Windmolen went, ook in Veluwse bossen
Hilchenbach
In Nederland wordt bosgebied grotendeels gemeden bij het zoeken en realiseren van windmolenlocaties. De provincie Gelderland kreeg echter al meermalen de vraag voorgelegd of het mogelijk is om, net als in het buitenland, windmolens te plaatsen in bosgebied. Samen met onder meer de gemeenten Barneveld, Harderwijk en Apeldoorn, Staatsbosbeheer en de ministeries van Defensie en Economische Zaken heeft Gelderland nu onderzoek laten doen.
minder geschikt
Het beschermde Natura 2000-gebied Veluwe, het centrale deel van de Veluwe, bevat circa 64.000 hectare bos. Daarvan lijkt 83,5 procent minder geschikt voor windenergie, stellen de onderzoekers. De rest van het bosareaal kan volgens hen ‘nader worden onderzocht op geschiktheid’.
Op grond van de ‘groene’ wet- en regelgeving, zoals de Natuurbeschermingswet en de Flora- en faunawet, is windenergie daar ‘niet onmogelijk’. Wel moet per mogelijke locatie worden aangetoond dat windmolens geen probleem zijn voor aanwezige vogel- en vleermuissoorten en de natuurlijke kenmerken van het gebied.
De onderzoekers nemen aan dat recreanten de Veluwe zó waarderen dat ze die zullen blijven bezoeken. Wel verwachten zij dat hun beleving wordt aangetast. ‘Mogelijk gaan recreanten door windmolens naar andere plekken op de Veluwe. Bij onderzoeken in Denemarken en Oostenrijk werd na aanleg van windparken geen afname van het aantal bezoekers gemeten. Gewenning en marketing spelen een belangrijke rol bij acceptatie van windmolens.’
Grotere windparken of een groot aantal windmolens op rij (lijnopstelling) wijzen de onderzoekers af. ‘Die zorgen voor een gevoel van insluiting en sluiten niet aan bij het kleinschalige karakter van de Veluwe. Houd rekening met de open uitstraling en vergezichten van de open gebieden op de Veluwe. Vermijd waar gewenst en mogelijk gebieden waar veel recreanten komen. Voorkomen moet worden dat een verrommeld beeld ontstaat met overal enkele windmolens.’
Uit een eerste analyse blijkt dat bij benadering een klein aantal clusters van drie tot zes windmolens landschappelijk gezien ingepast kan worden op de Veluwe. Technisch en financieel is exploitatie van windenergie in bosgebied mogelijk. ‘Wel is het rendement lager dan op locaties met vergelijkbaar windaanbod buiten bossen. Het type windmolen heeft veel invloed op het rendement.’
Natuurmonumenten, dat diverse natuurgebieden op de Veluwe beheert, reageert geschrokken. ‘De Veluwe trekt jaarlijks miljoenen bezoekers die komen genieten van het prachtige landschap. Torenhoge windmolens vernietigen dat in één klap en voorlopig onomkeerbaar. De schade is niet te compenseren’, zegt Jan Gorter, regiodirecteur Gelderland van Natuurmonumenten. ‘Het landschap staat overal onder druk. We moeten dat wat we nog overhebben koesteren.’
verstorend
Windmolens op de Veluwe mogelijk maken staat volgens Gorter in schril contrast met de ambitie van de provincie Gelderland om de Veluwe aantrekkelijker te maken voor recreanten, zodat de regio in Nederland weer vakantiebestemming nummer 1 wordt.
‘Natuurmonumenten is voorstander van de omschakeling naar duurzame energievormen, waar windmolens deel van uitmaken. We vragen echter nadrukkelijk aandacht voor de effecten op landschap en natuur. Windmolens bij bedrijventerreinen en grootschalige infrastructurele voorzieningen zijn minder verstorend dan bij natuurgebieden. De Veluwe onderscheidt zich door een ongerepte horizon, heeft cultuurhistorische waarde en biedt een prachtige plek voor mensen om rust en ruimte te ervaren.’
De provincie Gelderland staat echter niet bij voorbaat negatief tegenover de plaatsing van windmolens op de Veluwe. ‘Als het winst voor de natuur oplevert, wil de provincie windmolens, natuurbegraafplaatsen en kleinschalige recreatie toestaan in diezelfde natuur’, aldus de provincie in een persbericht.
‘Als de initiatiefnemers óók investeren in het versterken van die natuur leidt dat tot wederzijdse win-win-situaties. Ik wil dit onderzoeken en ga daarover in gesprek met onze Staten’, reageert gedeputeerde Van Dijk voor Vitaal Platteland.
Eind dit jaar komen Gedeputeerde Staten met een voorstel voor een aanpassing van de regels. <