Vrouw met zoantropie dacht etmaal lang dat ze een kip was

Amsterdam

‘Zoantropie’ heet de ziekte waarbij mensen denken dat ze in een dier zijn veranderd en/of zich gedragen als een dier. Tussen 1850 en 2012 zijn wereldwijd maar 56 gevallen beschreven. Het kunnen allerlei dieren zijn. De casus van de kip staat uitgebreid beschreven in het julinummer van het Tijdschrift voor Psychiatrie.

De patiënt in kwestie werd door haar broer naar de spoedeisende hulp gebracht, omdat ze acuut afwijkend gedrag vertoonde. Met intervallen van enkele minuten blies ze haar wangen op en kakelde als een kip. Soms kraaide ze. Tussendoor was ze aanspreekbaar en kon ze vertellen dat ze vijf nachten amper had geslapen en dat ze al dagenlang het gevoel had dat haar ledematen flapperden en niet meer op haar lichaam pasten. De gedachte dat ze een kip was, uitte ze door te zeggen dat men ‘vergeten was haar op stok te zetten’.

Nog tijdens haar verblijf op de eerste hulp kreeg de vrouw een epileptische aanval, waarna de artsen haar enkele uren in slaap brachten. Bij het ontwaken was de waan verdwenen.

ernstige aandoening

Zoantropie gaat meestal gepaard met een stoornis in het schizofrene spectrum, een psychotische depressie, bipolaire stoornis of een andere ernstige psychische aandoening. De Belgische vrouw kampte met depressie en slaapstoornissen. De dierenwaan kan kort duren, maar ook jaren. Sinds de komst van psychofarmaca, zoals antipsychotica en antidepressiva, genezen meer patiënten.

De oorzaak van deze opmerkelijke aandoening is onduidelijk. Er kan een traumatische ervaring aan ten grondslag liggen of een onopgelost innerlijk conflict. Tegenwoordig worden hersenscans gemaakt om te kijken of de waan een bijeffect is van bijvoorbeeld een klein herseninfarct of epileptische activiteit. Bij sommige gevallen van zoantropie is de lichamelijke ervaring van het zelf gestoord, zoals bij deze Belgische mevrouw bij wie het gevoel in de ledematen was veranderd.

De Leuvense psychiaters willen met hun uitgebreide gevalsbeschrijving collega-psychiaters attenderen op het bestaan van de aandoening. Het vermoeden is dat de aandoening niet altijd wordt herkend, omdat niet alle patiënten kunnen verwoorden wat ze meemaken en soms alleen dierengeluiden maken.

De Belgische patiënt is met succes behandeld voor haar depressie en slaapstoornissen. Na ongeveer een jaar arbeidsongeschiktheid kon zij haar werk weer hervatten en deden zich geen depressieve gevoelens, psychotische verschijnselen of epileptische aanvallen meer voor. <