Nederland overvraagt biomassa twee tot vier keer

Utrecht

Biomassa is een verzamelterm voor al het materiaal dat afkomstig is van levende organismen, meestal planten, zoals hout, mest, maïs en afval. De onderhandelaars in het Klimaatakkoord willen de CO2-uitstoot omlaag brengen door biomassa te gebruiken voor mobiliteit, elektriciteit en in de industrie. ‘Mensen denken dat biomassa duurzaam en klimaatneutraal is, omdat planten het broeikasgas CO2 opnemen’, zegt Kristel Lageweg, woordvoerster van Natuur & Milieu . Maar dat is lang niet altijd het geval, volgens de natuurbeschermings- en milieuorganisatie. Het gebruik van biomassa kan de CO2 -uitstoot juist verhogen en het kan elders op de wereld tot problemen leiden, zoals hongersnood en ontbossing.

In de nieuwe biomassa-visie van Natuur & Milieu is onderzocht voor welke toepassingen het gebruik van biomassa wel en niet verantwoord is. Er zijn milieu- en sociale risico’s aan biomassa verbonden, omdat er op de wereld namelijk helemaal geen ruimte is om alle gewenste biomassa te telen. Het zou ten koste gaan van de ruimte voor akkers en natuur. Het kan daardoor leiden tot ontbossing, verlies van dier- en plantensoorten, landroof en tot concurrentie met voedselteelt. Ook is de inzet van biomassa vrijwel nooit klimaatneutraal, omdat er veel CO2 vrijkomt bij de productie en verwerking.

overvraging

Experts van Natuur & Milieu hebben het beschikbare aanbod van biomassa en de vraag ernaar tot en met 2030 onderzocht. Daaruit blijkt dat er te weinig biomassa beschikbaar is voor alle gewenste toepassingen, hoewel onderhandelaars in het Klimaatakkoord daar wel op mikken. Nederland overvraagt biomassa twee tot vier keer, is de conclusie.

Biomassa staat nu in de plannen als manier om stroom op te wekken, huizen te verwarmen en auto’s te laten rijden. Er zijn volgens Natuur & Milieu betere manieren om de CO2-uitstoot terug te brengen. Zo kan stroom beter worden opgewekt via zon en wind. Huizen kunnen verwarmd worden met warmtepompen of met aardwarmte. ‘In nieuwbouw moet je in elk geval geen pelletkachels toepassen, wat nog wel gebeurt. Nieuwe gebouwen moeten namelijk goed geïsoleerd zijn en in goed geïsoleerde gebouwen doen warmtepompen goed hun werk.’

Biomassa in de autotank stoppen, is wat Natuur & Milieu betreft ook uit den boze. Auto’s kunnen op schoon opgewekte stroom rijden. Daarnaast kan het gebruik van het openbaar vervoer en de fiets worden gestimuleerd. Lageweg: ‘Investeer liever in de transitie naar elektrisch rijden.’

in de bouw

Biomassa moet vooral ingezet worden daar waar geen alternatieven zijn, zegt Lageweg. ‘Het zal vooral nodig zijn in de grondstoffensector, als alternatief voor plastic en aardolie. Ook in de bouw is biomassa nodig, zo is hout belangrijk voor stevige constructies. Het is ook nodig daar waar het lastig is te stoppen met fossiele brandstoffen, zoals in de staalindustrie, waar hoge temperaturen bereikt moeten worden voor het smelten van staal en in de internationale lucht- en zeevaart.’

De lucht- en zeevaart zal wel kleiner moeten worden, volgens de organisatie, want voor al die vaar- en vliegbewegingen kunnen nooit genoeg biobrandstoffen worden geproduceerd.

Om problemen te voorkomen moet Nederland nu al duidelijke criteria en randvoorwaarden opstellen die de duurzaamheid van gebruikte biomassa garanderen en die sturen op de meest wenselijke inzet van de beschikbare biomassa, vindt Natuur & Milieu. De eerste stap is het afschaffen van subsidie voor biomassa. Dat geld zou beter besteed kunnen worden aan echt duurzame energie. <