Wereldwijd lopen kinderen gevaar doordat vaccinaties tegen polio en mazelen zijn uitgesteld

Amersfoort

In verband met het coronavirus zijn in Afrika de poliovaccinaties voor twaalf miljoen kinderen een half jaar uitgesteld. Wereldwijd zijn daarnaast in 24 landen de mazeleninentingen opgeschort. Het gaat in beide gevallen om massacampagnes, waarbij mensen over het algemeen in rijen moeten wachten op een prik te kunnen halen. Voldoende afstand houden, is daarbij nagenoeg onmogelijk.

De beslissing om de campagnes op te schorten, was ‘moeilijk, maar wel juist’, zei Pascal Mkanda, bij de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) coördinator voor poliobestrijding in Afrika, vorige week tegen The Guardian. ‘We moeten COVID-19 zien aan te pakken en het toedienen van deze inentingen kan de verdere verspreiding van het virus juist versterken.’

De tijdelijke streep door de programma’s kan echter grote gevolgen hebben voor de gezondheid van kinderen, waarschuwen experts. ‘Voor elke coronadode die we hiermee kunnen voorkomen, lopen we het risico dat er honderd kinderen sterven doordat ze essentiële vaccinaties missen’, laat Thabani Maphosa per mail weten. Maphosa, directeur landenprogramma’s bij Gavi, een internationale organisatie die vaccins toegankelijker maakt voor de kwetsbaarste kinderen ter wereld, baseert zich op onderzoek van de London School of Hygiene & Tropical Medicine. De onderzoeksuniversiteit bracht onlangs de mogelijke gevolgen van het uitstel van de vaccinaties in kaart.

gevaar

Vooral inwoners van arme landen met kwetsbare gezondheidssystemen lopen een groot risico. Hoe het mis kan gaan, werd de afgelopen jaren in de Democratische Republiek Congo duidelijk. Daar werd een groot deel van de medische middelen, fondsen en personeel ingezet voor de bestrijding van een ebola-uitbraak. De strijd tegen mazelen kwam daardoor onder druk te staan. Maphosa: ‘Uiteindelijk stierven in Congo 2,5 keer zoveel mensen aan de mazelen dan aan ebola.’

Op het gebied van mazelen is in Afrika nog veel werk te verzetten. ‘Volgens de laatste WHO-gegevens krijgt slechts 26 procent van de Afrikaanse kinderen een tweede mazelenvaccin. Voor de volledige bescherming tegen deze dodelijke ziekte is het essentieel dat iemand alle benodigde prikken krijgt.’

Doordat zeer besmettelijke ziektes als mazelen of polio in arme landen de komende tijd mogelijk weer de kop opsteken, dreigt ook voor de rest van de wereld gevaar, benadrukt Maphosa. ‘Infectieziekten kennen geen grenzen. COVID-19 heeft ons geleerd dat in deze tijd van onderlinge verbondenheid de wereld slechts zo veilig is als het zwakste land.’

Om de gevolgen van de vaccinatiestop zoveel mogelijk te beperken, zet Gavi zich samen met regeringen en andere medische organisaties in om goed in de gaten te houden welke mensen inentingen mislopen. ‘Zodra de ergste piek van de crisis voorbij is, moeten we direct weer starten met massale vaccinatiecampagnes. De erfenis van COVID-19 mag niet de wereldwijde heropleving van andere infectieziekten omvatten.’

herhaling

Ook in Nederland zijn een aantal groepsvaccinaties uitgesteld. Dit geldt voor de DTP-inenting (difterie, tetanus en poliomyelitis) en de BMR-prik (bof, mazelen, rodehond) voor 9-jarigen en de HPV-inenting (baarmoederhalskanker) voor 13-jarige meisjes.
De bescherming tegen de ziektes komt daarmee echter niet in gevaar, zegt Hans van Vliet, programmamanager van het Rijksvaccinatieprogramma. ‘In tegenstelling tot Afrikaanse landen gaat het hier om herhaalvaccinaties, die voor een langdurige immuniteit moeten zorgen. De meeste Nederlandse kinderen hebben als baby al de eerste prikken tegen deze ziektes gehad. De herhaalvaccinatie komt niet op een half jaar aan.’
Individuele inentingen op consultatiebureaus tegen onder meer mazelen, polio en kinkhoest gaan gewoon door. ‘Ook enten we 14-jarigen nu individueel in tegen meningokokken, in plaats van in groepen. De ziekte circuleert nog steeds in Nederland, dus met dit vaccin kunnen we niet wachten.’

Het RIVM merkte in het begin dat veel mensen uit angst voor corona hun inenting niet haalden. Van Vliet: ‘Nu alle vaccinaties op veilige wijze gebeuren, willen we mensen op het hart drukken om gewoon te komen, mits ze gezond zijn. Het is belangrijk dat het vaccineren doorgaat.’ <