hadden we nog kunnen onderbrengen. Maar voor zeshonderd journalisten ontbrak ons simpelweg de ruimte.''
De organisatie van de vier miljoen euro kostende Afghanistan-conferentie is een 'megaoperatie', zegt terrorisme-expert Edwin Bakker van Instituut Clingendael. ,,Reken maar dat er nu dag en nacht wordt doorgewerkt.'' Vooral de Algemene- en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst maken overuren. Zo wordt van elke delegatie een risicoanalyse gemaakt en worden radicaalislamitische websites nauwlettend in de gaten gehouden. Daarnaast wordt het personeel gescreend van het World Forum Convention Center en van de hotels waar de ministers verblijven.
In Noordwijk werden ook de omwonenden van Huis ter Duin aan een AIVD-check onderworpen, zegt Groen. ,,Ze gingen op zoek naar verdachte verhuisbewegingen: zijn er mensen die zich een paar weken of maanden voor de top in Noordwijk hebben gevestigd?'' Een dag voor de conferentie werd Huis ter Duin helemaal leeg opgeleverd. ,,Vervolgens ging er een bomb squad doorheen', aldus Groen. ,,Dat zocht in alle hoeken en gaten naar explosieven.''
Het vervoer van de ministers en hun gevolg wordt waarschijnlijk de grootste beproeving, denkt Bakker. Hij betwijfelt of de Nederlandse politie voldoende gepantserde limousines heeft. Hetzelfde geldt voor de observatiecapaciteit: zijn er voldoende agenten om de aanvoerroutes in de gaten te houden? ,,Het wordt echt schrapen'', zegt Bakker. ,,Alle korpsen zullen bijstand moeten verlenen.'' Het plaatst het ministerie van Buitenlandse Zaken meteen voor dilemma's, zegt Bakker. ,,Moet de minister van Estland ook politiebegeleiding krijgen? Vanuit ceremonieel oogpunt misschien wel, maar vanuit beveiligingsoogpunt niet. Daar ontstaat vast en zeker gedoe over.''
Dempend
Met de dreiging valt het bij deze top mee, stelt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTb). Concrete aanwijzingen voor aanslagen zijn er niet. Daarbij speelt mee dat de conferentie geen militair karakter heeft en het geen samenzijn is van alleen westerse landen. De aanwezigheid van landen als Iran en Pakistan kan 'dempend' werken, zeggen bronnen rond inlichtingendiensten.
Toch wordt het zekere voor het onzekere genomen. Het korps Haaglanden krijgt ondersteuning van vijftienhonderd agenten uit het hele land, naast de tweeduizend dienders die het zelf levert. Bij de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging worden alle verloven ingetrokken. Deskundigen en honden van de Explosievenopruimingsdienst moeten aan de bak. En ook de leden van de Dienst Speciale Interventies (DSI), de elite-eenheid die in actie komt bij gijzelingen en terreurdreiging, zal paraat staan. Drie delegaties, waaronder de Amerikaanse, nemen eigen beveiliging mee.