Al dat Engels aan de universiteit ‘is nergens goed voor’
Wageningen
Nederlandse universiteiten lijden aan de Engelse ziekte, vindt dichter Jean Pierre Rawie. Hij werd onlangs uitgenodigd om een lezing te geven op de Rijksuniversiteit Groningen over zijn dichtwerk. Rawie besloot niet te gaan, schrijft hij in een column voor het Dagblad van het Noorden. Zijn argument: de voordracht moest, in het kader van de internationale betrekkingen, in het Engels. ‘Het komt me vrij krankjorum voor aan een Nederlandse hogeschool in het Engels over Nederlandse poëzie te spreken.’
De anekdote vat de discussie samen die zich momenteel afspeelt in het wetenschappelijk onderwijs. Ruim 20 procent van de universitaire bachelors is volledig in het Engels. Bij de masteropleidingen is dat maar liefst 70 procent.
Een slechte zaak, vinden taalbeschermers. We leven in Nederland, dus moet er zo veel mogelijk in het Nederlands worden lesgegeven. ‘Met Engels is niets mis, maar als colleges onnodig in het Engels worden gegeven, gaat de kwaliteit van het onderwijs achteruit’, vindt Presley Bergen. Hij houdt zich voor de vereniging Beter Onderwijs Nederland bezig met de verengelsing in het onderwijs. ‘Het is geen rocket science’, betoogt hij. ‘Als je lesgeeft in een vreemde taal, kun je het minder goed op de studenten overbrengen. Nederlands is immers hun moedertaal.’ Daarnaast heeft de universiteit een culturele taak, stelt hij. ‘Universiteiten moeten onze nationale identiteit behouden. Daartoe behoort onze taal!’
internationaal
Het aantal Engelstalige colleges verschilt per universiteit. Uit cijfers van de Stichting Taalverdediging blijkt dat de Wageningen University op nummer 1 staat: slechts één van de negentien bachelors is in het Nederlands, bij de totaal 37 masters wordt alles in het Engels gedaan. Logisch, betoogt Simon Vink, woordvoerder bij de Wageningen University. ‘In veel vakgebieden vindt het wetenschappelijke discours plaats in het Engels’, zegt hij. ‘Literatuur, handboeken en publicaties zijn allemaal in het Engels. Het zou dan raar zijn om de colleges in het Nederlands te doen.’ Hij is niet bang dat op die manier Nederlands cultuurgoed verloren gaat. ‘Nederlandse studenten blijven gewoon Nederlands spreken en schrijven, maar in de wetenschap is het Engels de lingua franca, de voertaal. Als je internationaal wilt meedraaien, moet dat in het Engels. Zelfs onze Nobelprijswinnaars publiceren in het Engels.
geld
Het argument van internationalisering is veel te makkelijk, stelt Bergen van Beter Onderwijs Nederland. Hij begrijpt dat enkele wetenschappelijke en technische opleidingen in het Engels worden gedoceerd, maar het gebeurt te vaak. ‘Er is nog een andere perverse prikkel: geld. Per student krijgen universiteiten een vergoeding van de overheid, bijna 7000 euro. Door onderwijs in het Engels aan te bieden, proberen ze meer studenten te werven.’ Dat is een slechte zaak, meent Bergen. ‘De Nederlandse belastingbetaler draait op voor de kosten van buitenlandse studenten. Daarvoor is belasting niet bedoeld. Ik betaal ook niet om de straten in Duitsland te asfalteren.’
Bergen is bang dat Nederlandse studenten de dupe zijn van internationale belangstelling. Als voorbeeld noemt hij de opleiding psychologie aan de Universiteit van Amsterdam. Daar is plek voor zeshonderd studenten. 594 Nederlandse studenten hebben zich aangemeld, maar ook 1260 buitenlandse aspirant-studenten. ‘Er zullen dus Nederlanders moeten wijken voor buitenlandse studenten. Dat vind ik een ernstige zaak.’
verkeerde prikkels
Hij krijgt steun van minister Ingrid van Engelshoven (Onderwijs). Die zei vrijdag ‘heel kritisch’ te zijn over het gebruik van Engels in het hoger onderwijs. Van Engelshoven heeft de indruk dat universiteiten daar soms vooral voor kiezen om ‘het aantal studenten op te krikken’. De minister zal universiteitsbestuurders zo nodig vragen ‘tekst en uitleg te komen geven’. En ze gaat bekijken of universiteiten niet de verkeerde financiële prikkels krijgen om voor Engels te kiezen.
Beter Onderwijs Nederland voert al sinds 2015 actie tegen de ‘doorgeslagen’ verengelsing en waarschuwt voor de negatieve gevolgen ervan voor het onderwijs. In de zomer van 2017 is de organisatie een petitie gestart om het kabinet te bewegen maatregelen te nemen. Er wordt zelfs een gang naar de rechter overwogen. Als het aan Bergen ligt, moet de overheid direct actie ondernemen. ‘We kunnen het tij nog keren. Maar dan moeten opleidingen vanaf volgend schooljaar gewoon weer in het Nederlands.’ <