Onderzoekers helpen docenten met tips om over de oorlog in Oekraïne te praten

Utrecht

Maxine Herinx is projectleider van TerInfo, een initiatief van verschillende onderzoekers die lesmateriaal maken en gastlessen geven over onderwerpen als terrorisme, politiek geweld en heftige gebeurtenissen in de samenleving. 

Vorige week donderdag, toen de Russische invasie in Oekraïne begon, kwamen de onderzoekers snel samen. Herinx: ‘We wisten: docenten hebben nu behoefte aan ondersteuning, want kinderen komen met allerlei vragen. Over het algemeen kan een docent die het nieuws volgt de meeste vragen van leerlingen wel beantwoorden. Maar voor docenten in het primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs is het handig om de belangrijkste informatie op een rijtje te hebben en de actuele gebeurtenissen in historisch perspectief te kunnen plaatsen.’

De lesbrief, die online toegankelijk is voor iedereen, start in vraag-en-antwoordvorm met een overzicht van de oorlog. Vragen als ‘Waarom koos Putin ervoor om Oekraïne binnen te vallen?’ en ‘Hoe reageert de internationale gemeenschap op de invasie?’ worden beantwoord, net als de vraag wat sancties zijn. 

‘Vrijwel alle kinderen hebben over de oorlog gehoord en zitten vol vragen, emoties en meningen’

In het tweede deel van de brief schetsen de onderzoekers een pedagogisch kader. Herinx: ‘We hebben tips opgesteld die docenten helpen een goed gesprek te voeren over de oorlog. Belangrijk is bijvoorbeeld dat docenten eerst inventariseren of er leerlingen in de klas zitten voor wie het onderwerp extra gevoelig ligt, zoals kinderen met familieleden in Oekraïne of Rusland. Hoe het gesprek precies gevoerd wordt, kunnen docenten het beste zelf inschatten. Zij kennen de klas en weten wat er leeft onder hun leerlingen.’

fake news

De onderzoekers benadrukken in de brief dat docenten aandacht moeten besteden aan mediawijsheid. Herinx: ‘Kinderen zien van alles voorbijkomen op sociale mediaplatformen als TikTok en Instagram. Sommige beelden zijn schokkend om te zien en niet alle beelden en verhalen kloppen. Het is belangrijk dat docenten benoemen dat de informatie die leerlingen online vinden, niet altijd waar is. In de lesbrief verwijzen we naar een artikel dat uitlegt hoe je voorkomt dat je fake news over Oekraïne voor waar aanziet en verspreidt. Aan docenten de taak om onjuiste informatie te corrigeren tijdens een gesprek in de klas, als die informatie een grote rol speelt in de discussie.’

Maxine Herinx: ‘Docenten hebben behoefte aan ondersteuning, want kinderen komen met allerlei vragen over de oorlog.’ - beeld nd

De lesbrief bevat ook werkvormen voor kinderen van verschillende leeftijden en niveaus. ‘Leerlingen leren door die opdrachten de situatie te duiden, zich te verplaatsen in een andere situatie en kritisch te kijken naar Putin. Met kinderen op de basisschool kan een leerkracht bespreken wat zij zouden willen zeggen tegen kinderen uit Oekraïne. Leerlingen uit de bovenbouw van de middelbare school dagen we uit een speech van Putin te analyseren.’

Herinx is blij dat de lesbrief snel is opgesteld, zodat deze afgelopen maandag al gebruikt kon worden. ‘Vrijwel alle kinderen hebben over de oorlog gehoord en zitten vol vragen, emoties en meningen. We krijgen hele enthousiaste reacties van docenten die dankzij de brief de vragen van hun leerlingen kunnen beantwoorden.’ <