Luister naar

Vogelconcert na vierhonderd jaar stilte

Nieuws
AMSTERDAM - Het moet een bijzondere ervaring worden, 18 mei in de Amsterdamse dependance van de Hermitage. Een bijna vierhonderd jaar oud werk van schilder Frans Snyders komt letterlijk tot leven.
Wilko Voordouw
maandag 14 mei 2012 om 09:57
Vogelconcert na vierhonderd jaar stilte
Vogelconcert na vierhonderd jaar stilte

De 26 verschillende vogelsoorten op Het Vogelconcert worden wakker geschud door vogelkenner Nico de Haan. Aan het eind zingen, schreeuwen en kwinkeleren ze een symfonie. Het is het letterlijke hoogtepunt van de eerste Nationale Vogelweek, georganiseerd door Vogelbescherming Nederland en Sovon Vogelonderzoek. Er worden door het hele land ruim honderd activiteiten georganiseerd waarbij vogels in Nederland centraal staan.

Verantwoordelijk voor het bijzondere concert in de Hermitage zijn Els en Nico de Haan. Nico de Haan is ambassadeur van Vogelbescherming Nederland en brengt het prachtige genreschilderij van Snyders (Antwerpen 1579-1657) tot leven. Snyders was een gekend schilder van vogels, stillevens en bloedige jachttaferelen.

geluiden

Zijn tijdgenoot Rubens deed regelmatig een beroep op hem om bepaalde specifieke onderdelen van zijn doeken te schilderen niet ongebruikelijk in de zeventiende eeuw. Er zijn drie versies van Vogelconcert bekend, het fraaiste hangt tot eind augustus in Amsterdam. Daarna gaat het weer naar Sint-Petersburg. Voor Nico de Haan is het schilderij een boeiende kluif. Hij werd eind vorig jaar benaderd door het museum om in kleine kring te vertellen over het werk.

Aangezien zijn echtgenote Els veel van kunstgeschiedenis weet, werd zij zijn bondgenote. Els weet wat de symbolische betekenis is van de aanwezigheid van soorten. Daar wist ik niks van. Dat Nico de Haan ook iets met de geluiden van de vogels wilde doen, stond van meet af aan vast. Dankzij de medewerking van geluidstechnici van omroep MAX hebben we het concert kunnen monteren.

groenvleugelara

De Haan vertelt over de bonte pluimage die Snyders heeft samengebracht. Er zijn gewone soorten als pimpelmees, boerenzwaluw, zanglijster, ekster en kauw, maar ook exotische vogels als de grote groenvleugelara en de blauwvoorhoofdamazone.

Die soorten komen uit Latijns-Amerika, een werelddeel dat, op het moment dat Snyders het doek in 1630 schilderde, nog maar zon anderhalve eeuw ontdekt was. Er waren dus toen al opgezette vogels naar Europa gebracht, aldus De Haan. De lezing en het vogelconcert in kleine kring waren zon succes dat besloten werd om deze in de eerste Nationale Vogelweek te herhalen.

einde der tijden

Maximaal tweehonderd mensen kunnen er vrijdag bij aanwezig zijn. De 26 vogelsoorten (de 27e soort op het schilderij is een vleermuis, red) zijn volgens De Haan ornithologisch gezien erg goed afgebeeld. Ook al zie je de patrijs en kleine zwaan nooit in een boom zitten, maar dat deed Snijders natuurlijk voor de compositie.

Hij kon echt goed vogels schilderen. Op veel schilderijen zie je dat de poten er fout onderstaan, of dat er onnatuurlijke zaken zijn. Hier is dat niet het geval. Volgens Els en Nico de Haan is Het Vogelconcert opgebouwd rond de uil, een ransuil of een velduil, die afgebeeld is met een boek. Mogelijk kondigt hij het einde der tijden aan, aldus Els de Haan.

belichaming

Vandaar waarschijnlijk ook de vleermuis en de woeste roofvogels als de zeearend en de bruine kiekendief. Ook is opvallend dat twee eksters in het donkerste hoekje, rechtsonder staan afgebeeld. Die hadden toen ook al een kwalijke reputatie, grinnikt De Haan. De pauwen staan voor hoogmoed, de distelvink of putter is een vogel die staat voor het lijden van Christus, omdat hij een doornenkroon op kreeg gezet.

Toch wist Els de Haan niet voor elke afgebeelde vogelsoort een logische verklaring te vinden die past bij de onheilsboodschap. Zo is de zwaluw juist een brenger van goed nieuws. Bij de Romeinen was de boerenzwaluw de belichaming van de zielen van overleden kinderen. Die kwamen op die manier ieder jaar terug.

niet alle antwoorden

Er blijven veel vragen openstaan. Maar de lezing Het Vogelconcert naar het werk van Snyders is dan ook niet bedoeld om op alles een antwoord te geven. Het is gewoon een leuke en andere manier om met vogels bezig te zijn, aldus De Haan, die uitgenodigd is om eind dit jaar de lezing nogmaals te geven. Maar dan in de echte Hermitage in Sint-Petersburg.

honderd activiteiten

Met rond honderd activiteiten is de eerste Nationale Vogelweek al voordat deze afgelopen zaterdag van start ging een groot succes. Door het hele land worden activiteiten gehouden. Vaak gaat het om wandel- of fietsexcursies en lezingen, maar er worden ook workshops vogelfotografie of vogels tekenen gehouden. Verder zijn er speciale activiteiten voor kinderen. Alle informatie is te vinden via de website www.vogelweek.nl.

Bijwonen van de lezing Het Vogelconcert op 18 mei is gratis. Er is plaats voor maximaal tweehonderd mensen. Het begint om 13.30 uur. Adres: Amstel 51 in Amsterdam. Aanmelden kan via de website www.vogelweek.nl.

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Agenten met machinegeweren bewaken de Dom in Keulen rond Kerst en Nieuwjaar na de ontdekking van aanslagplannen van ISIS-Khorasan.

ISIS heeft Europa nog steeds in het vizier voor aanslagen als die in Rusland

In heel Europa zijn veiligheidsdiensten in staat van paraatheid. Want de aanslag in Moskou was niet het enige plan van ISIS. Het heeft Europa weer stevig in het vizier, te beginnen met kerken.

‘Je kunt aan je vlucht een CO2-uitstootcijfer hangen, maar wat zijn de precieze gevolgen dan?'

Waarom we toch blijven vliegen ondanks schaamte. 'Zet op een rij wat je belangrijkste waarden zijn'

Vliegschaamte blijft een dingetje, van de 18 tot 65-jarigen heeft 1 op de 5 er last van. Waarom blijven we vliegen, terwijl we weten dat het het klimaat fors schaadt?

De brug over het Noordhollandsch Kanaal bij Purmerend ligt midden in de A7, en is verreweg de belangrijkste verkeersader in het gebied.

Motorambulances en speedpedelecs om de file te omzeilen: de brug over de A7 wordt verbouwd

De verkeersoverlast in Noord-Holland zal gigantisch zijn zodra Rijkswaterstaat begint met de versteviging van een brug, midden in de A7. Artsen en verpleegkundigen maken zich zorgen over de gevolgen voor de spoedzorg.

Boerenprotest dinsdagmorgen in Brussel.

EU-landen komen boeren ongekend snel tegemoet, GroenLinks spreekt van 'symboolpolitiek'

De EU-landen zijn akkoord met een serie maatregelen die tegemoetkomen aan de protesten van boeren. De milieueisen om EU-landbouwsubsidies te krijgen worden versoepeld, kleinere landbouwbedrijven worden helemaal niet meer gecontroleerd.

Het gezin Laan, met rechtsboven Henk-Willem en daaronder zijn gehandicapte zoon Joas pleit voor betere toiletvoorzieningen voor mensen als Joas. ‘We hopen dat het balletje nu snel verder gaat rollen.’

Waar verschoon je onderweg een ernstig gehandicapt kind? 'Soms moet het in de bosjes'

Naar de wc gaan tijdens een dagje uit levert kinderen en volwassenen met een ernstige beperking veel gedoe op. Ze hebben vaak een ruimte nodig waarin ze liggend verschoond kunnen worden. Maar die zijn er nauwelijks.

Anniek Pheiher leidt een trainingssessie voor activistische beleggers bij The Field in Leiden.

Klimaatactivistische beleggers trainen voor de confrontatie met CEO's: 'Ik wil ja of nee horen'

In de aanloop naar het aandeelhoudersseizoen stoomt Milieudefensie honderden klimaatactivisten klaar om een duurzamer beleid af te dwingen bij bedrijven. Actrice Anniek Pheifer traint de activistische beleggers.