Geen megamoskee in Gouda, maar nog wel een kwestie
Het Islamitisch Centrum is van de baan, maar de moskeekwestie in Gouda bepaald niet.
Gouda
Gouda krijgt geen megamoskee. Maar dat is niet het resultaat van verzet bij de burgers of acties van extreemrechtse snit. De gemeenteraad wees een plan af, dat het college er per se had willen doordrukken. Dat zeggen de fractievoorzitters Theo Krins (ChristenUnie) en Arjan Versteeg (SGP). ‘Het ging niet over moslims, of buitenlanders. Het ging om kritiek op de koers die de gemeente voer.’
niet bang
Twee keer zei de Goudse gemeenteraad woensdagavond nee, met een nipte meerderheid van 18 tegen 17 stemmen. Daarmee was het plan van de baan. Dat ging om de vestiging van De Ark, een school voor speciaal onderwijs, medisch kinderdagverblijf Gemiva en een Islamitisch Centrum, inclusief een moskee, in de voormalige Prins Willem-Alexander Kazerne aan de Groen van Prinsterersingel in Gouda-Noord.
Het raadsbesluit loste niets op. De moskee gaat voorlopig niet door, maar de kwestie blijft. De gemoederen in Gouda waren aardig verhit geraakt door de acties van de extreemrechtse splintergroep Identitair Verzet. Die hing een week geleden spandoeken op en kondigde op Facebook aan gemeenteraadsleden die voor het plan waren met een bezoek aan huis tot inkeer te brengen. Enkele maanden geleden werd het huis van een D66-raadslid beklad. Het raadslid voor Gemeentebelangen kreeg haatmails. Hij zei niet bang te zijn. ‘Daar moet je tegen kunnen, in de politiek.’
accentverschillen
Volgens Johan Weeber (fractievoorzitter van Gouda Positief) beïnvloedde de intimidatie mogelijk toch de stemming. Het kazerne- en moskeeplan zou daardoor wel eens kunnen zijn gesneuveld. Ook burgemeester Milo Schoenmaker (VVD) reageerde in die trant: ‘Het is volstrekt onacceptabel als democratisch gekozen raadsleden in de uitoefening van hun functie worden gehinderd.’ Maar was dat wel zo? Identitair Verzet zag de acties als ‘ludiek’. En beïnvloeding was er ook in de gelederen van de voorstemmers. De PvdA-raadsleden Khalid Tatou en Siham Massrour, van Marokkaanse afkomst, kregen verwijten te dicht bij de moskeelobby te staan.
‘Ach, dat had allemaal geen invloed’, zegt SGP’er Versteeg. ‘De stemverhoudingen lagen al sinds oktober vorig jaar vast.’ Het idee dat extreemrechts Gouda in de greep kreeg, is onzin, zegt Krins. ‘De PVV en zelfs clubs als de Nederlandse Volksunie hebben wel geprobeerd het protest tegen de moskee in Gouda een antimoslim-karakter te geven. Maar daar ging het niet om. De hele constructie van het plan was fout. Een gemeente moet niet willen betalen voor of verdienen aan de komst van een moskee.’
SGP en ChristenUnie hebben accentverschillen als het om moskeeën gaat. Krins: ‘Een buurtmoskee moet je vanuit geloofsvrijheid faciliteren als gemeentebestuur. Maar men dient zelf met een plan en geld te komen.’ Versteeg: ‘Wij zijn wat robuuster tegen een moskee, maar binnen de wet. De opzet hier in Gouda was privaatrechtelijk fout.’
Raam
In 2012 lanceren drie Goudse moskeeën een plan voor nieuwbouw. Nour (sinds 1976 aan de Raam) en Al-Fath (sinds 1985 aan de Spieringstraat) zaten krap in de binnenstad. Ook As-Salaam in de wijk Oosterwei wil uitbreiding. De geplande moskee moest El Wahda heten (‘De Eenheid’) en met in totaal duizend betalende gezinshoofden werd naar verluidt 2,5 miljoen euro bijeengebracht.
Dan is er al gedoe; een half miljoen euro die voor As-Salaam was bestemd, ging in het nieuwe plan. De fondsenwerving zou op tamelijk verplichte wijze zijn geleid door de radicale prediker Tarik Ibn Ali uit België. Dat is de artiestennaam voor de Marokkaan Tarik Chadlioui, die met geldshows waarin je door stortingen geloofspunten kunt verdienen, kapitaal vergaart voor nieuwbouw van moskeeën in heel Europa. Almere Buiten en de ruim een week geleden afgeketste moskee in Assendelft waren zijn laatste Nederlandse projecten; hij zou ook fondsen werven voor Syriëgangers.
De moskeeplannen van Gouda zijn kolossaal. In de leegstaande Prins Willem-Alexander Kazerne, een grijs, hoekig gebouw in een woonwijk, met anderhalve hectare grond, zou een Islamitisch Centrum moeten komen dat plaats biedt aan maar liefst 4500 gelovigen. Dertig leslokalen, ontmoetingszalen en een compleet mortuarium horen daarbij. Dodenwassing en dialoog gaan samen.
De Ark
De kazerne is van het Rijk. Defensie heeft het overgedragen aan Financiën, de dienst Domeinen. Het Rijksvastgoedbedrijf en de gemeente Gouda mogen de kazerne via een zogenoemde ABC-constructie verkopen aan instellingen met maatschappelijk nuttige doelen. Zulke instellingen zijn er: medisch kinderdagverblijf Gemiva en de school voor zeer moeilijk lerende kinderen De Ark. De moskee is een gebouw dat bij een geloofsrichting hoort, maar het beoogde Islamitisch Centrum geldt kennelijk als maatschappelijk nuttig doel.
De gemeente Gouda nam het voortouw met een plan waarin de moskee samen met de instellingen in de leegstaande kazerne trekt. De atoombunker onder de kazerne moet wel worden gesloopt. Het bouwrijp maken van de grond zou zeven miljoen kosten.
‘Ook dat was een fabeltje’, zegt Krins van de ChristenUnie: ‘We praten over enkele tonnen, niet miljoenen.’ In wezen zou de gemeente het pand en de kavel van de Rijksvastgoeddienst kunnen kopen voor de paar miljoen die de verenigde moskeeën bijeen hadden vergaard.
De moskee moest wel een veer laten: het maximale aantal plaatsen in de grote zaal wordt teruggebracht tot 1500, 1200 en later negenhonderd. Het aantal leslokalen gaat omlaag naar vijftien en uiteindelijk vijf.
Zelfs als het plan in december 2014 wordt omarmd, zijn de instellingen er nog niet gelukkig mee. Maar de zoektocht van tien jaar naar goede onderkomens heeft hen murw gemaakt. ‘Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan’, zegt Ben Eijsink, bestuurder van Gemiva. ‘Maar ik heb er alle vertrouwen in dat we goede buren gaan worden.’
Ger Schenk, bestuurder van De Ark, zit een beetje met zijn leerlingen. Die zijn meestal nogal prikkelgevoelig en hij vraagt zich af hoe dat moet met een drukke moskee naast de deur. Ook de moskee prakkiseert over de aantallen meisjes die bij de instellingen komen, ook op vrijdag als de mannen en vrouwen zich gescheiden heiligen voor het gebed. Als er tussenscheidingen komen, wie zal dat betalen en hoe zal dat vallen? De bezwaren worden in de maanden die volgen weggemasseerd.
Noord
Ook de buurt roert zich. In november 2014 komt er een petitie van het wijkcomité Gouda Noord Zoals Het Hoort (GNzhH), met Edward Uittenbroek en Jeroen van Walstijn als initiatiefnemers. De argumenten zijn praktisch: parkeeroverlast, waardevermindering, drukte en misschien overlast voor vrouwen. Uiteindelijk tekenen bijna 2200 mensen de petitie.
De onrust groeit en de kwestie wordt landelijk. CDA en PVV stellen vragen in de Tweede Kamer over de ‘megamoskee’ op komst in Gouda. De inmiddels vertrokken minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie stelt in januari dat niet valt uit te sluiten dat de Goudse moskee wordt gefinancierd vanuit salafistische hoek. Zijn opmerking wakkert de onvrede in de woonomgeving van de moskee aan.
Begin februari schrijft De Telegraaf over een mislukte bemiddelingspoging tussen de moskee, het kinderdagverblijf en de school. De vrouwelijke medewerkers van de instellingen zouden te dicht in de buurt van de moslimmannen verblijven. Later die maand gaat de VVD om. Die partij zit in het college (met PvdA, D66, GroenLinks en Gouda Positief), maar raadslid Hans van den Akker vindt dat hij de onrust bij de burgers niet meer kan negeren. De gemeente trekt stemming over het kazerneplan op 10 maart in; de moskee wordt nog een slag kleiner.
Dan ruikt extreemrechts een kans. Gouda en relletjes, dat heeft een traditie. Pogingen in december en februari mislukken, maar nu krijgt het anti-islamgeluid voet aan de grond in Gouda-Noord. Bij Omroep West zegt Van Walstijn van het wijkcomité GNzhH: ‘Walgelijk. Ze kapen onze discussie, om hun punt tegen moslims te maken.’ Fractievoorzitter Krins van de ChristenUnie: ‘Er is vanaf vorig jaar een vervelende sfeer ontstaan die niet meer te stoppen is; een nare dynamiek.’
stemming
Eind april wijst een door de gemeente gehouden onderzoek uit dat er ‘geen enkel’ draagvlak is voor een moskee in de buurt. Volgens Saïd Boukayouh, woordvoerder van de El-Wahda-moskee, heeft de moskee nooit een eerlijke kans gehad. ‘Men wil gewoon geen moskee in de buurt.’ Een bemiddelingspoging met oud-CDA-politicus Wim Deetman als extern voorzitter faalt.
Dan komt het tot de stemming van 8 juli. Voor zijn D66, PvdA, Gouda Positief en GroenLinks: 17 raadsleden. Tegen stemmen VVD, CDA, ChristenUnie, SGP, SP, Gouda 50+, Gemeentebelangen en de Partij voor de Dieren: 18 raadsleden. De moskee gaat nog niet door, de kwestie blijft. Moskeeadvocaat Khalid Kasem in het Algemeen Dagblad: ’Het contract stond klaar. Maar er was weerstand vanuit de buurt tegen de moskee, zoals je overal in Nederland ziet. De gemeente lijkt de weg van de minste weerstand te hebben gekozen.’
Krins vindt van niet. ‘De moskee kan er komen, kleiner, op een andere locatie. Voor de instellingen was er al een plan van de architect Van Wijnen; samen met zorgwoningen voor ouderen kunnen die alsnog een plaats krijgen in de kazerne.’ <
