Kippen in de tuin of op het balkon

Toen Ferdinand van Haastert op een namiddag zijn platte dak op stapte, scharrelde alleen de kleine zwarte nog in de ren. Van haar rossige vriendin geen spoor op en tussen de daken van de verder doodnormale Voorburgse woonwijk. Twee dagen later stond de buurvrouw van de eerste verdieping voor de deur, met in haar armen een verschrikte kip. Van het dak gefladderd en geland op haar balkon, glimlacht Van Haastert droogjes. Dat was de eerste kippenles van de ICTer: kippen kunnen ervandoor.

Het uitzicht over Voorburg en Den Haag is fenomenaal, met een skyline van kantoortorens van Post NL en Nationale Nederlanden. Rondom zijn voeten pikken onverstoorbaar twee kippen tussen de planken van de vlonder. De zwarte, ras onbekend, blijft gezellig doortokken als Van Haastert haar liefdevol oppakt en tussen de veren kietelt. Elke dag mogen ze even uit de ren, een bouwsel van hout en gaas met aan één kant een nachthok. Op het zwarte zand slingeren bananenschillen, lege grapefruithelften en een verdroogde maiskolf. Hij had er een fijn grasveldje gezaaid, maar dat was door de dames na een paar weken vakkundig kapot gescharreld. Ook de muntplant bleek onweerstaanbaar en rondom de voet van een kleine rododendron en buxusstruik groeit inmiddels helemaal niets meer.

stadslandbouw

Van Haastert is een beginner en leert al doende. Op een kippenforum op internet verklaarden de meesten hem voor gek. Kippen, die houd je niet op een dakterras. Maar de geboren Voorburger liet zich niet van de wijs brengen. Zijn droom was een struisvogelboerderij in Australië, maar huiskippen houden was een realistischer plan. Vorig najaar kocht hij via internet twee kuikens. Hij stuurde de buren een e-mail om de komst van de nieuwe dakbewoners aan te kondigen. In maart vond hij de eerste twee eitjes in het stro, natuurlijk de lekkerste ooit.

Naar schatting worden in Nederlandse gezinnen zon miljoen kippen, eenden, ganzen en ander pluimvee als huisdier gehouden. Kippen vormen de overgrote meerderheid daarvan. Precieze cijfers zijn er niet, maar kenners hebben stellig de indruk dat het aantal toeneemt.

voldoende ruimte

Het houden van kippen past ook erg bij de groeiende belangstelling voor stadslandbouw en voedsel, beaamt Ferry Leenstra, kippenexpert bij Livestock Research van Wageningen Universiteit. Kippen zijn volgens haar prima in de achtertuin te houden, mits ze voldoende ruimte en verzorging krijgen. Elke dag schoon drinkwater, zand waarin ze hun veren kunnen schoonschudden en een droog nachthok met een stok erin horen daarbij. Kippen zijn niet lastig, maar soms gaat het mis. Als ze ziek worden, elkaar gaan pikken, achter elkaar broeds zijn of de buren tot wanhoop drijven met hun gekakel.

Daar weten Jaap Spaan en Shirley Bollegraf alles van. Ze wonen boven een fotozaak in een drukke Amsterdamse winkelstraat, hebben een eigen terras en een met de bovenburen gedeelde binnentuin. Gelaten wijst Stronk naar de lege ren. Geweldig was het, wonen in hartje stad en dan toch de landelijke geluiden van hun kleurrijke toom kippen en de romantiek van het eierrapen met hun dochtertje. Een jaar of zes ging het goed, tot de buren gingen klagen.

Spaan had nog wel een relatief rustig ras uitgezocht en afgezien van een haan. Dat brak hem toch op. Een van de hennen nam de hanenrol over, inclusief imitatie-gekukel. Toen er een vakantiehuisje werd aangeschaft en het jonge gezin vaker van huis was, moesten de kippen wijken. Ze missen het gescharrel van de kippen nog altijd. Als er een ras komt dat geen geluid maakt, neem ik meteen weer kippen, zucht Spaan. Ik vond het gezellig, de eitjes waren heerlijk en je kon ook nog eens de etensresten aan ze kwijt. Via Marktplaats vonden ze snel een andere bestemming.

dumpen van kippen

Niet alle kippen krijgen op zon elegante manier een ander thuis. Het dumpen van kippen is schering en inslag, weet Peter van Poelgeest, adviseur bij Duurzaam Fauna Advies. Van Poelgeest wordt door gemeenten en de dierenbescherming ingeschakeld om verwilderde kippen te vangen. Sommige spijtoptanten hebben weinig scrupules. Als het kuiken een haan blijkt, er geen vakantieverzorging is of de kip stopt met leggen, worden ze achtergelaten in stadsparken, plantsoenen, bij carpoolplaatsen, op bedrijventerreinen of begraafplaatsen.

In het verleden vormden verwilderde kippen een ware plaag in het Amsterdamse Amstelpark en de omgeving rond het Julianapark in Utrecht. De uitdijende populatie werd gevangen, ook om te voorkomen dat steeds meer mensen dachten: die twee van mij kunnen er ook nog wel bij. Een goede opvangplek voor de gevangen kippen vinden, valt nog niet mee. Met spoed opvangadressen voor kippen en/of hanen gezocht, meldt de website van de Dierenbescherming Amsterdam dan ook.

vos

Bezint eer ge begint, dat weten inmiddels Jan Disseldorp en Wim Keijsers ook, buren in Amsterdam-Oud West. Ze zijn nu toe aan hun vierde ronde kippen. De eerste lichting, afkomstig van een kippenboerderij, hield na drie jaar op met leggen. De dames verhuisden naar een landje van een vriend, maar vielen daar ten prooi aan een vos. De kuikentjes van de volgende lichting, gekregen van een school, groeiden uit tot plofkippen die na verloop van tijd in elkaar stortten. De derde lichting, ook van een kippenboerderij, pikte elkaar uiteindelijk dood.

Nu scharrelen in de driesterrenren vier krieltjes van het oude ras New Hampshire. De ren staat op de tuingrens van beide mannen. Ze verzorgen de dames ieder om de zeven dagen en verdelen de eieren, zon 30 tot 35 per week. Die gaan in de verse pasta, de tortilla en op zondag in het eierdopje. Een keer klaagde een buurvrouw over geluidsoverlast. Disseldorp: Ik zei tegen haar dat ze maar moest aanwijzen welke kip het was, dan zou ik die de nek omdraaien. We hebben nooit meer iets gehoord.

kippentips

- Neem nooit één kip, altijd minstens twee of drie. Een kip is een prooidier en wordt nerveus als ze haar veiligheid in haar eentje moet bewaken.

- Zorg dat kuikens een veilige ren hebben. Ratten en roofvogels willen nog weleens een kuikentje pakken. Zelfs vossen worden steeds vaker in de stad aangetroffen.

- Zoek een mentor die verstand heeft van kippen en die je voor vergissingen kan behoeden.

- Begin je aan kuikentjes, bedenk dan dat er hanen tussen kunnen zitten. En een haan: dat is vragen om burenruzies.

- Uitgekeken op de kippen? Zorg zelf voor een nieuw adres. Eet ze desnoods op. Dumpen is strafbaar.